Atlas V của dự án Kuiper, Amazon sẽ được phóng vào 28/04, sau hơn hai tuần trì hoãn không lý do

Ban đầu, ngày phóng của vệ tinh Kuiper được lên lịch vào ngày 9 tháng 4 năm 2025 tại Trạm Không gian Cape Canaveral, Florida. Đây là một trong những bệ phóng nhộn nhịp và quan trọng nhất của Mỹ. Sự kiện này được cho là một cột mốc quan trọng đối với Amazon khi bước vào thị trường dịch vụ vệ tinh, đồng thời là bước khởi đầu cho việc triển khai toàn bộ mạng lưới Kuiper trong những năm tới.

Sự cố trì hoãn: từ lý do thời tiết đến khoảng lặng bất thường

Tuy nhiên, vào ngày 9 tháng 4 vừa rồi, điều kiện thời tiết xấu bất thường, vốn là việc rất bình thường tại Florida với những lần phóng tên lửa khác, đã khiến kế hoạch của Amazon bị trì hoãn vào phút chót. Trên thực tế thì đây là một việc bình thường trong ngành phóng vệ tinh, nơi mưa bão, gió lớn hay thậm chí một linh kiện trục trặc cũng có thể khiến một sứ mệnh bị trì hoãn. Thông thường, các hãng phóng sẽ nhanh chóng thử lại ngay ngày hôm sau nếu vấn đề không quá nghiêm trọng.

Nhưng điều bất thường đã xảy ra khi thay vì lên lịch lại ngay sau đó, Eric Richards, giám đốc phóng của ULA, lại chỉ đạo đội ngũ chuẩn bị cho “một khoảng thời gian chờ kéo dài”. Điều này đồng nghĩa với việc nỗ lực phóng Atlas V sẽ phải hoãn ít nhất hơn 24 giờ, và cho đến nay vẫn chưa xác định được ngày phóng tiếp theo.


Atlas V đã được đưa tới bệ phóng nhưng lại bị hoãn vì thời tiết xấu


Falcon 9 được lên kế hoạch ngay sau đó nhưng lại cũng bị hoãn, và Atlas V không được đưa lại hàng chờ

Ban đầu, sự trì hoãn kéo dài dường như đến từ lịch phóng của SpaceX khi họ dự kiến thực hiện một sứ mệnh Starlink bằng Falcon 9 trong cùng khoảng thời gian. Eastern Range, đơn vị thuộc Space Force chịu trách nhiệm quản lý lịch trình và an toàn cho các vụ phóng tại Cape Canaveral, hoạt động theo nguyên tắc “đến trước, phục vụ trước”. (First come, First serve). Năm ngoái, Eastern Range đã hỗ trợ sắp xếp tới 93 lần phóng cho SpaceX, con số cao kỷ lục và gấp gần sáu lần so với năm 2014. phần lớn là nhờ sự tăng trưởng nhanh chóng của SpaceX.

Với tình huống này, SpaceX đã giữ chỗ cho khung giờ phóng vào ngày 10 tháng 4, vì vậy việc họ được ưu tiên là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, SpaceX lại tiếp tục hoãn sứ mệnh Starlink của mình thêm hai ngày và chỉ phóng thành công vào tối ngày 12 tháng 4. Điều này đặt ra câu hỏi là tại sao dù SpaceX bỏ lỡ khung giờ hai ngày liên tiếp, ULA lại không thể tận dụng để được quay trở lại hàng chờ và thực hiện vụ phóng đã lên lịch trước đó? Lần này, ULA lại không đưa ra bất kì giải thích nào cho trường hợp với Atlas V, thay vào đó, họ chỉ nói ngắn gọn rằng ngày phóng tiếp theo sẽ được công bố khi Eastern Range phê duyệt.

Lý do bí ẩn: Đồn đoán và những giả thuyết có cơ sở

Ở thời điểm hiện tại, ULA đã thông báo rằng họ sẽ phóng. Atlas V vào ngày 28 tháng 4 tới sau hơn 2 tuần trì hoãn. Tuy nhiên, vì sao ULA không thể sắp xếp một lần phóng khác trong tuần đó, nhất là khi tên lửa và vệ tinh đều đã sẵn sàng? Đến thời điểm này, câu trả lời vẫn nằm trong vòng bí ẩn, nhưng có một số giả thuyết được đưa ra.

Điểm đáng chú ý đầu tiên là hệ thống an toàn bay của Falcon 9 sử dụng cơ chế tự hủy tự động, cho phép SpaceX linh hoạt hơn trong việc điều phối và chia sẻ bãi phóng với các hoạt động khác. Trong khi đó, Atlas V vẫn sử dụng hệ thống an toàn kiểu cũ, đòi hỏi có người điều khiển và thêm nhiều trang thiết bị hỗ trợ. Điều này sẽ gây hạn chế hơn về khả năng sắp xếp lịch trình trong các tình huống có hoạt động khác diễn ra đồng thời.


Atlas V đã được lên lịch phóng vào 28 tháng 4, nhưng việc trì hoãn hơn hai tuần đặt ra nhiều câu hỏi và giả thuyết

Ngoài ra, một yếu tố khác có thể là các bài thử nghiệm quân sự bí mật. Các cuộc thử tên lửa đạn đạo Trident phóng từ tàu ngầm thường diễn ra ngoài khơi bờ Đông Florida, trong khu vực bao phủ bởi Eastern Range. Tuy nhiên, những lần thử như vậy thường được báo trước bằng các thông báo hạn chế bay và hàng hải. Một khả năng cao khác mà các chuyên gia trong ngành đưa ra là một cuộc tập trận quy mô lớn hoặc các hoạt động quân sự khác đang âm thầm diễn ra, đòi hỏi phải “giải phóng” không phận và vùng biển cho mục đích an toàn, và phía quân đội không muốn tiết lộ cho đến khi kết thúc. Một chỉ huy của Eastern Range, Thiếu tướng Kristin Panzenhagen, khi được hỏi về việc thay đổi khung giờ phóng sát ngày 9 tháng 4, chỉ trả lời ngắn gọn rằng việc “xung đột lịch trình” là chuyện bình thường do có nhiều bên cùng sử dụng khu vực rộng tới 15 triệu dặm vuông, nhưng từ chối tiết lộ chi tiết về nguyên nhân cụ thể.

Hiện tại, dù chưa có thông tin rõ ràng nhưng việc trì hoãn kéo dài không phải là một sự cố thông thường, nó phản ánh vai trò càng lớn của quốc phòng tại các bãi phóng ở Mỹ. Ngoài ra, Space Force cũng dần từng bước thay đổi cách vận hành để thương mại hoá việc phóng vệ tinh nhưng an ninh quốc gia vẫn được ưu tiên hơn và làm gián đoạn các kế hoạch thương mại, như những gì đã xảy ra với sứ mệnh Kuiper lần này.

Nguồn: Ars Technica