Tiếp tục câu chuyện liên quan tới việc Pavel Durov bị khởi tố tại Pháp, nhưng được tại ngoại với khoản tiền 5.5 triệu USD để tỷ phú này được tại ngoại.
Hồi giữa tháng 8, mạng xã hội X dừng hoạt động tại Brazil, sau khi một giám đốc của MXH này nhận được đe dọa từ nhà chức trách đòi bắt giữ vị này vì không gỡ bỏ một số nội dung, trong đó có những nội dung cực đoan phân biệt chủng tộc. Năm ngoái, sáng lập sàn tiền mã hóa Binance, Changpeng Zhao buộc phải nhận tội vi phạm luật chống rửa tiền của Mỹ, sau khi nền tảng này bị phát hiện dung túng cho những hành động rửa tiền của tội phạm. Năm 2021, vài giám đốc của Twitter cũng suýt bị bắt giữ vì những bài viết mà chính phủ nước này muốn gỡ bỏ khỏi MXH.
Rồi hôm thứ 4 vừa rồi, Pavel Durov, nhà sáng lập công cụ nhắn tin trực tuyến Telegram cũng đã chính thức bị khởi tố tại Pháp, một phần của cuộc điều tra hành vi dung túng cho những tên tội phạm thực hiện hành vi phạm pháp thông qua nền tảng này. Trong số những hành vi phạm pháp ấy, có những thứ đặc biệt nghiêm trọng, ví dụ như những tên khủng bố lên kế hoạch tấn công dân thường, hay những kẻ bệnh hoạn chia sẻ hình ảnh lạm dụng tình dục trẻ em.
Vì đâu nhà sáng lập Telegram phải đối mặt với án 10 năm tù?
Chính thứ mà Pavel Durov cố gắng nhấn mạnh và tập trung phát triển làm lợi thế của ứng dụng nhắn tin Telegram do anh cùng người anh trai ruột tạo ra, lại đang là thứ khiến anh gặp rắc rối trước luật pháp. Cả chục năm qua, Telegram cố gắng biến...
tinhte.vn
Hồi giữa tháng 8, mạng xã hội X dừng hoạt động tại Brazil, sau khi một giám đốc của MXH này nhận được đe dọa từ nhà chức trách đòi bắt giữ vị này vì không gỡ bỏ một số nội dung, trong đó có những nội dung cực đoan phân biệt chủng tộc. Năm ngoái, sáng lập sàn tiền mã hóa Binance, Changpeng Zhao buộc phải nhận tội vi phạm luật chống rửa tiền của Mỹ, sau khi nền tảng này bị phát hiện dung túng cho những hành động rửa tiền của tội phạm. Năm 2021, vài giám đốc của Twitter cũng suýt bị bắt giữ vì những bài viết mà chính phủ nước này muốn gỡ bỏ khỏi MXH.
Rồi hôm thứ 4 vừa rồi, Pavel Durov, nhà sáng lập công cụ nhắn tin trực tuyến Telegram cũng đã chính thức bị khởi tố tại Pháp, một phần của cuộc điều tra hành vi dung túng cho những tên tội phạm thực hiện hành vi phạm pháp thông qua nền tảng này. Trong số những hành vi phạm pháp ấy, có những thứ đặc biệt nghiêm trọng, ví dụ như những tên khủng bố lên kế hoạch tấn công dân thường, hay những kẻ bệnh hoạn chia sẻ hình ảnh lạm dụng tình dục trẻ em.
Trong nhiều năm qua, các giám đốc trong các tập đoàn công nghệ hiếm khi phải đối mặt với việc phải chịu trách nhiệm cá nhân ở các quốc gia phương Tây, vì những gì diễn ra trên những nền tảng mà họ quản lý. Tuy nhiên khi các cơ quan thực thi pháp luật, những nhà quản lý và các nhà hoạch định chính sách tăng cường những biện pháp kiểm soát các nền tảng trực tuyến, từ mạng xã hội cho tới sàn giao dịch điện tử, càng lúc càng có những quan điểm cho rằng, nên bắt các nhà quản lý các nền tảng trực tuyến phải chịu trách nhiệm vì những gì diễn ra trên mạng internet.
Bước ngoặt ấy được nhấn mạnh bằng chính vụ bắt giữ Durov, rồi khởi tố anh này hôm thứ 4 vừa qua. Động thái của các nhà điều tra và công tố Pháp đặt ra những câu hỏi, liệu rằng những cái tên nổi tiếng hơn, chẳng hạn như Mark Zuckerberg hay Elon Musk có phải đối mặt với những nguy cơ pháp lý tương tự hay không, đặc biệt là khi họ đặt chân lên lãnh thổ thuộc liên minh châu Âu.
Ở thời điểm hiện tại, may mắn cho các vị giám đốc các tập đoàn công nghệ, là nguy cơ gần như không có. Trường hợp xảy ra với Pavel Durov gần như là một ví dụ cá biệt, theo các chuyên gia. Xét trên lịch sử của ngành, thông thường thì cả nền tảng, tư cách pháp nhân của cả tập đoàn sẽ phải chịu trách nhiệm chứ không phải một cá nhân đơn lẻ.
Ấy là chưa kể, muốn khởi tố một hay một vài cá nhân vì những gì diễn ra trên nền tàng trực tuyến mà họ quản lý cũng không phải dễ, đặc biệt là ở cả Mỹ lẫn châu Âu. Xét riêng tại Mỹ, chỉ cần viện dẫn đúng khoản 230 của đạo luật Chuẩn mực Truyền thông Mỹ là xong, với nội dung bảo vệ nhà quản lý nền tảng khỏi việc phải chịu trách nhiệm vì những nội dung người dùng đăng tải trên nền tảng ấy.
Điều luật từng được dùng bảo vệ các MXH, giờ được dùng để chống lại chính họ trước tòa
Đó chính là khoản 230 thuộc Đạo luật Chuẩn mực Truyền thông Mỹ, điều luật liên quan tới trách nhiệm của các công ty về nội dung của người dùng đăng tải lên những dịch vụ đó. Trước khi nói đến nội dung bài viết như đã đề cập trong tiêu đề, cần...
tinhte.vn
Tuy nhiên ở một số khía cạnh vụ việc hoặc trường hợp cụ thể, càng lúc càng có khả năng khởi tố hoặc khởi kiện những nhà quản lý các nền tảng trực tuyến, chẳng hạn như nhằm mục đích bảo vệ an toàn cho trẻ em trên mạng xã hội, hay chống khủng bố. Đó là nhận định của phó giáo sư chuyên ngành luật TJ McIntyre của đại học Dublin.
Năm ngoái, Anh Quốc đã thông qua một đạo luật bảo đảm an toàn cho người dùng internet, với những điều khoản hứa hẹn sẽ bắt các nhà quản lý các nền tảng trực tuyến chịu trách nhiệm pháp lý, trong trường hợp nền tảng được thông báo về những nội dung độc hại hoặc phạm pháp, nhưng không có động thái tích cực để kiểm duyệt, gỡ bỏ chúng. Kể cả là viện dẫn khoản 230 như trên đây, cũng chưa chắc đã có tác dụng nếu như mục tiêu là để bảo vệ trẻ em.
Quảng cáo
Pavel Durov, 39 tuổi, hôm thứ 7 vừa rồi bị bắt giữ tại sân bay ở ngoại ô thủ đô Paris, Pháp, và hôm vừa rồi thì bị khởi tố với nhiều cáo buộc tiếp tay và không tố giác tội phạm trên nền tảng nhắn tin mã hóa Telegram. Thực tế thì với những tuyên bố cố gắng biến nền tảng của mình thành nơi trung lập tuyệt đối, trong mắt các nhà hành pháp và quản lý, Durov đã tự biến bản thân mình trở thành một mục tiêu chống lại sự kiểm soát của các chính phủ. Anh này cho rằng ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ, chính quyền không nên kiểm soát những gì người dân nói và làm trên mạng internet.
Telegram thực sự không giống như Meta, Google hay những nền tảng trực tuyến khác. Những giải pháp được hàng tỷ người dùng trên toàn thế giới hầu hết luôn có xu hướng hợp tác với cơ quan chức năng hay các quan chức chính phủ. Còn Telegram cũng đã nhiều lần bị chính phủ các nước nêu tên vì từ chối hợp tác, hoặc để truy quét tội phạm, hoặc từ chối yêu cầu cung cấp dữ liệu cá nhân của người dùng ứng dụng nhắn tin này.
Các tập đoàn công nghệ lớn cũng đang phải để tâm tới những trách nhiệm pháp lý mà các giám đốc cấp cao của họ có khả năng phải đối mặt. Năm nay, Meta vừa mới thành công trong việc tranh tụng tại tòa án để gỡ bỏ tên Mark Zuckerberg khỏi danh sách các bị đơn trong vụ kiện của chưởng lý bang New Mexico, kiện tập đoàn này và CEO của nó, vì những cáo buộc không có những hành động cứng rắn để bảo vệ trẻ em sử dụng MXH.
Ở một số quốc gia khác như Trung Quốc và Nga, các tập đoàn công nghệ thường có một lựa chọn là đưa nhân sự và giám đốc ra khỏi đất nước để không sợ bị bắt giữ. Tại những thị trường như thế này, lo ngại của các tập đoàn luôn là việc chính quyền có thể lấy nhân viên và giám đốc ra để gây áp lực ép các tập đoàn phải chiều theo ý họ.
Quảng cáo
Còn trong quá khứ, cũng đã từng có vài lần các vị giám đốc tập đoàn công nghệ phải đối mặt với trách nhiệm vì những gì diễn ra thông qua dịch vụ họ kinh doanh.
Năm 1998, Felix Somm, một cựu giám đốc của CompuServe đã phải nhận án 2 năm tù treo ở Đức, sau khi bị buộc tội đồng lõa cho hành vi truyền bá nội dung khiêu dâm trên mạng internet. Sau đó thì vị này được tha bổng.
Năm 2002, Timothy Koogle, cựu CEO của Yahoo cũng phải đối mặt với những cáo buộc ở Pháp khi nền tảng này tiếp tay cho những người buôn bán kỷ vật liên quan tới Đức quốc xã, nhưng sau đó vụ kiện cũng bị hủy.
Năm 2012, Kim Dotcom, nhà sáng lập Megaupload bị cơ quan chức năng Mỹ bắt giữ vì những cáo buộc vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ thông qua trang web do ông sáng lập.
Rồi năm 2015, sáng lập chợ đen Silk Road trên darkweb, Ross W. Ulbright cũng đã bị bắt giữ vì tiếp tay cho bọn tội phạm buôn bán ma túy trên nền tảng này.
Năm 2016, Brazil từng tạm giam một giám đốc của Facebook tại thị trường nước này, sau khi MXH này từ chối cung cấp dữ liệu tin nhắn WhatsApp liên quan tới một cuộc điều tra chống ma túy.
Những sự kiện này cũng chỉ là một hàng dài những tiền lệ trước khi Pavel Durov bị bắt giữ hôm thứ 7 tuần trước ở Pháp.
Một thử thách đối với cơ quan chức năng cũng như những công tố viên điều tra tội phạm, là phải chứng minh được các vị giám đốc các tập đoàn công nghệ biết chuyện nền tảng họ quản lý có xảy ra tình trạng tội phạm lợi dụng để hoạt động, nhưng cùng lúc không có những động thái nghiêm túc để ngăn chặn tình trạng này.
Điều này rất khó chứng minh trước tòa, vì mọi nền tảng, từ TikTok, Facebook, Instagram cho tới X đều đã làm việc với cơ quan chức năng để gỡ bỏ hoặc báo cáo những nội dung phạm pháp trên nền tảng của họ. Rồi luật sư của họ hoàn toàn có thể viện dẫn những bằng chứng ấy để khẳng định trước thẩm phán của tòa án, rằng họ đã làm hết sức.
Daphne Keller, giáo sư ngành luật internet của đại học luật thuộc đại học Stanford, một cựu chuyên gia pháp lý từng làm việc cho Google nói rằng: “Thông tin là chìa khóa trong việc tranh tụng. Thông thường một người bị khởi tố sẽ mất đi quyền của họ khi tòa án nhận định rằng họ biết một số thứ nhưng không có hành động cụ thể.”
Còn đối với Bruce Daisley, cựu phó chủ tịch mạng xã hội Twitter, phải có nguy cơ bị khởi tố thì các tập đoàn công nghệ hay chính bản thân những cá nhân quản lý nền tảng mới có động lực để thay đổi và hành động, vì nó hiệu quả hơn nhiều so với những án phạt bằng tiền mặt áp đặt lên những tập đoàn.
Kate Klonick, phó giáo sư ngành luật tại đại học St. John cho rằng, Elon Musk cũng đang gặp nguy cơ về mặt pháp lý tương tự như Pavel Durov. Cách quản lý MXH X theo kiểu “rảnh tay” của ông có thể sẽ là vấn đề: “Nếu tôi phải đánh cược, tôi đoán rằng sẽ có ngày Elon Musk phải ra hầu tòa hoặc thậm chí bị bỏ tù ở một quốc gia nào đó, vì ông ta đã từ chối hợp tác và thậm chí là mỉa mai cả luật pháp.”
Theo The New York Times
