Không nhiều người biết đến Rovio Entertainment, hãng game có trụ sở tại Helsinki, Phần Lan. Nhưng nhắc đến Angry Birds, chắc chắn họ biết ngay. Từng có thời điểm, mọi chiếc điện thoại đều phải cài Angry Birds. Lý do đơn giản vì ở cái quãng năm 2010, 2011 ấy, Angry Birds có thể coi là tác phẩm nổi bật nhất mà mọi người có thể thưởng thức trên chiếc điện thoại. Rồi thì bên cạnh Angry Birds, còn cả Temple Run và Fruit Ninja nữa chứ.
Bỗng tuần trước có thông tin Sega bỏ ra hơn 700 triệu USD mua lại hãng game lừng lẫy một thời, nhưng giờ chẳng còn mấy ai nhớ đến: https://tinhte.vn/thread/sega-mua-lai-nha-phat-trien-angry-birds-voi-gia-775-trieu-usd-mo-rong-kinh-doanh-game-mobile.3658498/
Điều ít người biết, cho tới trước khi Angry Birds ra mắt, studio game do Niklas Hed thành lập năm 2003 này đã tạo ra… 51 trò chơi khác nhau. Không một ai biết hay nhớ đến 51 cái tên ấy, vì giữa thị trường game vốn đã khổng lồ về quy mô lẫn cả số lượng nhà phát triển và số lượng đầu game như vậy, ngoại trừ việc tạo ra một cú hit đúng nghĩa đen, tác phẩm chỉ ở dạng làng nhàng sẽ bị quên lãng ngay.
Rovio khi ấy phải nhờ tới những công việc outsource từ Real Networks hay Electronic Arts mới có nguồn thu. Từ năm 2007 đến 2009, số lượng nhân sự của Rovio giảm từ 50 xuống còn 12. Và rồi Hed cùng người em họ Mikael đã phải tạo ra một kế hoạch để cứu lấy hãng game chính họ thành lập. Kế hoạch này dần thành hình, trò chơi thứ 52 của Rovio, Angry Birds.
Bỗng tuần trước có thông tin Sega bỏ ra hơn 700 triệu USD mua lại hãng game lừng lẫy một thời, nhưng giờ chẳng còn mấy ai nhớ đến: https://tinhte.vn/thread/sega-mua-lai-nha-phat-trien-angry-birds-voi-gia-775-trieu-usd-mo-rong-kinh-doanh-game-mobile.3658498/
Sega mua lại nhà phát triển Angry Birds với giá 775 triệu USD, mở rộng kinh doanh game mobile
Thông tin có phần bất ngờ, đó là Sega vừa tuyên bố mua lại Rovio, nhà phát triển game đến từ Phần Lan, những người tạo ra series game mobile Angry Birds nổi tiếng một thời.
Mấy năm gần đây, với series Yakuza, Persona, Sonic The Hedgehog, Bayonetta…
tinhte.vn
Điều ít người biết, cho tới trước khi Angry Birds ra mắt, studio game do Niklas Hed thành lập năm 2003 này đã tạo ra… 51 trò chơi khác nhau. Không một ai biết hay nhớ đến 51 cái tên ấy, vì giữa thị trường game vốn đã khổng lồ về quy mô lẫn cả số lượng nhà phát triển và số lượng đầu game như vậy, ngoại trừ việc tạo ra một cú hit đúng nghĩa đen, tác phẩm chỉ ở dạng làng nhàng sẽ bị quên lãng ngay.
Rovio khi ấy phải nhờ tới những công việc outsource từ Real Networks hay Electronic Arts mới có nguồn thu. Từ năm 2007 đến 2009, số lượng nhân sự của Rovio giảm từ 50 xuống còn 12. Và rồi Hed cùng người em họ Mikael đã phải tạo ra một kế hoạch để cứu lấy hãng game chính họ thành lập. Kế hoạch này dần thành hình, trò chơi thứ 52 của Rovio, Angry Birds.
Tháng 12/2009, Angry Birds ra mắt trên iOS, và phần còn lại của câu chuyện đã trở thành lịch sử.
Có thể liệt kê quá nhiều những lý do Angry Birds thành công, dù nó ra mắt cùng thời điểm với hằng hà sa số những trò chơi khác cập bến trên chiếc iPhone 3GS cũng ra mắt trong năm 2009. Cách chơi của nó cực kỳ đơn giản: Dùng ná bắn những chú chim không biết bay về phía những tòa lâu đài của băng đảng lợn dựng lên để tiêu diệt chúng, đòi lại số trứng mà đám lợn đã ăn trộm. Càng về những màn sau, những loài chim mới, với tính chất gameplay riêng được đem tới cho anh em. Mọi chi tiết gameplay ấy đều tuân thủ quy luật vật lý, mô phỏng tốt trọng lực để tạo ra đường bay cho những chú chim không cánh tròn xoe cáu kỉnh.
Không chỉ mọi người nghiện Angry Birds, mà chính bản thân những nhà phê bình game cũng dành tặng những lời có cánh cho trò chơi này. Họ thừa nhận lối chơi của Angry Birds đủ khiến mọi người dán mắt hàng giờ vào chiếc điện thoại. Giá bán của game trên App Store cũng rẻ nữa. Ấy là chưa kể đến việc Angry Birds tối ưu hoàn hảo cách điều khiển game dựa vào màn hình cảm ứng thay vì những nút bấm ảo hiện ra trên màn hình.
Chỉ mất sáu tháng để Angry Birds leo lên đỉnh #1 của danh sách những ứng dụng bán chạy nhất trên App Store. Tính đến tháng 4 năm ngoái, Những phiên bản Angry Birds đã được tải về trên 5 tỷ lượt.
Cũng phải tính toán một phần thành công của Angry Birds đến từ chính sự sơ sài của App Store cũng như Play Store ở thời điểm ấy, kết hợp với số lượng game mobile lúc ấy cũng chưa nhiều tới mức ngợp như bây giờ. Giờ này vào hai chợ ứng dụng của iOS và Android, anh em thậm chí còn được tìm kiếm những trò chơi theo từng thể loại nhất định, có cả bảng xếp hạng game nào nhiều lượt tải nhất, doanh thu cao nhất, v.v… Còn ở năm 2009, 2010, không có những lựa chọn đó.
Vậy là Angry Birds có được lợi thế cơ bản của bất kỳ sản phẩm nào ra mắt thị trường trước tiên, khi cạnh tranh chưa gay gắt và lựa chọn cũng chưa nhiều.
Quảng cáo
Thực tế, dù không thể quy kết toàn bộ công lao về cho một trò chơi duy nhất, nhưng Angry Birds chắc chắn đã góp một phần công rất lớn để khiến game trên smartphone phổ biến như ngày hôm nay. Và khi cuộc đua cấu hình SoC máy điện thoại diễn ra, trước cuộc đua màn hình đục lỗ mấy năm trước rồi bây giờ là cuộc đua cấu hình camera smartphone hiện giờ, Angry Birds đã chứng tỏ những chiếc máy với màn hình cảm ứng có thể trở thành một thiết bị chơi game nghiêm túc, thay thế được những thiết bị như PS Vita hay Nintendo 3DS thời điểm ấy.
Nói đi cũng phải nói lại, PS Vita và Nintendo 3DS thường bị coi là ra mắt sai thời điểm, khi iPhone đã tạo ra được nền tảng quá ổn với hàng trăm triệu người dùng toàn thế giới, giúp họ giải trí mọi lúc mọi nơi. Nhưng nếu không có những tác phẩm được phát triển riêng cho smartphone như Angry Birds, thì chúng ta sẽ lại rơi vào câu chuyện con gà quả trứng, khi thiết bị thì khỏe nhưng chẳng ai chịu làm game.
Thế nhưng, chính thành công quá lớn của Angry Birds lại tạo ra một cái bóng góp một phần không nhỏ tạo ra sự suy tàn của series này.
Đâu đó quãng 5 đến 6 năm sau, đến giữa thập niên 2010, thời kỳ iPhone 6 và 7 ra mắt, Angry Birds trở thành những trò chơi cho “ông già bà cả” hay “trẻ nít” chơi, chứ đối tượng đông đảo nhất sở hữu smartphone đã chuyển sang những trò chơi khác, vui hơn và đẹp hơn so với Angry Birds.
Anh em hẳn còn nhớ thời ấy các hãng cứ chạy đua với những demo đồ họa cùng câu từ khóa “hình ảnh tiệm cận console” chứ? Đó cũng chính là thời kỳ ba xu hướng game mobile được khai thác.
Quảng cáo
Thứ nhất chính là Pokemon GO khét tiếng, thứ tạo ra những nhóm bạn trẻ túm năm tụm ba ở những địa điểm công cộng chơi game cùng nhau. Thứ hai là những tác phẩm với hình ảnh đúng là tiệm cận với máy chơi game, nhờ sức mạnh của chip xử lý bên trong chiếc điện thoại. Năm 2015, 2016 chính là thời điểm chúng ta có FIFA Mobile, Need for Speed: No Limits và The Room Three. Thứ ba là những game PvP phong cách MOBA cho mọi người chiến đấu với nhau. Anh em có nhớ chính năm 2016 là thời điểm Liên Quân Mobile ra mắt không?
Về phần Angry Birds, phần 2 của series cũng ra mắt trong năm 2015. Nhưng giống như mọi thương hiệu nổi tiếng toàn cầu khác, Rovio cũng cố gắng hết sức để mở rộng Angry Birds sang những thể loại khác đẻ tìm thêm khán giá cho những chú chim điên. Từ đó tới nay, liên tục những phiên bản lấy phong cách khác nhau, ví dụ như ăn theo Star Wars, ăn theo bộ phim Rio, rồi cả Transformers lần lượt ra mắt. Đấy là những game còn giữ phong cách giải đố giống hệt như phiên bản gốc. Giờ này lên App Store, gõ từ khóa Angry Birds, anh em sẽ được nhìn thấy đâu đó cỡ… trên dưới hai chục trò chơi với đủ thể loại khác nhau.
Và ở cái thời năm 2015, khi nói đến game mobile, người ta nhắc đến Candy Crush và Clash of Clans, chứ không phải Angry Birds.
Nhưng mọi nỗ lực tìm ra phong cách mới để giữ Angry Birds đều chỉ dừng lại ở việc những tác phẩm mới ra mắt, chứ về mặt doanh thu, Angry Birds vẫn chỉ dựa vào phần 2, trò chơi với phong cách truyền thống nhất của series, bắn những chú chim về phía lâu đài lợn. Doanh thu của riêng trò chơi Angry Birds năm 2012 là gần 200 triệu USD. Đến năm 2022, đáng lẽ nếu giữ vững tốc độ phát triển, thì với hơn 20 game trên di động, có cả phim chiếu rạp lẫn bản quyền nhân vật bán cho các hãng, anh em sẽ nghĩ Rovio kiếm dược hàng tỷ USD. Nhưng con số của năm 2022 chỉ là 286.2 triệu USD.
Hơn chục năm nhìn lại, rất dễ để chúng ta thấy chính những nguyên nhân giúp Angry Birds thành công lại chính là nguyên nhân khiến giờ đây chẳng mấy ai quan tâm tới trò chơi này nữa:
- Sự độc đáo: Thời điểm ra mắt, Angry Birds là một tác phẩm độc đáo về lối chơi, tối ưu hoàn hảo cho màn hình cảm ứng, có mục tiêu rõ ràng với gameplay và hình ảnh ấn tượng. Nhưng dần dần khi công thức đã đi vào lối mòn, những game Angry Birds sau này chẳng còn sức hút như ngày đầu nữa.
- Thời điểm: Như đã nói, việc ra mắt sớm trên một nền tảng phân phối ứng dụng mới, đã thế lại còn là nền tảng đã tạo ra cuộc cách mạng cho giải trí số, Angry Birds có được thành công rất lớn trong những ngày đầu. Thời ấy có quá ít tác phẩm cạnh tranh đủ sức đọ lại với trò chơi của người Phần Lan. Angry Birds lúc ấy là trò chơi hoàn hảo, ra mắt trên nền tảng hoàn hảo ở một thời điểm hoàn hảo. Chính yếu tố này cũng đã giúp một series khác trở thành cái tên dẫn đầu ngành: Call of Duty, với phiên bản Call of Duty 4 với chế độ chơi mạng ấn tượng ra mắt đúng thời điểm Xbox 360 ra mắt.
- App Store: Phân phối ứng dụng trên App Store là một cái vòng lặp không hồi kết với một ứng dụng thành công. Cách tốt nhất để thu hút người chơi lẫn doanh thu là ứng dụng phải nằm ở những vị trí rất cao trong các bảng xếp hạng, dựa trên số lượt tải và tốc độ tăng lượng tải. Ở đầu chu kỳ, kết hợp với việc là sản phẩm ra mắt sớm trên một thị trường non trẻ, Angry Birds có cái đà rất ổn. Đứng trên top BXH càng lâu thì càng nhiều người tải game, vì chẳng mấy ai có thời gian đi mò mẫm từng game riêng lẻ, xem kỹ screenshot lẫn đánh giá của người chơi để tải về cả.
Giống hệt như cái việc nghe một bài hát hay 100 lần mỗi ngày, dần dần mọi người cũng bắt đầu chán cái sự lặp đi lặp lại thiếu sáng tạo của Angry Birds. Rovio cũng phải chịu một phần lỗi, khi họ liên tục cho ra mắt những game dựa trên cùng một concept. Những xu hướng game mobile mới cuốn hút hơn và có chiều sâu hơn dần thay thế cho lối chơi đơn giản của Angry Birds. Giờ những tác phẩm đem về nhiều tiền nhất trên mobile đều thuộc ba thể loại: MOBA như Liên Quân (doanh thu đã vượt qua con số 13 tỷ USD toàn cầu), nhập vai như Genshin Impact (doanh thu sau 2 năm ra mắt đạt hơn 4 tỷ USD) hay bắn súng như PUBG Mobile (tính riêng doanh thu 2022 đạt 1.72 tỷ USD).
Dĩ nhiên thể loại giải đố vẫn còn một nhà vua không ai xô đổ được ngai vàng: Candy Crush Saga. Với việc liên tục ra mắt những màn chơi và chế độ chơi mới, cái việc King thuê các chuyên gia tâm lý để giúp game của họ gây nghiện là thứ luôn tạo ra thành công cho tác phẩm này. Nhờ đó, dù thua kém những trào lưu mới, Candy Crush vẫn mang về hơn 1 tỷ USD trong năm 2022.
Rất dễ để nghĩ ra những phép so sánh một quả bom tấn toàn cầu như Angry Birds với hiện tượng Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông. Kể từ sau phiên bản gốc, không một trò chơi nào, kể cả Angry Birds 2, có được sức hút mạnh như những gì Rovio đạt được hồi năm 2009. Nhưng những gì xảy đến với sức hút của Angry Birds lại khác biệt hoàn toàn. Nó là tổng hòa của rất nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, chứ không phải một cái tên bùng nổ rồi vụt tắt một cách cực kỳ chóng vánh như Flappy Bird.
Đối với những người chơi game mobile giải trí lúc rảnh rỗi, mỗi lần chỉ chơi 20 30 phút, thì giờ họ có mạng xã hội, có những dịch vụ xem clip trực tuyến để giải trí, vừa nhanh vừa nhiều thứ mới mẻ hơn việc ngồi canh góc bắn những chú chim trong game. Đó là lý do khách quan. Còn lý do chủ quan, như đã đề cập, đó là vì Rovio không chịu thay đổi trước những xu hướng của ngành game, mà quan trọng nhất có lẽ chính là cơn bão free to play với tính năng in app purchases để kiếm doanh thu.
