Vào dịp cuối năm này bạn sẽ đi đâu và làm gì? Về quê với gia đình? Hay chỉ đơn giản là bạn muốn đến tham quan cafe Tinh Tế phiên bản 2.0? Và nếu như bạn đang ở một nơi nào đó xa xôi, các phương tiện vận chuyển hàng không chắc chắc sẽ làm bạn hài lòng. Khi bạn đang đi trên một chuyến bay, có lẽ điều duy nhất làm bạn lo lắng và sợ hãi chính là khi bạn nghĩ đến những điều tồi tệ sẽ xảy ra với chiếc máy bay mà bạn đang đi, và không chỉ một mình bạn sợ điều đó. Tuy nhiên, việc một chiếc máy bay bị trục trặc là rất khó để có thể xảy ra. Thay vì cứ lo sợ điều đó, thì có một điểm quan trọng và đáng lưu ý hơn lại có rất ít người quan tâm, đó chính là bạn có thể bị mắc phải các chứng bệnh truyền nhiễm trên [TAG]máy bay[/TAG].
Đây thực sự là một vấn đề rất đáng quan tâm, một số người cho rằng họ bị đau đầu, mệt mỏi, sốt hoặc khó thở khi đi máy bay. Các triệu chứng này có thể do họ bị ảnh hưởng bởi áp suất khí quyển, độ ẩm không khí trong cabin và trường hợp khi đi những chiếc máy bay cũ, khó ngủ, căng thẳng, lo lắng, đi đường dài, chờ đợi lâu vì chuyến bay bị trì hoãn, bị khó chịu từ rung động và tiến ồn của động cơ, v..v. Chúng ta có rất nhiều lý do để giải thích. Trong khi thừa nhận những yếu tố này, chúng ta cũng nên xem xét đến vấn đề nhiễm trùng từ thức ăn và nước bị ô nhiễm, và liệu có nguy cơ bạn bị nhiễm bệnh từ những người khác khi bạn đang ở trong một môi trường khép kín?
[IMGL]http://media.tinhte.vn/photo/var/resizes/2011/T%E1%BA%A1i-sao-b%E1%BA%A1n-v%E1%BA%ABn-b%E1%BB%8B-b%E1%BB%87nh-khi-%C4%91i-m%C3%A1y-bay%3F/103_general_In_Focus_Cabin_Air_e-1744231596.jpg?m=1322646890[/IMGL]Cái gì là "Tuần hoàn không khí"?
Ngày nay, trong những chiếc máy bay phản lực đều có một hệ thống được gọi là Cabin Air System (hệ thống điều hòa không khí trong cabin) được thiết kể để cung cấp một môi trường an toàn và giúp hành khách có thể thoải mái khi máy bay đang ở độ cao lên tới khoảng 12.200 mét. Quá trình tuần hoàn không khí bên trong cabin khá phức tạp, khi máy bay vận hành, động cơ bánh xoáy kích thích máy nén khí hoạt động khiến không khí loãng bên ngoài tăng thêm áp suất về phía khoang máy, cuối cùng đạt đến mức áp suất phù hợp và không khí sẽ được đưa đến khoang làm lạnh.
Tại sao phải làm lạnh? Vì sau khi trải qua quá trình nén khí, không khí trở nên rất nóng và cần phải làm lạnh nó trước khi đưa vào bộ lọc HEPA. Tại đây, không khí được làm sạch và vô trùng tới 99,97% trước khi được đưa vào cabin. Một lẽ tất nhiên, quá trình này sẽ lặp đi lặp lại nhiều lần nhằm giúp hành khách có được một môi trường tốt nhất. Trong thực tế, không khí trong máy bay được thay đổi khoảng 20 lần mỗi giờ, điều này có thể nói những gì mà bạn hít thở trên máy bay trong lành hơn bất cứ đâu khi ở dưới mặt đất.
HEPA (High-Efficiency Particulate Air) là bộ lọc không khí hiệu suất cao và là một công nghệ được phát triển bởi Ủy ban năng lượng nguyên tử Mỹ trong suốt những năm 1940. Bộ lọc này được sử dụng ở nhiều nơi và nhiều phương tiện khác nhau như cơ sở y tế, xe ô tô, máy bay, các bộ lọc gia đình hoặc bất cứ nơi nào cần một không khí trong lành.
Vậy tại sao bạn vẫn bị truyền nhiễm bệnh qua không khí?
Để giải thích vấn đề này, chúng ta cùng đến với nhà Vi sinh vật học Charles Gerba. Gerba đứng đầu một phòng thí nghiệm nghiên cứu về các bệnh lây nhiễm trong nhiều môi trường khác nhau. Ông cho biết, trên hầu hết các máy bay, không khí được lưu thông khắp cabin không phải từ trước ra sau mà là từ trên xuống dưới. Điều này sẽ giúp cung cấp không khí toàn bộ chiếc máy bay, do đó, ngay cả khi bạn đang "chia sẻ không khí với người khác" (hãy nhớ rằng lúc này không khí đang trong quá trình tuần hoàn và liên tục làm mới) bạn chỉ chia sẻ nó với những người ngồi gần bạn, chứ không phải là toàn bộ cabin.
Nói một cách dễ hiểu hơn, với môi trường chật hẹp trên máy bay, cho dù không khí có được liên tục làm mới và vô trùng thì bạn vẫn có nguy cơ bị lây bệnh từ những người ngồi gần bạn.
Hãy tránh xa lối đi
[boxl=200]CDC (Centers for Disease Control and Prevention): Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh [TAG]Hoa Kỳ[/TAG]
[/boxl]Gerba có thể kể cho bạn những câu chuyện kinh dị làm cho bạn không bao giờ muốn đi máy bay nữa. Đó là những câu chuyện về [TAG]vi khuẩn[/TAG] trên máy bay, và điều đó sẽ khiến bạn lo ngại. Và nếu như bạn thật sự sợ người khác sẽ lây bệnh cho bạn, điều đầu tiên bạn cần phải làm chính là tránh xa lối đi. Bởi vì theo Gerba, những người ngồi gần lối đi là những người có khả năng tiếp xúc với người khác nhiều nhất. Ông kể một ví dụ để giải thích lý do này. Trong năm 2008, các thành viên của một nhóm du lịch bị ảnh hưởng bởi Norovirus (một loại virus dạ dày ác tính lây nhiễm qua đường thực phẩm, tiếp xúc với người bệnh, và các mặt tiếp xúc) với các triệu chứng nôn mửa và tiêu chảy mất kiểm soát, trong một chuyến bay từ Boston đến Los Angeles. Các hành khách bị nhiễm bệnh tiêu chảy và nôn mửa trong suốt chuyến bay, họ bắt đầu lao vào nhà vệ sinh và nôn vào những chiếc túi nôn. Điều khủng khiếp này đã khiến đội ngũ bay quyết định hạ cánh khẩn cấp ở Chicago, nơi mà các hành khách bị nhiễm bệnh đã đổ xô đến bệnh viện để điều trị.
Khi CDC liên lạc với hành khách của máy bay để tìm lý do tại sao họ lại bị nhiễm Norovirus, và họ đã tìm thấy rằng những người có khả năng bị mắc bệnh đều ngồi trên những hàng ghế gần lối đi. Rõ ràng là vì người ngồi gần lối đi tiếp xúc với những người bệnh nhiều hơn, bởi vì những người này đi xung quanh họ trên máy bay.
Quảng cáo
Nhà vệ sinh - Mối nguy lớn nhất
[IMGL]http://media.tinhte.vn/photo/var/resizes/2011/20110306182441_toilet.jpg?m=1322642084[/IMGL]Nói như vậy rõ ràng là đây là một trường hợp cực kỳ nghiêm trọng, nhưng Gerba nói rằng nó giúp nhấn mạnh một trong những lý do mà máy bay có nhiều nguy cơ nhiễm bệnh, thậm chí còn nhiều hơn các tàu điện ngầm, xe lửa, và xe buýt. "Hầu hết mọi người không bao giờ tính tới điều này, nhưng chiếc máy bay bình thường mà bạn đỉ chỉ có một nhà vệ sinh cho mỗi năm mươi người, và một số chuyến bay con số đó là có thể lên đến 75." Gerba cho biết.
Và hãy nhớ, những chiếc máy bay này chở hàng trăm hành khách mỗi ngày. Khi bạn và nhiều người sử dụng chung một [TAG]nhà vệ sinh[/TAG], bạn sẽ thấy tỷ lệ nhiễm vi khuẩn và virus cao hơn. Bao gồm tất cả các loại vi khuẩn và virus, từ norovirus, cúm theo mùa, cảm lạnh thông thường và Escheria coli.
Theo Gerba, bạn sẽ tìm thấy nhiều vi khuẩn E. coli trên các bề mặt trong phòng vệ sinh, thậm chí còn nhiều hơn các nhà vệ sinh công cộng. Đặc biệt là khu vực bồn rửa tay, chưa tính tới vấn đề tiếp xúc thì ngay cả nước cũng là nơi để vi khuẩn ẩn nấp. EPA (Cơ quan bảo vệ sinh môi [TAG]Hoa Kỳ[/TAG]) gần đây cho biết họ tìm thấy vi khuẩn Coliform trong các nguồn nước trên máy bay. May mắn thay, những nỗ lực của EPA giúp cải thiện chất lượng nước. Tuy rằng những việc trước đây họ làm vẫn chưa mang lại kết quả hoàn hảo. Từ năm 2005 - 2008, có 3,6% trong những cuộc kiểm tra nước trên máy bay dương tính với các loại vi khuẩn có trong phân. Nhưng ít nhất quy tắc Aircraft Drinking Water Rule (ADWR: Quy tắc nước uống trên máy bay) được EPA ban hành vào tháng 10 năm 2009 đã giúp loại bỏ nước bẩn khỏi máy bay, đảm bảo nguồn nước trên máy bay là sạch sẽ, chẳng hạn như nước uống cho hành khách.
- Colifome là nhóm các vi khuẩn hình que gram âm có khả năng lên men lactose để sinh ga ở nhiệt độ 35 ± 0.5 oC, coliform có khả năng sống ngoài đường ruột của động vật, đặc biệt trong môi trường khí hậu nóng. Nhóm vi khuẩn coliform chủ yếu bao gồm các giống như Citrobacter, Enterobacter, Escherichia, Klebsialla và cả Fecl coliform (trong đó E. Coli một loài trong giống này).
- Escherichia coli (viết tắt là E. coli) hay còn được gọi là vi khuẩn đại tràng là một trong những loài vi khuẩn thuộc giống Fecl coliform trong nhóm coliform, chúng ký sinh trong đường ruột của động vật máu nóng (bao gồm chim và động vật có vú). Vi khuẩn này cần thiết trong quá trình tiêu hóa thức ăn và là thành phần của khuẩn lạc ruột. Sự có mặt của E. coli trong nước có nghĩa là nước này bị ô nhiễm bởi phân.
Hãy cẩn thận với ghế và khay ăn
Quảng cáo
Nhiều người đã rửa tay nhiều lần và thậm chí còn mang theo chất khử trùng, nhưng tại sao họ vẫn bị bệnh?
[IMGL]http://media.tinhte.vn/photo/var/resizes/2011/T%E1%BA%A1i-sao-b%E1%BA%A1n-v%E1%BA%ABn-b%E1%BB%8B-b%E1%BB%87nh-khi-%C4%91i-m%C3%A1y-bay%3F/in-flight-ads-on-traytable.jpg?m=1322647717[/IMGL]Theo Jonathan Sexton, một nhà nghiên cứu làm việc trong phòng thí nghiệm của Gerba, những thứ gây nhiễm khuẩn không chỉ bị giới hạn trong phòng vệ sinh của máy bay. Khay ăn của bạn, gối hành khách của bạn (thường dược làm sạch sau những chuyến bay), chỗ gác tay của bạn, chỗ ngồi của bạn, mặt sau của ghế phía trước bạn, đây là những nơi ẩn chứa nhiều nguy cơ về vi khuẩn và chúng có thể lây cho bạn. Có thể thấy, nguy cơ nhiễm bệnh của nó cao hơn các bề mặt tiếp xúc khác trong môi trường công cộng.
Trở lại năm 2007, một nghiên cứu được tiến hành bởi Sexton. Ông đã thu thập các mẫu từ các bề mặt trên rất nhiều môi trường, trong đó có máy bay và ông phân tích chúng. Ông đã phát hiện Methicillin-resistant Staphylococcus Aureus (hay còn gọi là MRSA - Một siêu vi khuẩn gây chết người trong những năm 1990. Mình sẽ giải thích rõ hơn về vi khuẩn này trong box).
"Chúng tôi đã thử nghiệm trên nhiều khay ăn trong 3 chiếc máy bay khác nhau, kết quả là, 60% trong số đó có sự hiện diện của MRSA." Sexton cho biết. Để so sánh, Sexton tìm thấy MRSA trong 3% các phương tiện cá nhân, 3,24% trong văn phòng làm việc, 6,25% trong các nhà vệ sinh công cộng. và hầu như trong tất cả các chuyến bay, ông đều tìm thấy sự xuất hiện của MRSA.
MRSA là một loại bệnh gây suy yếu hệ miễn dịch và làm cho bệnh nhân kháng lại các loại thuốc thông dụng. Chúng hoạt động trên da hoặc trong nước bọt, vì vậy vi khuẩn này còn được gọi nôm na là "siêu rệp MRSA". Siêu rệp này lay truyền qua bốn ngã: máu, hơi thở, da (khi phẩu thuật), và nước tiểu. Và vì nó có khả năng kháng thuốc, rất khó để điều trị MRSA và hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị.
Làm thể nào bạn có thể khỏe mạnh trên những chuyến bay tiếp theo của bạn?
Điều duy nhất bạn có thể làm trong thời điểm hiện tại là cố gắng tránh các vấn đề mà tôi đã đề cập đến trước đó, và đừng quên rằng, mặc dù không bị nhiễm bệnh bởi vi khuẩn và virus thì sức khỏe của bạn vẫn bị yếu đi vì những nguyên nhân khách quan bao gồm mất nước, căng thẳng, ...
Dưới đây là những gì tôi tìm được để bạn có thể tham khảo và giữ gìn sức khỏe của mình:
- Hãy thận trọng với những vị trí tiếp xúc mà bạn nghĩ sẽ có nhiều vi khuẩn, như bồn rửa tay, gác tay trên ghế, nắm cửa..v..v. Tốt nhất hãy mang theo dung dịch diệt khuẩn và khăn lau trên những chuyến bay tiếp theo của bạn.
- Khử trùng khay ăn và các vật dụng cá nhân trước khi sử dụng, đặc biệt là những thứ mà trên máy bay có sẵn, bao gồm cả gối.
- Nếu như bạn có thể lựa chọn, hãy chọn những vị trí ngồi cách xa các lối đi và các vị trí mà tôi đề cập đến ở trên, và nếu như bạn nhận ra người ngồi kế bạn có vấn đề về sức khỏe, hãy di chuyễn đến một vị trí khác.
- Một vấn đề này rất khó để các bạn làm theo, tuy nhiên, nếu bạn thật sự muốn bảo vệ sức khỏe của mình, hãy mang theo những vật dụng có thể giúp bạn chống lại các bệnh lây lan qua đường không khí. Bao gồm cả khẩu trang và mặt nạ diệt khuẩn.
- Mang theo nước đóng chai là một việc rất có lợi đối với bạn đặc biệt là nước suối, bởi vì nguồn nước trên máy bay có thể sẽ có vấn đề về ô nhiễm. Bạn có thể dùng nước mà bạn mang theo để uống và rửa tay.
- Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, đừng đưa tay chưa rửa của bạn vào miệng hoặc chà sát đôi mắt của bạn.
