Máy chiếu ngày nay đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ kinh doanh, giáo dục, quảng cáo, đến giải trí hay làm việc, từ phục vụ công cộng đến văn phòng công ty hay cả nhu cầu cá nhân. Những chiếc máy chiếu đã trải qua chặng đường lịch sử khá dài, với nhiều nghiên cứu phát triển để định hình nên 1 thiết bị hỗ trợ hình ảnh đa năng như thời điểm hiện tại, cũng như đa dạng trong kích cỡ, từ nhỏ gọn bỏ túi đến cỡ lớn để bàn, treo tường, với giá thành từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng cho mục đích chuyên nghiệp.
Công nghệ và nhu cầu trình chiếu đã xuất hiện từ rất lâu, khoảng giữa thập niên 90 của thế kỷ 19, tuy nhiên chỉ được dùng cho mục đích trình chiếu chuyên nghiệp (phim) hoặc các sự kiện trọng đại. Sau gần 1 thế kỷ, những năm 1990, máy chiếu cá nhân mới ra đời nhưng có kích thước cồng kềnh và độ sáng thấp, chỉ khoảng 400 lumens, đồng thời bóng đèn có tuổi thọ ngắn. Đối với máy chiếu, bóng đèn hay nói chung hơn là nguồn sáng, chính là trái tim của thiết bị này. Tính đến nay, máy chiếu đã trải qua các loại nguồn sáng khác nhau như bóng đèn, LED và laser.
Bóng đèn UHP (Ultra High Performance) được Philips ra mắt vào năm 1995, mở đầu cho kỷ nguyên bùng nổ của máy chiếu cá nhân nhờ những cải tiến ấn tượng. Bóng đèn UHP cung cấp nguồn sáng trắng với độ sáng đến vài nghìn lumens, tiết kiệm năng lượng, tuổi thọ cao và kích thước gọn gàng so với bóng đèn halogen kim loại trước đó. Ngày nay, bóng đèn UHP vẫn còn được sử dụng với tuổi thọ đã lên đến 10,000 giờ.
Dù đạt đến mức 10,000 giờ tuổi thọ nhưng đèn UHP vẫn chưa thể được coi là có thời gian sử dụng đủ để đáp ứng những nhu cầu chuyên nghiệp, chính vì vậy người ta nghiên cứu sử dụng LED (Light Emitting Diode) làm nguồn sáng cho máy chiếu. LED có tuổi thọ đến 50,000 giờ, đồng thời độ sáng phát ra không bị suy hao trong suốt quá trình sử dụng. Điều này giảm thiểu chi phí thay thế nguồn sáng của máy chiếu. Độ cân bằng màu sắc của LED tốt hơn UHP, cũng như dải màu rộng hơn, cho ra các khung hình có độ trung thực cao và độ sâu màu tốt hơn. Một điểm lợi thế nữa của LED là khả năng tiết kiệm điện và tỏa nhiệt ít hơn nhiều so với bóng đèn UHP, ngoài ra tốc độ khởi động và tắt nhanh hơn, không cần mất thời gian làm nóng đèn để đạt được độ sáng tối ưu.
Loại nguồn sáng hiện đại và có chất lượng tốt nhất, tối ưu nhất hiện nay là laser (light amplification by stimulated emission of radiation). Máy chiếu laser có những ưu điểm vượt trội hơn cả nguồn sáng dùng LED nhờ giải quyết được vấn đề tán xạ ánh sáng do đặc tính của tia laser. Công nghệ này tiêu thụ ít năng lượng hơn, trong khi cho ra độ sáng cao hơn nhiều và ít sinh nhiệt. Độ sáng màu và độ bền màu của máy chiếu laser được đánh giá rất cao, hình ảnh tái tạo sống động, rực rỡ, có thể nói là chất lượng tốt nhất cho đến thời điểm hiện tại. Rào cản của máy chiếu dùng nguồn sáng laser chính là giá thành, còn khá cao so với mặt bằng chung của công nghệ đèn UHP và LED.
DLP - Digital Light Processing - là công nghệ được phát triển từ nền tảng vi cơ điện tử quang học, dùng thiết bị vi gương kỹ thuật số (DMD - Digital Micromirror Device). DLP có xuất phát điểm từ Texas Instruments vào năm 1987, công ty nào thiết kế ra 1 con chip DMD nhỏ gọn nhưng có chứa bên trong hàng nghìn vi gương, với mỗi vi gương biểu diễn cho 1 điểm ảnh đơn. Các vi gương này luôn có 1 trong 2 trạng thái là ON và OFF, trong đó ON là trạng thái khi vi gương lật hướng về nguồn sáng, và OFF là trạng thái ngược lại, vi gương lật ra khỏi nguồn sáng.
Trạng thái của vi gương khi hoạt động được chuyển đổi với tốc độ rất nhanh, đến hàng nghìn lần mỗi giây, lúc này vi gương phản xạ ánh sáng từ đèn chiếu và tạo ra ảnh chính xác trên màn chiếu, tuy nhiên ảnh chưa có màu. Để thể hiện màu, người ta đặt thêm 1 bánh xe màu (color wheel) vào khoảng giữa nguồn sáng và con chip DMD. Khi ánh sáng đi qua, những tia màu RGB (đỏ, xanh lá, xanh dương) xuất hiện lần lượt trên bề mặt chip DMD, tín hiệu hình ảnh sẽ ra lệnh cho vi gương chuyển đổi trạng thái ON hay OFF sao cho phù hợp với nội dung cần thể hiện. Khi số lượng vi gương ở trạng thái ON lớn hơn số lượng vi gương ở trạng thái OFF, các điểm ảnh có màu xám nhạt, trong khi ngược lại thì điểm ảnh có màu xám đậm. Công nghệ DLP này có khả năng hiển thị tối đa đến 1024 sắc độ xám.
Ưu điểm của DLP 1-chip là kích thước gọn gàng, giúp nhà sản xuất dễ dàng tạo ra những chiếc máy chiếu nhỏ và nhẹ. Ngoài ra, các thành phần quang học được thiết kế kín, không bị ảnh hưởng bởi bụi từ môi trường nên không cần tấm lọc bụi, giảm thiểu chi phí thay thế cũng như đơn giản hơn lúc bảo trì.
Epson đã nghiên cứu phát triển ra công nghệ 3LCD tiên tiến, không có bánh xe màu cũng như các linh kiện chuyển động, vì vậy tránh được sai sót và hao mòn qua thời gian dài sử dụng. Công nghệ này phân tách ánh sáng rồi kết hợp lại, đi qua lăng kính đến màn chiếu. 3LCD loại bỏ được hiệu ứng cầu vồng vốn là đặc trưng của DLP 1-chip khi trình chiếu những vùng tối hay các cảnh chuyển động nhanh.
Về cơ bản, 3LCD như tên gọi của nó, sử dụng 3 chip xử lý màu với 3 tấm nền LCD ở trung tâm, độ phân giải tùy thuộc vào số lượng điểm ảnh trên LCD đó. Mỗi LCD được trang bị bộ lọc màu RGB (đỏ, xanh lá, xanh dương), sau khi nguồn sáng đi qua sẽ được tập hợp lại trên lăng kính lưỡng sắc, tiếp đó phản chiếu qua gương và hội tụ ở thấu kính rồi chiếu lên màn. Nhờ không có bánh xe màu mà sử dụng LCD hiển thị màu sắc liên tục nên công nghệ này loại bỏ được hiện tượng cầu vồng, ngoài ra độ sáng ở đầu ra được đảm bảo và độ phân giải tốt hơn.
So với DLP 1-chip, công nghệ 3LCD có khả năng tiết kiệm năng lượng tốt hơn 25% trên mỗi lumen. 3LCD cũng cho phép máy chiếu tái tạo được phổ màu rộng, với ánh sáng đồng nhất, cho chất lượng hình ảnh trung thực và sống động. Dù vậy, bất kỳ công nghệ nào đều có những điểm chưa tốt, và 3LCD cũng vậy. Máy chiếu 3LCD đôi khi gây ra hiện tượng caro (ảnh bị vỡ hạt), có đến 3 con chip nên về kích thước sẽ lớn hơn DLP, dẫn đến kích cỡ máy chiếu chiếm nhiều không gian hơn. Ngoài ra, 3LCD bền nhưng vẫn có khả năng bị điểm chết (lỗi thường gặp trên LCD), và nếu phải thay thế, chi phí cần sẽ cao hơn so với DLP.
Như đã nói, máy chiếu là công cụ hỗ trợ trình chiếu với chức năng phóng lớn hình ảnh đến hàng trăm inch, có mức chi phí tiết kiệm hơn nhiều so với 1 chiếc TV hay màn hình có kích cỡ tương đương. Mới đây, Tinhte.vn đã trải nghiệm qua mẫu máy chiếu chuyên nghiệp có độ sáng cao của Epson, model EB-PU1008B, có giá khoảng hơn 400 triệu đồng.
Epson EB-PU1008B là máy chiếu cỡ lớn, thuộc phân khúc chuyên nghiệp, dãy sản phẩm độ sáng cao, ứng dụng công nghệ 3LCD và sử dụng nguồn sáng laser. Có thể nói, Epson gần như dành hết những gì tinh túy nhất của hãng vào trong mẫu máy chiếu này, hướng đến các khách hàng có nhu cầu trình chiếu chuyên nghiệp với hình ảnh phóng lớn lên đến 1000 inch. Ngoài ra, nhờ độ sáng đến 8500 ANSI lumens, EB-PU1008B có khả năng trình chiếu ngay cả trong không gian có nhiều ánh sáng môi trường phức tạp, hội trường lớn hay thậm chí là ngoài trời.
Độ sáng cao là điểm mạnh nhất, ấn tượng nhất của EB-PU1008B, mang đến khả năng ứng dụng đa dạng hơn trong nhiều trường hợp. Có thể nói độ sáng là thông tin mà người dùng quan tâm nhiều nhất khi có nhu cầu trang bị 1 chiếc máy chiếu. Nếu độ sáng không đủ, hình ảnh trình chiếu sẽ nhợt nhạt, không tái hiện được đầy đủ nội dung cũng như khó nhìn hơn nếu ngồi ở xa, ngược lại với độ sáng cao, máy chiếu có thể dễ dàng truyền tải hình ảnh đến người xem mà không cần phải thiết lập không gian quá phức tạp hay chặn hết các nguồn sáng môi trường.
Mẫu máy chiếu EB-PU1008B còn được trang bị công nghệ tăng cường độ phân giải 4K (4K Enhancement Technology), dễ dàng nâng cấp độ phân giải (upscale) của những nội dung chất lượng thấp lên mức 4K, cho hình ảnh sắc nét và các chi tiết rõ ràng hơn khi trình chiếu kích thước lớn. Khả năng hỗ trợ HDR10 cũng giúp thiết bị tái hiện được hình ảnh có dải động cao, độ tương phản lớn, đồng thời cho ra hình ảnh ở độ sâu màu đến 10 bit, sắc nét và vô cùng chân thực.
Tính dễ sử dụng cũng được Epson tập trung phát triển, trang bị cho EB-PU1008B kết nối không dây trường gần NFC (Near-Field Communications), hoạt động mượt mà cùng công cụ thiết lập Projector Config Tool. Công cụ này cho phép người dùng kiểm tra những thiết lập trên thiết bị, xác định cấu hình mạng, chẩn đoán tình trạng hay thay đổi các tinh chỉnh ngay cả khi máy chiếu đang tắt. Dành cho mục đích sử dụng chuyên nghiệp, Epson có cung cấp web API giúp các nhà tích hợp hệ thống hỗ trợ người dùng dễ dàng hơn khi thực hiện các lệnh điều khiển một cách đơn giản.
Thêm 1 điểm đáng chú ý của Epson EB-PU1008B là khả năng thay đổi đến 11 tùy chọn ống kính, cho phép linh hoạt tùy biến để trình chiếu trong nhiều không gian khác nhau, trình chiếu trên bề mặt cong hay chiếu ở góc. Công nghệ nguồn sáng laser cho phép xoay 360 độ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và độ sáng hình ảnh. Trong khi đó, ống kính có thể thay đổi cũng giúp dễ dàng điều chỉnh vị trí, độ sáng và màu sắc, tối ưu hóa chất lượng trình chiếu sao cho phù hợp nhu cầu chuyên nghiệp.
Công nghệ và nhu cầu trình chiếu đã xuất hiện từ rất lâu, khoảng giữa thập niên 90 của thế kỷ 19, tuy nhiên chỉ được dùng cho mục đích trình chiếu chuyên nghiệp (phim) hoặc các sự kiện trọng đại. Sau gần 1 thế kỷ, những năm 1990, máy chiếu cá nhân mới ra đời nhưng có kích thước cồng kềnh và độ sáng thấp, chỉ khoảng 400 lumens, đồng thời bóng đèn có tuổi thọ ngắn. Đối với máy chiếu, bóng đèn hay nói chung hơn là nguồn sáng, chính là trái tim của thiết bị này. Tính đến nay, máy chiếu đã trải qua các loại nguồn sáng khác nhau như bóng đèn, LED và laser.
Bóng đèn UHP (Ultra High Performance) được Philips ra mắt vào năm 1995, mở đầu cho kỷ nguyên bùng nổ của máy chiếu cá nhân nhờ những cải tiến ấn tượng. Bóng đèn UHP cung cấp nguồn sáng trắng với độ sáng đến vài nghìn lumens, tiết kiệm năng lượng, tuổi thọ cao và kích thước gọn gàng so với bóng đèn halogen kim loại trước đó. Ngày nay, bóng đèn UHP vẫn còn được sử dụng với tuổi thọ đã lên đến 10,000 giờ.
Dù đạt đến mức 10,000 giờ tuổi thọ nhưng đèn UHP vẫn chưa thể được coi là có thời gian sử dụng đủ để đáp ứng những nhu cầu chuyên nghiệp, chính vì vậy người ta nghiên cứu sử dụng LED (Light Emitting Diode) làm nguồn sáng cho máy chiếu. LED có tuổi thọ đến 50,000 giờ, đồng thời độ sáng phát ra không bị suy hao trong suốt quá trình sử dụng. Điều này giảm thiểu chi phí thay thế nguồn sáng của máy chiếu. Độ cân bằng màu sắc của LED tốt hơn UHP, cũng như dải màu rộng hơn, cho ra các khung hình có độ trung thực cao và độ sâu màu tốt hơn. Một điểm lợi thế nữa của LED là khả năng tiết kiệm điện và tỏa nhiệt ít hơn nhiều so với bóng đèn UHP, ngoài ra tốc độ khởi động và tắt nhanh hơn, không cần mất thời gian làm nóng đèn để đạt được độ sáng tối ưu.
Loại nguồn sáng hiện đại và có chất lượng tốt nhất, tối ưu nhất hiện nay là laser (light amplification by stimulated emission of radiation). Máy chiếu laser có những ưu điểm vượt trội hơn cả nguồn sáng dùng LED nhờ giải quyết được vấn đề tán xạ ánh sáng do đặc tính của tia laser. Công nghệ này tiêu thụ ít năng lượng hơn, trong khi cho ra độ sáng cao hơn nhiều và ít sinh nhiệt. Độ sáng màu và độ bền màu của máy chiếu laser được đánh giá rất cao, hình ảnh tái tạo sống động, rực rỡ, có thể nói là chất lượng tốt nhất cho đến thời điểm hiện tại. Rào cản của máy chiếu dùng nguồn sáng laser chính là giá thành, còn khá cao so với mặt bằng chung của công nghệ đèn UHP và LED.
DLP - Digital Light Processing - là công nghệ được phát triển từ nền tảng vi cơ điện tử quang học, dùng thiết bị vi gương kỹ thuật số (DMD - Digital Micromirror Device). DLP có xuất phát điểm từ Texas Instruments vào năm 1987, công ty nào thiết kế ra 1 con chip DMD nhỏ gọn nhưng có chứa bên trong hàng nghìn vi gương, với mỗi vi gương biểu diễn cho 1 điểm ảnh đơn. Các vi gương này luôn có 1 trong 2 trạng thái là ON và OFF, trong đó ON là trạng thái khi vi gương lật hướng về nguồn sáng, và OFF là trạng thái ngược lại, vi gương lật ra khỏi nguồn sáng.
Trạng thái của vi gương khi hoạt động được chuyển đổi với tốc độ rất nhanh, đến hàng nghìn lần mỗi giây, lúc này vi gương phản xạ ánh sáng từ đèn chiếu và tạo ra ảnh chính xác trên màn chiếu, tuy nhiên ảnh chưa có màu. Để thể hiện màu, người ta đặt thêm 1 bánh xe màu (color wheel) vào khoảng giữa nguồn sáng và con chip DMD. Khi ánh sáng đi qua, những tia màu RGB (đỏ, xanh lá, xanh dương) xuất hiện lần lượt trên bề mặt chip DMD, tín hiệu hình ảnh sẽ ra lệnh cho vi gương chuyển đổi trạng thái ON hay OFF sao cho phù hợp với nội dung cần thể hiện. Khi số lượng vi gương ở trạng thái ON lớn hơn số lượng vi gương ở trạng thái OFF, các điểm ảnh có màu xám nhạt, trong khi ngược lại thì điểm ảnh có màu xám đậm. Công nghệ DLP này có khả năng hiển thị tối đa đến 1024 sắc độ xám.
Ưu điểm của DLP 1-chip là kích thước gọn gàng, giúp nhà sản xuất dễ dàng tạo ra những chiếc máy chiếu nhỏ và nhẹ. Ngoài ra, các thành phần quang học được thiết kế kín, không bị ảnh hưởng bởi bụi từ môi trường nên không cần tấm lọc bụi, giảm thiểu chi phí thay thế cũng như đơn giản hơn lúc bảo trì.
Epson đã nghiên cứu phát triển ra công nghệ 3LCD tiên tiến, không có bánh xe màu cũng như các linh kiện chuyển động, vì vậy tránh được sai sót và hao mòn qua thời gian dài sử dụng. Công nghệ này phân tách ánh sáng rồi kết hợp lại, đi qua lăng kính đến màn chiếu. 3LCD loại bỏ được hiệu ứng cầu vồng vốn là đặc trưng của DLP 1-chip khi trình chiếu những vùng tối hay các cảnh chuyển động nhanh.
Về cơ bản, 3LCD như tên gọi của nó, sử dụng 3 chip xử lý màu với 3 tấm nền LCD ở trung tâm, độ phân giải tùy thuộc vào số lượng điểm ảnh trên LCD đó. Mỗi LCD được trang bị bộ lọc màu RGB (đỏ, xanh lá, xanh dương), sau khi nguồn sáng đi qua sẽ được tập hợp lại trên lăng kính lưỡng sắc, tiếp đó phản chiếu qua gương và hội tụ ở thấu kính rồi chiếu lên màn. Nhờ không có bánh xe màu mà sử dụng LCD hiển thị màu sắc liên tục nên công nghệ này loại bỏ được hiện tượng cầu vồng, ngoài ra độ sáng ở đầu ra được đảm bảo và độ phân giải tốt hơn.
So với DLP 1-chip, công nghệ 3LCD có khả năng tiết kiệm năng lượng tốt hơn 25% trên mỗi lumen. 3LCD cũng cho phép máy chiếu tái tạo được phổ màu rộng, với ánh sáng đồng nhất, cho chất lượng hình ảnh trung thực và sống động. Dù vậy, bất kỳ công nghệ nào đều có những điểm chưa tốt, và 3LCD cũng vậy. Máy chiếu 3LCD đôi khi gây ra hiện tượng caro (ảnh bị vỡ hạt), có đến 3 con chip nên về kích thước sẽ lớn hơn DLP, dẫn đến kích cỡ máy chiếu chiếm nhiều không gian hơn. Ngoài ra, 3LCD bền nhưng vẫn có khả năng bị điểm chết (lỗi thường gặp trên LCD), và nếu phải thay thế, chi phí cần sẽ cao hơn so với DLP.
Như đã nói, máy chiếu là công cụ hỗ trợ trình chiếu với chức năng phóng lớn hình ảnh đến hàng trăm inch, có mức chi phí tiết kiệm hơn nhiều so với 1 chiếc TV hay màn hình có kích cỡ tương đương. Mới đây, Tinhte.vn đã trải nghiệm qua mẫu máy chiếu chuyên nghiệp có độ sáng cao của Epson, model EB-PU1008B, có giá khoảng hơn 400 triệu đồng.
Epson EB-PU1008B là máy chiếu cỡ lớn, thuộc phân khúc chuyên nghiệp, dãy sản phẩm độ sáng cao, ứng dụng công nghệ 3LCD và sử dụng nguồn sáng laser. Có thể nói, Epson gần như dành hết những gì tinh túy nhất của hãng vào trong mẫu máy chiếu này, hướng đến các khách hàng có nhu cầu trình chiếu chuyên nghiệp với hình ảnh phóng lớn lên đến 1000 inch. Ngoài ra, nhờ độ sáng đến 8500 ANSI lumens, EB-PU1008B có khả năng trình chiếu ngay cả trong không gian có nhiều ánh sáng môi trường phức tạp, hội trường lớn hay thậm chí là ngoài trời.
Độ sáng cao là điểm mạnh nhất, ấn tượng nhất của EB-PU1008B, mang đến khả năng ứng dụng đa dạng hơn trong nhiều trường hợp. Có thể nói độ sáng là thông tin mà người dùng quan tâm nhiều nhất khi có nhu cầu trang bị 1 chiếc máy chiếu. Nếu độ sáng không đủ, hình ảnh trình chiếu sẽ nhợt nhạt, không tái hiện được đầy đủ nội dung cũng như khó nhìn hơn nếu ngồi ở xa, ngược lại với độ sáng cao, máy chiếu có thể dễ dàng truyền tải hình ảnh đến người xem mà không cần phải thiết lập không gian quá phức tạp hay chặn hết các nguồn sáng môi trường.
Mẫu máy chiếu EB-PU1008B còn được trang bị công nghệ tăng cường độ phân giải 4K (4K Enhancement Technology), dễ dàng nâng cấp độ phân giải (upscale) của những nội dung chất lượng thấp lên mức 4K, cho hình ảnh sắc nét và các chi tiết rõ ràng hơn khi trình chiếu kích thước lớn. Khả năng hỗ trợ HDR10 cũng giúp thiết bị tái hiện được hình ảnh có dải động cao, độ tương phản lớn, đồng thời cho ra hình ảnh ở độ sâu màu đến 10 bit, sắc nét và vô cùng chân thực.
Tính dễ sử dụng cũng được Epson tập trung phát triển, trang bị cho EB-PU1008B kết nối không dây trường gần NFC (Near-Field Communications), hoạt động mượt mà cùng công cụ thiết lập Projector Config Tool. Công cụ này cho phép người dùng kiểm tra những thiết lập trên thiết bị, xác định cấu hình mạng, chẩn đoán tình trạng hay thay đổi các tinh chỉnh ngay cả khi máy chiếu đang tắt. Dành cho mục đích sử dụng chuyên nghiệp, Epson có cung cấp web API giúp các nhà tích hợp hệ thống hỗ trợ người dùng dễ dàng hơn khi thực hiện các lệnh điều khiển một cách đơn giản.
Thêm 1 điểm đáng chú ý của Epson EB-PU1008B là khả năng thay đổi đến 11 tùy chọn ống kính, cho phép linh hoạt tùy biến để trình chiếu trong nhiều không gian khác nhau, trình chiếu trên bề mặt cong hay chiếu ở góc. Công nghệ nguồn sáng laser cho phép xoay 360 độ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng và độ sáng hình ảnh. Trong khi đó, ống kính có thể thay đổi cũng giúp dễ dàng điều chỉnh vị trí, độ sáng và màu sắc, tối ưu hóa chất lượng trình chiếu sao cho phù hợp nhu cầu chuyên nghiệp.
