Hàng nghìn hóa chất có khả năng gây hại có thể sớm bị cấm ở châu Âu dưới những lệnh hạn chế mới được xem là mạnh nhất từ trước đến nay. “Lộ trình hạn chế” của Liên minh Châu Âu vừa mới được công bố được coi là bước đầu tiên để thay đổi hiện trạng sử dụng hóa chất bằng cách sử dụng các bộ luật hiện hành để cấm các chất độc hại có liên quan đến ung thư, rối loạn nội tiết tố, rối loạn thải độc, béo phì, tiểu đường và các bệnh khác. Đầu năm nay, các nhà khoa học cho biết ô nhiễm hóa chất đã vượt qua "ranh giới hành tinh", đồng nghĩa với việc phá vỡ các hệ sinh thái toàn cầu. Tai họa từ các hóa chất tổng hợp được cho là đang đẩy các loài cá voi đến bờ vực tuyệt chủng và được cho là nguyên nhân dẫn đến suy giảm tỷ lệ sinh sản của con người, và 2 triệu ca tử vong mỗi năm. Theo Cục Môi trường Châu Âu (EEB), có tới 12.000 chất có thể nằm trong phạm vi của dự thảo mới và sẽ tạo thành "lệnh cấm lớn nhất từ trước đến nay đối với các hóa chất độc hại".
Tatiana Santos, người quản lý chính sách hóa chất của cục, cho biết: “Các biện pháp kiểm soát hóa chất của EU thường rất chậm chạp nhưng EU đang lên kế hoạch giải độc mạnh mẽ nhất từ trước đến nay. Các nhà vận động hành lang trong ngành hóa dầu đang bị sốc với danh sách các chất sắp sửa bị cấm. Dự thảo này hứa hẹn sẽ cải thiện sự an toàn của hầu hết các sản phẩm và nhanh chóng giảm cường độ hóa chất trong trường học, nhà ở và nơi làm việc của chúng ta.”
Kế hoạch tập trung vào toàn bộ các loại hóa chất, bao gồm tất cả các chất chống cháy, bisphenol, nhựa PVC, hóa chất độc hại trong tã lót sử dụng một lần và PFAS, còn được gọi là “hóa chất vĩnh viễn” vì thời gian chúng cần để phân huỷ một cách tự nhiên.
Tất cả những chất này sẽ được Cơ quan Hóa chất Châu Âu đưa vào danh sáchđể xem xét hạn chế. Danh sách này sẽ thường xuyên được cập nhật, trước khi có một bản sửa đổi quan trọng đối với quy định REACH (the registration, evaluation, authorisation and restriction of chemicals - đăng ký, đánh giá, cho phép và hạn chế hóa chất) của Liên minh Châu Âu đối với các hóa chất cho năm 2027. Các hóa chất được xác định trong dự thảo mới bao gồm các chất trong vật liệu tiếp xúc với thực phẩm, tã lót sử dụng một lần và PAHs (hydrocacbon thơm đa vòng) ở dạng hạt dùng để làm sân chơi trẻ em.
Nhưng ngành hóa chất cho rằng kế hoạch này có thể ảnh hưởng đến các sản phẩm như kem chống nắng và nước hoa, có thể sử dụng nhiều chất tổng hợp. “Rất nhiều thành phần khác nhau thuộc nhóm gây mẫn cảm cho da, vì vậy nhiều loại mỹ phẩm có khả năng bị ảnh hưởng” John Chave, tổng giám đốc của Cosmetics Europe cho biết. “Ảnh hưởng đối với người tiêu dùng là họ sẽ có ít sự đa dạng hơn, ít sự lựa chọn hơn và ít hiệu quả hơn đối với các loại mỹ phẩm này mà không mang lại sự an toàn vì ngay từ đầu các thành phần đã an toàn.” Ngoài mỹ phẩm, các sản phẩm bị ảnh hưởng có thể bao gồm sơn, sản phẩm tẩy rửa, chất kết dính, chất bôi trơn và thuốc trừ sâu.
Tatiana Santos, người quản lý chính sách hóa chất của cục, cho biết: “Các biện pháp kiểm soát hóa chất của EU thường rất chậm chạp nhưng EU đang lên kế hoạch giải độc mạnh mẽ nhất từ trước đến nay. Các nhà vận động hành lang trong ngành hóa dầu đang bị sốc với danh sách các chất sắp sửa bị cấm. Dự thảo này hứa hẹn sẽ cải thiện sự an toàn của hầu hết các sản phẩm và nhanh chóng giảm cường độ hóa chất trong trường học, nhà ở và nơi làm việc của chúng ta.”
Kế hoạch tập trung vào toàn bộ các loại hóa chất, bao gồm tất cả các chất chống cháy, bisphenol, nhựa PVC, hóa chất độc hại trong tã lót sử dụng một lần và PFAS, còn được gọi là “hóa chất vĩnh viễn” vì thời gian chúng cần để phân huỷ một cách tự nhiên.
Tất cả những chất này sẽ được Cơ quan Hóa chất Châu Âu đưa vào danh sáchđể xem xét hạn chế. Danh sách này sẽ thường xuyên được cập nhật, trước khi có một bản sửa đổi quan trọng đối với quy định REACH (the registration, evaluation, authorisation and restriction of chemicals - đăng ký, đánh giá, cho phép và hạn chế hóa chất) của Liên minh Châu Âu đối với các hóa chất cho năm 2027. Các hóa chất được xác định trong dự thảo mới bao gồm các chất trong vật liệu tiếp xúc với thực phẩm, tã lót sử dụng một lần và PAHs (hydrocacbon thơm đa vòng) ở dạng hạt dùng để làm sân chơi trẻ em.
Nhưng ngành hóa chất cho rằng kế hoạch này có thể ảnh hưởng đến các sản phẩm như kem chống nắng và nước hoa, có thể sử dụng nhiều chất tổng hợp. “Rất nhiều thành phần khác nhau thuộc nhóm gây mẫn cảm cho da, vì vậy nhiều loại mỹ phẩm có khả năng bị ảnh hưởng” John Chave, tổng giám đốc của Cosmetics Europe cho biết. “Ảnh hưởng đối với người tiêu dùng là họ sẽ có ít sự đa dạng hơn, ít sự lựa chọn hơn và ít hiệu quả hơn đối với các loại mỹ phẩm này mà không mang lại sự an toàn vì ngay từ đầu các thành phần đã an toàn.” Ngoài mỹ phẩm, các sản phẩm bị ảnh hưởng có thể bao gồm sơn, sản phẩm tẩy rửa, chất kết dính, chất bôi trơn và thuốc trừ sâu.
Hệ thống REACH của Châu Âu đã là cơ quan đăng ký hóa chất lớn nhất thế giới, và các lệnh cấm mới có thể ảnh hưởng đến hơn một phần tư doanh thu hàng năm của ngành, khoảng 500 tỷ euro mỗi năm, theo một nghiên cứu của tập đoàn thương mại Cefic. Ngành sản xuất hóa chất đề xuất cách tiếp cận nên nhắm đến từng chất, cũng như đưa ra các biện pháp khuyến khích và kiểm soát nhập khẩu để giúp phát triển các sản phẩm thay thế an toàn hơn.
Tuy nhiên, Cơ quan Hóa chất Châu Âu ủng hộ việc xử lý hóa chất theo nhóm vì các công ty hóa chất trước đây đã tránh các lệnh cấm dành cho các hóa chất riêng lẻ bằng cách điều chỉnh thành phần hóa học của chúng để tạo ra các chất “chị em” cũng có thể nguy hiểm. Chiến thuật của ngành, thường được biết đến là "sự thay thế đáng tiếc", đã bị các nhóm môi trường chỉ trích vì cho phép thay thế các chất như bisphenol A gây rối loạn nội tiết bằng các bisphenol khác.
Santos mô tả đây là “một chiến thuật giễu cợt và vô trách nhiệm của ngành công nghiệp hóa chất nhằm thay thế các hóa chất bị cấm độc hại nhất bằng những hóa chất có hại tương tự chưa có trên radar của cơ quan quản lý. Chúng tôi đã chứng kiến mô hình này kéo dài hàng thập kỷ để tránh quy định."
Hơn 190 triệu hóa chất tổng hợp được đăng ký trên toàn cầu và trung bình cứ 1,4 giây lại có một hóa chất công nghiệp mới được tạo ra. Liên Hợp Quốc cho biết họ ước tính giá trị toàn cầu của ngành hóa chất hiện hơn 5 nghìn tỷ đô la sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030 và tăng gấp bốn lần vào năm 2060.
Ủy viên môi trường của EU, Virginijus Sinkevičius, cho biết các hạn chế mới "nhằm mục đích giảm sự tiếp xúc của con người và môi trường với một số hóa chất độc hại nhất, giải quyết nhiều mục đích sử dụng của chúng - công nghiệp, chuyên nghiệp và trong các sản phẩm tiêu dùng".
Theo nghiên cứu của các nhà môi trường Đức, hàng triệu tấn hóa chất đã được sử dụng bởi các công ty công nghiệp khổng lồ như BASF, Bayer, Dow Chemicals, và ExxonMobil mà không hoàn thành kiểm tra an toàn từ năm 2014 đến năm 2019.
Theo The Guardian.
