Một nghiên cứu mới được đăng trên nguyệt san của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia Anh (RAS) ngày 5/8 vừa công bố một kết luận bất ngờ: Các sao lùn đỏ, vốn được cho là lý tưởng để các ngoại hành tinh xuất hiện sự sống, có thể cản trở sự sống do những đợt bùng phát tia cực tím (UV) quá mạnh.
Các sao lùn đỏ trẻ tuổi, nhỏ hơn Mặt trời và luôn được cho là hệ sao có nhiều khả năng để các hành tinh duy trì sự sống. Nhưng nay lại được phát hiện có nhược điểm lớn là thường xảy ra các đợt bùng phát bức xạ tia UV chết chóc, mạnh hơn nhiều mức người ta từng nghĩ trước đây.
Sử dụng dữ liệu do kính viễn vọng GALEX thu thập từ năm 2003-2013, các nhà thiên văn học đã phân tích những đợt bùng phát năng lượng từ 300 ngàn ngôi sao của Dải Ngân Hà và xem xét bức xạ cực tím gần (NUV) lẫn cực tím xa (FUV) phát ra từ các sao lùn đỏ.
Khi tính toán tỷ lệ phát xạ NUV/FUV cho mỗi đợt bùng phát, họ nhận thấy các ước tính bức xạ của sao lùn đỏ trước giờ là không đủ. Trên thực tế, các đợt bùng phát của sao lùn đỏ phát ra lượng bức xạ FUV trung bình gấp 3 lần mức thông thường. Thậm chí trong vài trường hợp, các ngôi sao còn phát ra năng lượng lớn gấp 12 lần.
Các sao lùn đỏ trẻ tuổi, nhỏ hơn Mặt trời và luôn được cho là hệ sao có nhiều khả năng để các hành tinh duy trì sự sống. Nhưng nay lại được phát hiện có nhược điểm lớn là thường xảy ra các đợt bùng phát bức xạ tia UV chết chóc, mạnh hơn nhiều mức người ta từng nghĩ trước đây.
Sử dụng dữ liệu do kính viễn vọng GALEX thu thập từ năm 2003-2013, các nhà thiên văn học đã phân tích những đợt bùng phát năng lượng từ 300 ngàn ngôi sao của Dải Ngân Hà và xem xét bức xạ cực tím gần (NUV) lẫn cực tím xa (FUV) phát ra từ các sao lùn đỏ.
Khi tính toán tỷ lệ phát xạ NUV/FUV cho mỗi đợt bùng phát, họ nhận thấy các ước tính bức xạ của sao lùn đỏ trước giờ là không đủ. Trên thực tế, các đợt bùng phát của sao lùn đỏ phát ra lượng bức xạ FUV trung bình gấp 3 lần mức thông thường. Thậm chí trong vài trường hợp, các ngôi sao còn phát ra năng lượng lớn gấp 12 lần.
Jason Hinkle, một nhà nghiên cứu trong nhóm, khẳng định rằng các sao lùn đỏ nhỏ hơn và mát hơn Mặt trời, thế nên đúng ra sẽ phát ra ít bức xạ tia UV hơn nếu không xảy ra bùng phát. Vì vậy, điều này là bất thường với các sao lùn đỏ và họ đưa ra suy đoán rằng độ mạnh bất ngờ trên có thể là do sự tập trung bức xạ tia UV ở các bước sóng hẹp, đến từ sự hiện diện của cácbon và nitơ trong ngôi sao.
Bất luận thế nào, các đợt bùng phát sẽ là trở ngại lớn cho sự sống, nếu có, trên các hành tinh quay quanh chúng. Bức xạ UV làm xói mòn bầu khí quyển, dẫn tới sự ức chế các quá trình hữu cơ cần thiết để sự sống hình thành và phát triển. Năm 2022, người ta đã phát hiện một ngoại hành tinh có tên GJ 1252b đã tiêu tan luôn bầu khí quyển vào ngôi sao lùn đỏ mà nó quay quanh.
Theo lý thuyết, ánh mặt trời thường yếu trên các ngoại hành tinh.
Thực ra phát hiện này không mới, một nghiên cứu hồi năm 2020 về Sao Barnard từng có khám phá tương tự. Barnard là sao lùn đỏ 10 tỷ năm tuổi cách Trái đất chỉ 6 năm ánh sáng, được xác định là thường xuyên có những đợt bùng phát mạnh tia UV đủ sức tàn phá bất kỳ hành tinh nào nằm trong vùng Goldilocks (vùng có nhiệt độ phù hợp) quanh nó.
Sao lùn đỏ rất phổ biến bởi chúng chiếm 75% số sao đã biết trong Dải Ngân Hà nên người ta đưa ra giả thuyết rằng, nếu có sự sống ngoài Trái đất, thì phần lớn chúng sẽ ở trên các hành tinh thuộc hệ sao lùn đỏ. Thậm chí hồi năm 2020, một danh sách 24 ngoại hành tinh dường như thích hợp cho sự sống hơn cả Trái đất đã được công bố. Nhưng với nghiên cứu mới lần này, giả thuyết trên bắt đầu lung lay và sự sống ngoài hành tinh ngày càng trở nên khó tìm ra hơn.
Theo GM.
