Mỗi khi mình coi lại các màn giới thiệu của Steve Jobs khi Apple có sản phẩm mới, mình đều cảm thấy hào hứng. Hào hứng vì sản phẩm Apple thì chỉ 1 phần thôi, nhưng hào hứng vì cách mà Jobs đưa ra vấn đề và cách giải quyết thì tới 10 phần lận. Các phần thuyết trình của Jobs luôn ngắn gọn, mạch lạc, được chuẩn bị rất kĩ lưỡng, và không thể thiếu một chút hài hước, một chút bí ẩn trong đó.
Hồi mình còn học đại học, thầy cô nào cũng khuyên sinh viên trường mình coi Steve Jobs thuyết trình, lúc đó mình cũng đã bắt đầu coi về tech rồi nên tất nhiên mình hiểu vì sao các thầy cô lại làm như thế. Đây là những bài học mà mình rút ra được, hi vọng anh em cũng sẽ kiếm được một ít kinh nghiệm cho mình.
Bài thuyết trình hay là bài thuyết trình vừa đủ ý. Nó ngắn cũng được, nhưng truyền tải được trọn vẹn ý định của bạn, trọn vẹn tất cả những gì mà sản phẩm làm được, là ok. Có những thứ bạn không cần phải lôi hết lên, chỉ cần nói về các điểm chính. Còn những điểm chi tiết, ai có thắc mắc thì bạn có thể giải đáp riêng với họ, vì có thể không phải tất cả mọi người đang ngồi ở đó đều cần hiểu mọi chi tiết như bạn đinh ninh trong đầu.
Bạn để ý, các phần nói của Jobs thường không dài, và một buổi lễ ra mắt của Apple cũng chỉ kéo dài từ 1 đên 1,5 tiếng. Riêng hội nghị dành cho lập trình viên WWDC thì có thể lên tới 2 tiếng. Nhưng không hơn, bởi nói càng dài thì độ tập trung của người nghe càng giảm đi, bạn không còn chuyển được trọn vẹn thông điệp của bạn cho người ta nữa.
Hồi mình còn học đại học, thầy cô nào cũng khuyên sinh viên trường mình coi Steve Jobs thuyết trình, lúc đó mình cũng đã bắt đầu coi về tech rồi nên tất nhiên mình hiểu vì sao các thầy cô lại làm như thế. Đây là những bài học mà mình rút ra được, hi vọng anh em cũng sẽ kiếm được một ít kinh nghiệm cho mình.
1. Ngắn thôi, không cần dài
Bài thuyết trình hay là bài thuyết trình vừa đủ ý. Nó ngắn cũng được, nhưng truyền tải được trọn vẹn ý định của bạn, trọn vẹn tất cả những gì mà sản phẩm làm được, là ok. Có những thứ bạn không cần phải lôi hết lên, chỉ cần nói về các điểm chính. Còn những điểm chi tiết, ai có thắc mắc thì bạn có thể giải đáp riêng với họ, vì có thể không phải tất cả mọi người đang ngồi ở đó đều cần hiểu mọi chi tiết như bạn đinh ninh trong đầu.
Bạn để ý, các phần nói của Jobs thường không dài, và một buổi lễ ra mắt của Apple cũng chỉ kéo dài từ 1 đên 1,5 tiếng. Riêng hội nghị dành cho lập trình viên WWDC thì có thể lên tới 2 tiếng. Nhưng không hơn, bởi nói càng dài thì độ tập trung của người nghe càng giảm đi, bạn không còn chuyển được trọn vẹn thông điệp của bạn cho người ta nữa.
Mình từng dự những cuộc họp có tới cả trăm slide, 1-2 người nói hoài phát chán và sau khi rời khỏi cuộc họp / buổi thuyết trình thì không đọng lại được gì cả.
2. Slide không cần phức tạp, nhiều chữ
Slide nhiều chữ, quá nhiều chi tiết, hình ảnh chồng lên nhau, một đống công thức chi chít... là những thứ mà bạn không bao giờ thấy ở bài thuyết trình của Steve Jobs. Mỗi slide chỉ có vài chữ, thay vào đó là hình ảnh, một số biểu đồ đơn giản, hoặc một con số nào đó là đủ.
Nên nhớ, slide chỉ có tác dụng giúp cho người xem theo dõi được bạn đang nói cái gì, diễn tả rõ nét hoặc minh họa cho cái bạn nói mà thôi. Bạn vẫn là người quan trọng, bạn là người chuyển tải ý tưởng, thông tin, chứ không phải cái slide (trừ trường hợp bạn làm slide không phải để thuyết trình mà để ghi chú, giải thích cho người khác thì ok, nhưng nó không phải cái mình nói tới trong bài này).
Mình có nghe một số bạn nói là làm slide đơn giản thì giảng viên đại học chấm điểm thấp 😁 thôi ca này mình không bàn tới hihi.
3. Chuẩn bị kĩ chính là chìa khóa
Jobs nói rất mạch lạc, nhưng không có nghĩa là không có màn hình nhắc chữ bên dưới :D Có điều mình coi video thì thấy Jobs ít khi phải nhìn xuống màn hình này, Tim Cook thì nhìn nhiều hơn, và mấy bạn lãnh đạo mới của Apple cũng nhìn nhiều. Mình cho rằng Steve Jobs không cần nhìn là vì ông đã chuẩn bị rất kĩ cho bài nói của mình, luyện tập vài lần, và hệ thống hóa trong đầu rằng cái gì cần nói trước, cái gì cần nói sau. Việc hệ thống hóa này giúp bạn không cần phải thuộc lòng mà vẫn nói được cái cần nói.
Riêng với mình, mình hệ thống hóa bằng mindmap. Bởi vì mindmap sẽ in vào đầu mình bằng một hình ảnh, không phải chữ, nên mình không cần phải học thuộc lòng gì cả. Hơn nữa, nếu lỡ có quên thì chỉ cần liếc mắt nhìn lên slide chút là biết mình đã cần nói gì rồi. Bạn có thể ghi chú cái mình cần nói vào ô Notes trong PowerPoint hoặc Google Slides để xem nhanh lại trước buổi thuyết trình.
Quảng cáo
4. Hiểu rõ cái mình đang nói
Sợ nhất là phải đi thuyết trình về cái mà mình không hiểu rõ, thậm chí không hiểu gì. Lúc đó là bạn đi chém gió đúng nghĩa, và với mình thì mình không tự tin chút nào trong trường hợp đó. Hoặc là bạn từ chối, hoặc là bạn buộc phải tìm hiểu rõ cái mình sắp nói để không bị khớp.
Steve Jobs trong phần giới thiệu về quá trình chuyển đổi giữa kiến trúc CPU PowerPC sang Intel đã nói rất rõ về lợi, hại, vì sao Apple cần chuyển đổi, và quá trình này cần sự tham gia của người dùng ra sao, lập trình viên ra sao, Apple ra sao... Có thể thấy rằng Jobs hiểu rất rõ về những cái này (vì nó là cái mà cả công ty sẽ chạy theo), nên khi lên thuyết trình Jobs chỉ như đang kể lại cho người khác thôi, rất nhẹ nhàng.
5. Hãy xem như bạn đang kể lại cho người khác nghe
Cái này áp dụng không chỉ với thuyết trình, mà cả khi cần nói trước đám đông hay nói vào video. Một khi bạn đã có 4 thứ trên, việc bạn "thuyết trình" thực ra chỉ là bạn kể lại những cái bạn muốn làm / muốn bán cho người khác nghe mà thôi. Hãy xem như bạn đang ngồi với thằng bạn mình và kể cho nó nghe câu chuyện đó, từ tốn, bình tĩnh, chẳng có gì phải lo sợ cả. Cùng lắm mất việc chứ có cái gì mà lo.
Bạn hãy tìm lại video Steve Jobs giới thiệu iPhone đời đầu năm 2007 ấy. Jobs nói về iPod, nói về smartphone, nói về những khó khăn của người dùng hiện tại với 2 thiết bị này một cách rất tự nhiên. Nó chính là câu chuyện, là lý do để iPhone ra đời. Nó cũng là quá trình Apple nghiên cứu để phát triển ra iPhone đấy. Kể lại cho người khác nghe, thì sự xuất hiện của iPhone trở nên ấn tượng hơn rất nhiều so với việc nhảy vào là nói "Tao có sản phẩm mới nè, iPhone nè".
Quảng cáo
Và bạn càng xem việc thuyết trình thực ra chỉ là "kể chuyện" đến đâu, bạn sẽ trở nên tự tin hơn chừng nào, bạn sẽ cảm thấy thoải mái, vui vẻ hơn chừng đó. Đừng để các buổi thuyết trình trở thành những buổi căng thẳng. Không, bạn phải thấy vui vì được dịp giới thiệu một cái gì đó rất hay với người khác. Bạn phải vui thì người khác mới vui, và việc tiếp nhận thông tin sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều lắm.
Và cuối cùng, đừng quên pha một chút hài hước vào bài thuyết trình của bạn, để không khí vui nhộn hơn, mọi người được thư giản nhanh đầu óc để tiếp tục theo dõi tiếp những cái hay ho bạn sắp nói. Cũng như khi bạn nói chuyện với bạn bè thì phải có chút hài hước mới vui đúng không nào?
Chúc anh em thuyết trình ngon lành, cả khi đi học lẫn khi đi làm nhé. Nhớ vui lên nha.