Windows 10 S đã ra mắt và bùm, nó không thể chạy được ứng dụng EXE vì không cho cài thêm từ nguồn ngoài, mọi nhất cử nhất động đều phải đi qua Windows Store. Mà ngặt cái là Windows Store giờ vẫn còn quá ít app chất lượng hoặc chỉ là những phiên bản rút gọn của app desktop thôi. Vậy làm sao mà nó sống được, liệu Windows 10 S có lại đi vào con đường đau thương của Windows RT hay không và nếu nó muốn tồn tại thì cần những yếu tố nào?
Lười quá không muốn đọc? Đây là tóm tắt:
Như bảng trên, loại trừ đi những thứ dành riêng cho phòng IT của doanh nghiệp quản lý thì các điểm khác biệt mà chúng ta quan tâm cô đọng lại ở 2 chỗ:
Lười quá không muốn đọc? Đây là tóm tắt:
- Windows 10 S không thể cài được app EXE giống Windows RT vì nó nhắm tới những học sinh, sinh viên và nhân viên văn phòng, những người mà chỉ cần xài app để lướt web, văn phòng cơ bản là đủ
- Để Windows 10 S sống được và phát triển hơn:
- Windows Store phải có app EXE: hoàn toàn khả thi, thực tế Microsoft đã làm và đã có những app như vậy rồi (ví dụ: Evernote)
- Windows 10 S phải tương thích phần cứng cao: cũng có rồi, chạy trên những con chip Intel quen thuộc chứ không phải dùng CPU ARM như Windows RT
- Muốn về Việt Nam thì cần có thêm bộ gõ tiếng Việt tích hợp, TELEX và / hoặc VNI là lý tưởng nhất, không phải bộ gõ tiền sử hiện tại
- Cửa thoát hiểm: Win 10 S có thể nâng cấp lên Win 10 Pro, khi đó mọi khó khăn đều được giải quyết, app kiểu gì cũng chạy được. Microsoft bán được bản quyền và tăng người dùng, OEM bán được máy, người dùng có hàng ngon để xài.
Như bảng trên, loại trừ đi những thứ dành riêng cho phòng IT của doanh nghiệp quản lý thì các điểm khác biệt mà chúng ta quan tâm cô đọng lại ở 2 chỗ:
- Windows 10 S không thể cài được app từ bên ngoài mà không thông qua Windows Store
- Windows 10 S sẽ và chỉ dùng trình duyệt Edge làm mặc định, bộ máy tìm kiếm là Bing, không cho đổi (ở một số thị trường nhất định Microsoft sẽ dùng bộ máy tìm kiếm nội địa)
Lo ngại này chủ yếu xuất phát từ việc Windows Store hiện không có đủ ứng dụng và app cũng chưa đủ tốt để chúng ta có thể thay thế nó cho những công cụ làm việc thường ngày. Nói cơ bản như là bàn phím tiếng Việt đi, Windows 10 mặc định chưa có một bộ gõ đủ tốt để chúng ta có thể dùng ngay khi vừa mua máy về như macOS, và đó là lý do vì sao chúng ta vẫn còn phải cài Unikey hoặc GoTiengViet tuy Windows 10 đã ra mắt được gần hai năm nay. Một số anh em khác sẽ thấy thiếu khi không thể xài Photoshop, không thể dùng full chức năng của bộ Microsoft Office, chưa kể tới những công cụ chuyên dụng khác mà anh em cần dùng cho công việc và học tập.
Sự xuất hiện của Windows 10 S làm chúng ta nhớ về Windows RT hai năm về trước. Windows RT là một bản rút gọn của Windows 8, nó bị thiếu nhiều chức năng nhưng cái quan trọng nhất cũng là không thể chạy app EXE được. Chính vì thế mà Windows RT đã sớm thất bại, Microsoft bị các đối tác (mà mạnh nhất là Dell) chỉ trích về việc làm người dùng rối khi họ mua một cái tính Windows về để rồi phát hiện ra nó không thể chạy được các phần mềm Windows! Những anh em đã từng đi mua Surface RT cũng thấm đòn: mua về không gõ tiếng Việt được, thế là anh em có một cái cục chặn giấy siêu đắt tiền rồi.
Nhưng vì sao Microsoft vẫn mạnh dạn ra mắt Windows 10 S ngay cả khi kho app Windows Store? Đó là do định vị thiết bị rất rõ ràng, những chiếc laptop chạy Windows 10 S không phải là sản phẩm cho tất cả mọi người, Microsoft nhắm thẳng vào đối tượng học sinh, sinh viên và giáo viên, rộng hơn nữa là các cơ sở giáo dục và một số doanh nghiệp. Những người dùng như thế này chỉ có nhu cầu làm việc với bảng tính, văn bản và file thuyết trình ở mức mà bộ Office Mobile trên Windows Store đã có thể đáp ứng đầy đủ. Nhu cầu duyệt web của họ thì đã có Edge đảm đương, trong khi game hay các công cụ giải trí khác thì Windows Store cũng không thiếu. Đây cũng là lý do vì sao Chromebook tuy không thể chạy ứng dụng EXE nhưng vẫn đang thành công ở Mỹ, trong quý cuối năm 2016 Chromebook chiếm tới 51% số lượng máy bán cho học sinh trung học tại nước này đấy thôi. Không chỉ học sinh, sinh viên mà rất nhiều người dùng máy tính cũng chỉ cần như vậy là đủ cho họ vui và làm việc rồi, nhu cầu đó không hề nhỏ xíu nào.
Trong khi đó, Windows RT lại không được nhắm tới một thị trường cụ thể mà vẫn được Microsoft định vị như là một OS dành cho tất cả mọi người, vậy nên Windows RT thất bại là chuyện hoàn toàn có thể hiểu được.
Nếu không muốn "ngã ngựa" như người tiền nhiệm Windows RT, trước hết Microsoft cần phải giải quyết được bài toán ứng dụng của Windows Store chưa đủ nhiều và đủ mạnh. Đây là điều kiện tiên quyết để Windows 10 S có thể đến được với nhiều người hơn chứ không chỉ là những bạn sinh viên học sinh.
Thực ra nói Microsoft không là gì để phát triển Windows Store thì cũng không đúng. Trong thời gian qua công ty đã rất tích cực khuyến khích cộng đồng nhà phát triển viết app Universal và đăng lên Store, mở nhiều cuộc thi và hướng dẫn cho lập trình viên để tìm người tài lập team cùng đi chiến đấu... Rồi hãng cũng tích cực nói về sự tăng trưởng của Windows 10 như là một động lực để developer tiếp tục làm app Universal thay vì chỉ đi làm app EXE như xưa.
Nhưng có một thứ rất đáng quan tâm tuy không được nói nhiều: Microsoft cũng đang làm việc với các công ty để mang ứng dụng EXE của họ lên Windows Store! Đúng, bạn đọc không nhầm đâu, ứng dụng EXE hay còn gọi là app Win32 hoàn toàn có thể được đóng gói và bán thông qua cửa hàng trực tuyến của Microsoft. Mình rất thích dự án này, và đã bắt đầu có những app desktop được mang lên Store như Evernote, PhotoScape, DoubleTwist. Vài tháng nữa tới lượt bộ Office 2016 full cũng được lên Windows Store, và Adobe cũng đã nói về việc đưa Photoshop lên Store rồi. Tương lai có vẻ tươi sáng hơn một chút cho Windows 10 S. Lý tưởng nhất là một ngày nào đó toàn bộ app EXE đều có trên Store, vậy là khi đó giới hạn lớn nhất của Windows 10 S đã được tháo bỏ. Như trước khi thời điểm lý tưởng đó xuất hiện thì Microsoft còn nhiều việc phải làm lắm.
Một điểm nữa khiến Windows 10 S không thất bại như Windows RT đó là nó có thể chạy trên nền tảng phần cứng Intel-based (CPU Intel), không xài chip ARM như Windows RT. Lúc này phần cứng của những chiếc laptop Win 10 S chẳng khác gì so với những cái laptpp khác trên toàn thế giới, loại bỏ hoàn toàn vấn đề app không tương thích với vi kiếm trúc của chip. Nó cũng giúp người dùng đưa ra quyết định mua hàng dễ hơn, không cần quan tâm máy mình sắp mua chạy ARM hay x86/64.
Nói riêng ở thị trường Việt Nam, nếu Windows 10 S xuất hiện mà không muốn "tạch" thì bắt buộc phải có bàn phím tiếng Việt tích hợp (chưa có dấu hiệu gì cho thấy thiết bị Windows 10 S sẽ sớm về nước ta, công ty cũng chưa từng bán Surface chính hãng bao giờ, chỉ là giả sử mà thôi). Vì sao? Thứ nhất, bạn không thể làm bất kì thứ gì nếu bạn không thể bỏ dấu cho những đoạn chữ của mình, nhất là khi đi học đi làm. Thứ hai, chúng ta không thể đợi các tác giả Unikey hay GoTiengViet mang bộ gõ của mình lên Windows Store, mua máy về thì phải xài liền chứ làm sao mà chờ.
Và thông tin này vui nè: mình biết là Microsoft đã bắt đầu làm bộ gõ TELEX cho Windows từ khá lâu rồi nhưng chưa có dịp triển khai, có vẻ như hãng gặp khó khăn pháp lý nào đó. Ngay cả Windows 10 Mobile cũng đã có TELEX rồi cơ mà, việc mang nó lên desktop đâu phải là thứ gì quá khó với khả năng của công ty. Dù sao thì đây cũng là thứ Microsoft cần giải quyết và mang bộ gõ tiếng Việt tích hợp vào mọi phiên bản Windows 10 chứ không chỉ riêng Win 10 S. Khi đó mình sẽ rất vui đấy.
Còn vụ dùng Edge làm trình duyệt mặc định kèm với Bing? Cũng có chút ảnh hưởng đấy, nhưng không quá lớn nên tạm thời có thể bỏ qua (nhất là khi Chrome và Firefox cũng được mang lên Store thì vấn đề sẽ không còn xuất hiện nữa).
Nâng cấp lên Windows 10 Pro, lối thoát hiểm cho Windows 10 S
Lần này chắc là Microsoft đã rút được kinh nghiệm đau thương rồi nên hãng chừa đường sống cho những ai đã mua Windows 10 S: cập nhật lên bản Pro chỉ với 49$, riêng người dùng Surface Laptop nếu nâng cấp ngay trong năm nay thì free hoàn toàn. Nói cách khác, nếu mua máy Windows 10 S về mà không chạy được ứng dụng ưa thích thì bạn sẽ nâng lên Windows 10 Pro và bỗng chốc mọi khó khăn đều tan biết, bạn có thể chạy được app EXE mà bạn muốn, bạn có thể làm mọi thứ mà bạn muốn.
Một khi bạn đã nâng cấp lên Windows 10 Pro thì những ưu điểm về hiệu năng, độ bảo mật và độ ổn định mà Microsoft ra sức quảng bá về Windows 10 S sẽ tan tành theo mây khói. Nhưng ở góc nhìn là một người dùng thì ai quan tâm chứ? Mình làm được việc của mình trên một cái máy Windows giá yêu là đủ rồi (máy Win 10 S có giá chỉ từ 189$ thôi, rất rẻ). Đi thật xa, thật xa rồi cũng trở về mà thôi.
Bằng cách này, chẳng ai có thể chửi máy Windows 10 S được nữa, rất thâm. Anh không xài được hả, nâng lên Windows 10 Pro đi anh. Xong. Microsoft có được tiền bản quyền, tăng được lượng người dùng Windows 10, trong khi OEM thì vẫn bán được laptop cho bạn, và bạn thì có máy để dùng. Win - Win - Win là đây.
Nãy giờ là vài suy nghĩ và nhận định của mình. Giờ mình đang hóng Surface Laptop, khi nào có nó trên tay chúng ta sẽ lại gặp nhau và bàn về Windows 10 S nhé.
