![[Có thể bạn chưa biết] Nguyên nhân ung thư đại trực tràng - một trong những loại ung thư dễ gặp nhất](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2020/02/4922017_Cover_ung-thu-dai-trang.png)
Ống tiêu hóa nếu được kéo dài có thể lên đến 10 mét. Đoạn 1,5 mét cuối được gọi là đại tràng hay ruột già. Tế bào trong mô đệm của cơ quan này liên tục được thay mới nhưng gen kiểm soát quá trình này thỉnh thoảng bị hỏng, dẫn đến sự tăng sinh quá mức của tế bào mới, sự phát triển bất thường này tạo thành những cụm tế bào gọi là khối u lành.
Đa số các khối u lành không gây hại, nhưng một số có thể thành ung thư, khi tế bào khối u tăng sinh, phân chia nhanh chóng và lan xung quanh đại tràng. Khi đó, chúng biến thành ung thư đại tràng, một trong những dạng ung thư phổ biến nhưng có thể phòng ngừa.
Quá trình thường diễn ra chậm, thường mất khoảng 10 năm để một khối u nhỏ lớn lên và phát triển thành ung thư. Dù không biết chính xác nguyên nhân của đa số khối u lành ở ruột già và ung thư đại tràng nhưng ta biết được đa phần ung thư đại tràng là do sự hoạt động của gen lỗi trong khối u lành hoặc sự biến mất của gen ức chế khối u.
Đa số gen của tế bào bình thường giúp chúng tăng trưởng. Nhưng khi gen bị đột biến, nó có thể trở thành gen sinh ung thư, những gen này cứ liên tục được phân chia tạo ra các tế bào phát triển vượt tầm kiểm soát. Dù chưa biết chính xác các nhân tố cơ bản gây ra những thay đổi này, các chuyên gia nghi ngờ do sự kết hợp của môi trường và các yếu tố di truyền.
Đa số các khối u lành không gây hại, nhưng một số có thể thành ung thư, khi tế bào khối u tăng sinh, phân chia nhanh chóng và lan xung quanh đại tràng. Khi đó, chúng biến thành ung thư đại tràng, một trong những dạng ung thư phổ biến nhưng có thể phòng ngừa.
Quá trình thường diễn ra chậm, thường mất khoảng 10 năm để một khối u nhỏ lớn lên và phát triển thành ung thư. Dù không biết chính xác nguyên nhân của đa số khối u lành ở ruột già và ung thư đại tràng nhưng ta biết được đa phần ung thư đại tràng là do sự hoạt động của gen lỗi trong khối u lành hoặc sự biến mất của gen ức chế khối u.
Đa số gen của tế bào bình thường giúp chúng tăng trưởng. Nhưng khi gen bị đột biến, nó có thể trở thành gen sinh ung thư, những gen này cứ liên tục được phân chia tạo ra các tế bào phát triển vượt tầm kiểm soát. Dù chưa biết chính xác các nhân tố cơ bản gây ra những thay đổi này, các chuyên gia nghi ngờ do sự kết hợp của môi trường và các yếu tố di truyền.
Trường hợp xấu nhất, khi tế bào trong khối u phân chia và lan rộng không kiểm soát, chúng vượt khỏi mô đệm của đại tràng. Mạch bạch huyết và mạch máu mang chúng đi khắp cơ thể và có thể tiếp tục tạo các khối u ác tính ở những cơ quan khác.
Dù gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn có giải pháp trong việc tìm và loại bỏ khối u lỗi trước khi chúng gây ung thư. Quá trình này được gọi là sàng lọc và nếu sàng lọc thường xuyên, ta có thể ngăn chặn nhiều trường hợp ung thư.
Ai có nguy cơ dễ mắc ung thư đại tràng?
Đa số các trường hợp mắc bệnh xảy ra ở người trên 50 tuổi, rủi ro mắc ung thư đại tràng ở nhóm này thuộc mức trung bình. Ngoài ra, một nhóm khác có rủi ro cao hơn gồm những người có tiền sử người thân trong gia đình mắc khối u hay ung thư đại tràng và những người mắc các hội chứng di truyền hoặc các bệnh như Crohn và viêm loét đại tràng. Vậy nên độ tuổi phù hợp để sàng lọc lần đầu tùy thuộc vào mỗi người, hãy hỏi bác sĩ đâu là thời điểm thích hợp nhất cho việc này.
Sàng lọc được tiến hành qua nhiều lần xét nghiệm. Nội soi bằng một ống dài, mảnh, linh hoạt, được gắn máy quay, đèn ở phía cuối và đặt vào bên trong đại tràng để tìm khối u. Nếu khối u được tìm thấy, bác sĩ có thể tiến hành loại bỏ các khối u khỏi thành ruột già. Nội soi là cách duy nhất để tìm và loại bỏ các khối u. Tuy nhiên, còn có những biện pháp sàng lọc hữu hiệu khác, gồm chẩn đoán hình ảnh và kiểm tra phân.
Trường hợp khối u quá lớn để có thể loại bỏ bằng nội soi, bước kế tiếp sẽ là phẫu thuật. Nếu xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh phát hiện các tế bào ung thư đã di căn và lan khỏi đại tràng, liệu pháp hóa trị có thể được dùng đến để ngăn ung thư gia tăng.
Quảng cáo
Ta cũng có thể tập các thói quen nhất định để phòng ngừa ung thư ngay từ đầu. Nhiều nghiên cứu cho thấy duy trì cân nặng hợp lý, không hút thuốc và siêng năng hoạt động thể chất đều có tác dụng tốt. Nhưng quan trọng nhất là tìm đến cơ sở y tế và sàng lọc định kỳ vào các thời điểm quan trọng trong đời là cách tốt nhất để phát hiện sớm và điều trị dễ dàng ung thư đại tràng.
Nguồn: TED-Ed
