Dựa trên 3 yếu tố là gene, hệ vi khuẩn đường ruột và chế độ sinh hoạt hàng ngày, các nhà khoa học chuyên ngành dinh dưỡng ở Mỹ đang có tham vọng nghiên cứu ra 1 phương pháp cá nhân hóa bữa ăn bằng khoa học, thông qua chương trình nghiên cứu tên là All of Us, có kinh phí lên tới 170 triệu đô la Mỹ do NIH - Viện Dinh dưỡng quốc gia tài trợ.
Nếu có đi tập ở các phòng gym thì anh em thường thấy là rất nhiều PT (personal trainer - huấn luyện viên cá nhân) sẽ “kiêm luôn” chuyên gia dinh dưỡng, họ thường bày cho anh em ăn cái này để giảm mỡ, ăn cái kia để tăng cơ, tuy nhiên dinh dưỡng cá nhân là một phạm trù rất rộng mà không phải ai cũng có thể tư vấn được vì nó còn tùy thuộc thể trạng, khả năng hấp thu và đào thải của cơ thể.
Trên thực tế là anh em sẽ bắt gặp quanh chúng ta có nhiều người bạn ăn uống rất thoải mái nhưng không hề mập mạp tí nào, trái lại có những người chỉ thở không cũng đã mập. Chính vì vậy, các nhà khoa học dinh dưỡng ở Mỹ đang đặt mục tiêu sử dụng khoa học để có thể cá nhân hóa bữa ăn cho từng người.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2023/03/6368007_image.jpg)
Nếu có đi tập ở các phòng gym thì anh em thường thấy là rất nhiều PT (personal trainer - huấn luyện viên cá nhân) sẽ “kiêm luôn” chuyên gia dinh dưỡng, họ thường bày cho anh em ăn cái này để giảm mỡ, ăn cái kia để tăng cơ, tuy nhiên dinh dưỡng cá nhân là một phạm trù rất rộng mà không phải ai cũng có thể tư vấn được vì nó còn tùy thuộc thể trạng, khả năng hấp thu và đào thải của cơ thể.
Trên thực tế là anh em sẽ bắt gặp quanh chúng ta có nhiều người bạn ăn uống rất thoải mái nhưng không hề mập mạp tí nào, trái lại có những người chỉ thở không cũng đã mập. Chính vì vậy, các nhà khoa học dinh dưỡng ở Mỹ đang đặt mục tiêu sử dụng khoa học để có thể cá nhân hóa bữa ăn cho từng người.
Dinh dưỡng chính xác
Nội dung của nghiên cứu này gọi là “dinh dưỡng chính xác cho sức khỏe” (Nutrition for Precision Health), được khởi động đầu năm 2023 trên 13 khu vực rải rác quanh nước Mỹ. Trước mắt họ sẽ nghiên cứu trên 10.000 tình nguyện viên ở các độ tuổi và thể trạng khác nhau. Mục đích của chương trình này cũng nghiên cứu chế độ dinh dưỡng cho những nhóm người thường bị bỏ qua trong các nghiên cứu trước đây, ví dụ người cao tuổi, người da màu, dân nông thôn, người khuyết tật, LGBTQ vv và vv.Chương trình này đã mở link đăng ký cho ai cũng có thể đăng ký tham gia làm tình nguyện viên ở đây
Trước mắt, nghiên cứu này đang tiến hành giai đoạn đầu tiên gồm có 3 bước, thực hiện ngay tại nhà của họ:
- Bước 1 của nghiên cứu kéo dài 2 tuần, các tình nguyện viên sẽ được cho ăn uống như thói quen thường ngày của họ.
- Bước 2, chọn ra 1.500 trong số các tình nguyện viên kể trên, họ sẽ được chọn 1 trong các suất ăn kiêng, gởi trực tiếp về địa chỉ nhà của họ.
- Bước 3, chọn ra 500 người và mời đến ở lại trung tâm nghiên cứu trong 2 tuần, ăn uống theo chế độ dinh dưỡng các chuyên gia đưa ra.
Tỏ ra lạc quan với nghiên cứu này, Sai Krupa Das, chuyên gia trao đổi chất ở trường đại học Tuffs, một trong 6 trung tâm nghiên cứu đang phối hợp với NIH cùng nghiên cứu đã nói: “(nghiên cứu này) giúp chúng tôi tiến thêm 1 bước trong việc đưa ra lời khuyên cho chế độ dinh dưỡng của từng nhóm người”.
Họ nghiên cứu như thế nào
Trong suốt thời gian nghiên cứu, các nhà khoa học sẽ:- Thường xuyên lấy máu và nước tiểu của tình nguyện để xét nghiệm.
- "Lập bản đồ” hoàn chỉnh hệ đường ruột của mỗi tình nguyện viên nhằm xác định thành phần vi khuẩn cư ngụ trong ruột của họ.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2023/03/6376147_tinhte-vi-khuan-ruot.jpg)
- Mỗi tnv sẽ đeo cảm biến đo chỉ số đường huyết để theo dõi sự tăng/giảm lượng đường huyết trong máu của họ. Việc này để giúp các nhà khoa học xác định được khả năng cơ thể của tnv xử lý carbohydrate như thế nào, carbohydrate thường được gọi tắt là carb, là thành phần có trong thức ăn, được cơ thể chuyển hóa thành năng lượng.
- Ngoài ra, các chỉ số về giấc ngủ, mức độ căng thẳng, thời điểm ăn uống, và nhiều chỉ số khác cũng sẽ được theo dõi sát sao.
Bà Diana Thomas, giáo sư Toán học của Học viện Quân Sự Mỹ West Point, 1 trong những người tham gia vào nghiên cứu này, cho rằng nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng quốc gia Mỹ sẽ giúp con người hiểu rõ hơn về chế độ ăn kiêng cá nhân.
Mục tiêu của nghiên cứu là tìm ra các biến số gây ảnh hưởng lên chế độ dinh dưỡng, từ đó các nhà nghiên cứu sẽ ứng dụng khoa học công nghệ để phát triển ra các thuật toán giúp đưa ra chế độ dinh dưỡng cho nhiều nhóm người có thể trạng và lối sống tương tự nhau.
Việc giúp mọi người có thể cá nhân hóa chế độ dinh dưỡng cho bản thân có ý nghĩa rất lớn trong sức khỏe cộng đồng. Phương pháp tiếp cận hiện nay thường làm cho người ta dễ dàng lờ đi lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng vì đôi khi họ thấy không có tác dụng thiết thực trên bản thân.
Quảng cáo
Ví dụ, các chuyên gia dinh dưỡng thường chỉ đưa ra những lời khuyên mang tính chung chung, ví dụ “ăn nhiều rau tốt cho đường ruột”, “không nên ăn nhiều đồ chiên xào”. Cà phê giúp giảm nguy cơ bị bệnh tim, nhưng mà không phải ai cũng uống được cà phê, vv và vv.
Nghiên cứu sâu rộng về dinh dưỡng có thể so sánh với việc “đo ni đóng giày” trong may mặc vậy, thay vì 1 cái áo free size ai mặc cũng được. Thay vì nói “ăn kiểu người Nhật tốt cho sức khỏe”, các chuyên gia có thể tự tin đưa ra lời khuyên dinh dưỡng cho từng sắc tộc, từng độ tuổi, từng nhóm người cụ thể, và đây chính là mục tiêu chúng tôi hướng tới. Chuyên gia Sai Krupa Das của ĐH Tuff nói.
Chuyên gia trao đổi chất Sai Krupa Das cũng nói rằng, trước mắt nghiên cứu này không đủ sâu để có thể giúp đưa ra lời khuyên cụ thể cho việc cá nhân hóa bữa ăn cho từng người, vì vậy nghiên cứu mới được đặt tên là “dinh dưỡng chính xác”, thay vì là “cá nhân hóa bữa ăn”.
Nghiên cứu sẽ tập trung cho việc giúp mọi người ăn uống lành mạnh, thay vì ăn kiêng để giảm cân. Tuy nhiên, việc nghiên cứu kỹ về hệ vi khuẩn đường ruột có thể giúp chúng ta không phải ăn uống kiêng khem mà vẫn kiểm soát được cân nặng cơ thể một cách hiệu quả.
Gene so với lợi khuẩn
Nhiều thập kỉ qua, các nhà khoa học về di truyền học đều cho rằng yếu tố di truyền có vai trò quan trọng trong dinh dưỡng của cơ thể. Tuy nhiên gần đây, người ta có vẻ đã ít quan tâm về gene hơn khi nghiên cứu về dinh dưỡng cá nhân.Quảng cáo
Di truyền học có liên quan, nhưng nó sẽ không cung cấp các phương trình để đưa ra dự đóa về dinh dưỡng cá nhân, bởi vì cạnh đó còn rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng. Giáo sư Jose Ordovas, giám đốc khoa dinh dưỡng và gen ở ĐH Tuffs nói.
Hàng trăm nghiên cứu gần đây cho thấy hệ vi khuẩn đường ruột có vai trò quan trọng trong việc cơ thể chuyển hóa và hấp thụ thức ăn. Eran Elinav, chủ nhiệm khoa Hệ thống miễn dịch học của Viện Khoa học Weizmann ở Israel nói: Chúng ta vẫn cần phải nghiên cứu thêm về hệ vi sinh trong đường ruột, chúng hoạt động như thế nào và cách tối ưu chúng.
Lối sống cũng ảnh hưởng tới dinh dưỡng
Điều khó khăn nhất mà các nhà khoa học gặp phải khi nghiên cứu cách cá nhân hóa dinh dưỡng cho từng người đó là lối sống, thói quen hàng ngày, đôi khi nói rộng ra là tập quán của cộng đồng. Họ gọi đây là Exposome.Khúc này mình lượt dịch từ CDC: Exposome là tập hợp tất cả những yếu tố con người tiếp xúc với môi trường (exposure) từ lúc sinh ra tới khi chết đi. Ví dụ thói quen ăn uống, khẩu vị mặn ngọt, giờ giấc sinh hoạt, tất tần tật những yếu tố này sẽ có tác động trực tiếp tới sức khỏe của mỗi người.
Eran Elinav nói rằng một trong những yếu tố kể trên đó là thời điểm lúc chúng ta ăn tối. Phòng thí nghiệm của ông đúc kết rằng hệ khuẩn đường ruột cũng có nhịp sinh học riêng. Số lượng lợi khuẩn trong ruột, tần suất hoạt động, cường độ làm việc của chúng có thể dự đoán được trong khoảng thời gian lên tới 24 tiếng.
Khi chúng ta bị đảo lộn nhịp học sinh, lấy ví dụ đơn giản là chuyến bay đường dài làm thay đổi giờ giấc ăn uống, ngủ nghỉ. Sự thay đổi này làm ảnh hưởng tới “quy trình làm việc” của hệ khuẩn đường ruột.
Các nghiên cứu trên chuột cho thấy tỷ lệ béo phì, tiểu đường type 2 và ung thư đều có liên quan mật thiết tới việc thay đổi bất thường và thường xuyên trong lịch trình ăn, ngủ. Tất cả đều bắt đầu từ thay đổi trong hệ khuẩn đường ruột.
Một giấc ngủ chập chờn, căng thẳng và mệt mỏi suốt đêm gây tác động tiêu cực lên hệ trao đổi chất của cả những người khỏe mạnh, có chế độ ăn uống lành mạnh. Giáo sư Das nói.
Nghiên cứu về dinh dưỡng chính xác này của VIH sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa gene, hệ vi khuẩn đường ruột và lối sống hàng ngày, từ đó giúp họ có thể đưa ra lời khuyên chính xác hơn về chế độ dinh dưỡng cho mọi người. “Trong vòng 5-10 năm tới, chúng ta sẽ đạt được những tiến bộ vượt bậc trong việc đề xuất chế độ ăn kiêng. Khi nghiên cứu của VIH cho kết quả, chúng ta sẽ biết thêm rất nhiều điều”. Giáo sư Thomas của HVQS West Point nói.
Theo NatGeo
