Hôm vừa rồi, CEO CD Projekt SA, Marcin Iwiński đã có một đoạn clip dài khoảng năm phút đăng tải trên YouTube, qua đó phản hồi những lùm xùm gần đây của cộng đồng gamer thưởng thức Cyberpunk 2077, cụ thể hơn là màn ra mắt vô cùng thảm họa của tác phẩm đầy tham vọng của người Ba Lan trên PS4 và Xbox One hồi tháng 12 vừa rồi. Iwiński thẳng thắn thừa nhận trách nhiệm về mình cũng như đội ngũ lãnh đạo của CD Projekt (nhà phát hành) và CD Projekt RED (nhà phát triển tựa game), cũng như mong muốn người hâm mộ không đổ lỗi cho những nhà phát triển đã bỏ biết bao công sức vào trò chơi. Vị giám đốc 46 tuổi nói rằng trò chơi “không đạt được tiêu chuẩn mà chúng tôi đã đặt ra. Tôi và toàn bộ đội ngũ lãnh đạo vô cùng xin lỗi vì điều này.”
Mời xem thêm bài liên quan: Cyberpunk 2077 trên PS4 quá tệ, Sony đã gỡ khỏi PS Store và cho hoàn tiền 100%, bấm vào xem
Chỉ trong một tháng, Iwiński đã phải xin lỗi tới hai lần, với mục đích đơn giản là để cố gắng giữ lại thể diện của công ty trước hàng chục triệu fan hâm mộ lẫn các nhà đầu tư, những người đã chờ đợi 8 năm trời kể từ khi tựa game lần đầu được giới thiệu trailer teaser vào năm 2012, để rồi phát hiện ra Cyberpunk 2077 là một mớ hổ lốn toàn lỗi, kể cả trên PC lẫn console đời cũ. Trên PS4, Cyberpunk 2077 là một thảm họa, khi độ phân giải thì mờ mịt, tốc độ khung hình thì không ổn định, và lỗi thì tràn ngập. Từ khi Cyberpunk 2077 ra mắt cho đến giữa tháng 1, cổ phiếu của CD Projekt RED giảm tới 30% giá trị.
Jason Schreier của Bloomberg đã có những cuộc phỏng vấn nhanh khoảng 20 nhà làm game đã và đang làm việc tại CD Projekt, hầu hết yêu cầu giữ bí mật danh tính để không ảnh hưởng tới sự nghiệp. Tất cả họ đều mô tả một quá trình phát triển game đầy tính “hên xui” khi hãng game Ba Lan bắt tay phát triển Cyberpunk 2077. Qua những từ ngữ của các nhà làm game Ba Lan, một dự án bị ảnh hưởng bởi tham vọng vĩ cuồng, quá trình lên kế hoạch hời hợt và những khó khăn về kỹ thuật cản trở.
Mời xem thêm bài liên quan: Cyberpunk 2077 trên PS4 quá tệ, Sony đã gỡ khỏi PS Store và cho hoàn tiền 100%, bấm vào xem
Chỉ trong một tháng, Iwiński đã phải xin lỗi tới hai lần, với mục đích đơn giản là để cố gắng giữ lại thể diện của công ty trước hàng chục triệu fan hâm mộ lẫn các nhà đầu tư, những người đã chờ đợi 8 năm trời kể từ khi tựa game lần đầu được giới thiệu trailer teaser vào năm 2012, để rồi phát hiện ra Cyberpunk 2077 là một mớ hổ lốn toàn lỗi, kể cả trên PC lẫn console đời cũ. Trên PS4, Cyberpunk 2077 là một thảm họa, khi độ phân giải thì mờ mịt, tốc độ khung hình thì không ổn định, và lỗi thì tràn ngập. Từ khi Cyberpunk 2077 ra mắt cho đến giữa tháng 1, cổ phiếu của CD Projekt RED giảm tới 30% giá trị.
Jason Schreier của Bloomberg đã có những cuộc phỏng vấn nhanh khoảng 20 nhà làm game đã và đang làm việc tại CD Projekt, hầu hết yêu cầu giữ bí mật danh tính để không ảnh hưởng tới sự nghiệp. Tất cả họ đều mô tả một quá trình phát triển game đầy tính “hên xui” khi hãng game Ba Lan bắt tay phát triển Cyberpunk 2077. Qua những từ ngữ của các nhà làm game Ba Lan, một dự án bị ảnh hưởng bởi tham vọng vĩ cuồng, quá trình lên kế hoạch hời hợt và những khó khăn về kỹ thuật cản trở.
Khi ấy, CD Projekt chỉ tập trung vào việc marketing để lôi kéo sự chú ý của toàn thế giới vào dự án tham vọng bậc nhất của họ từ trước tới nay. Đổi lại, chi phí phục vụ phát triển game bị đổ vào khâu quảng cáo. Deadline phát triển game thì không thực tế, dẫn đến scandal hồi cuối năm ngoái khi mọi người phát hiện ra các nhà phát triển game ở CD Projekt RED phải đầu tư thêm rất nhiều thời gian để làm việc ngoài giờ, hòng đáp ứng kịp tiến độ ra mắt trò chơi, vào ngày 10/12/2020.
Trong những tháng tới, CD Projekt RED sẽ chỉ có một công việc duy nhất, đó là sửa hết lỗi của Cyberpunk 2077, thay vì phát triển những bản mở rộng cho tác phẩm này, hoặc tiếp tục phát triển những game mới. Bản cập nhật lớn đầu tiên sẽ được ra mắt vào cuối tháng 1 tới, và bản cập nhật thứ 2 sẽ ra mắt “chỉ vài tuần sau đó”, theo Iwiński.
Mớ hổ lốn trên PS4
Đây rõ ràng không phải kế hoạch mà CD Projekt muốn khi bước vào những ngày đầu năm 2021. Thay vì được ăn mừng thành công của tác phẩm bom tấn, hãng game Ba Lan giờ phải cố hết sức để biến Cyberpunk 2077 trở thành một tác phẩm xứng tầm với sức hút ban đầu của nó. Điều đó sẽ rất khó thực hiện. CD Projekt không giống như Ubisoft hay EA, mỗi năm phát hành vài tựa game lớn. Hãng game Ba Lan phải mấy nhiều năm để ra mắt một tác phẩm mới, nên họ trông đợi mỗi khi ra mắt, sản phẩm của họ sẽ tạo ra cú hích đủ lớn, như The Witcher 3 ra mắt 5 năm về trước.
Cyberpunk 2077, tựa game nhập vai lấy bối cảnh tương lai phản địa đàng, là một tác phẩm ở tầm vô cùng tham vọng. Tựa game gần nhất họ ra mắt là một thành công mỹ mãn, ngay cả DLC mở rộng cũng nhận được giải thưởng game nhập vai xuất sắc nhất, đấy là Blood and Wine của The Witcher 3, nhưng điều đó hẳn anh em cũng đã biết rồi.
Vậy để vượt qua cái bóng của The Witcher 3, CD Projekt làm gì? Họ đổ tiền tấn làm một chiến dịch marketing với gương mặt thương hiệu không ai khác hơn chính là Keanu Reeves, người đảm nhiệm một vai chính trong trò chơi. Nhờ chính chiến dịch này, trong 10 ngày sau khi Cyberpunk 2077 ra mắt, CD Projekt bán được 13 triệu bản, mỗi bản giá 60 USD. Trong một khoảng thời gian ngắn, hãng game có trụ sở tại thủ đô Warsaw này là công ty có giá trị cao nhất đất nước Ba Lan.
Khi game ra mắt, đánh giá của các nhà phê bình ở mức rất tốt. Nhưng chỉ đến khi anh em sở hữu PS4 và Xbox One trên tay trò chơi, sự thật mới được phơi bày. Hầu hết review game (ngay cả bài viết của mình cũng vậy) đều được thực hiện dựa trên phiên bản PC, nơi Cyberpunk 2077 thể hiện xuất sắc nhất về mặt đồ họa. Còn trên PS4 tệ như thế nào, mời anh em xem một đoạn clip mô tả gameplay bản 1.04 của game trên PS4 Slim:
Quảng cáo
Trò chơi đôi lúc xuống tận 12 FPS, và nó tệ tới mức Sony đã làm một điều chưa từng có, đó là… gỡ game khỏi chợ PlayStation Store, trả tiền cho người chơi. Còn Microsoft trên chợ game Xbox One thì đăng cảnh báo rằng người chơi có thể “gặp tình trạng game không như ý muốn trên Xbox One cho tới khi trò chơi được cập nhật.” Còn bản thân CD Projekt thì phải đối mặt với vụ kiện từ phía các nhà đầu tư, khi họ cho rằng đã bị hãng game lừa gạt về quy mô và tham vọng của trò chơi này.
Trong đoạn clip mình đăng ở đầu bài viết, Iwiński thừa nhận rằng công ty đã “đánh giá thấp quy mô của quá trình phát triển game.” Anh nói rằng vì thành phố trong game “quá dày đặc chi tiết, còn băng thông ổ cứng HDD của console đời cũ chỉ đến thế, nên nó liên tục thử thách chúng tôi.” Trong khi công ty liên tục test trò chơi những ngày gần ra mắt, Iwiński nói rằng không gặp phải những tình trạng như người chơi gặp phải. Nhưng theo tuyên bố của chính các nhà làm game, điều đó không đúng. Họ đã đối mặt với đầy đủ tất cả những lỗi game hệt như trong bản thương mại bán trên store và ngoài tiệm đĩa. Họ chỉ đơn giản là không có thời gian để sửa lỗi game mà thôi.
Vậy chuyện gì đã xảy ra kể từ lúc Cyberpunk 2077 bắt đầu phát triển?
Cyberpunk 2077 là một dự án đầy tham vọng, theo tất cả mọi ý nghĩa của danh từ này. Thành công trước đó của CD Projekt, ba phần game The Witcher là những tác phẩm giả tưởng lấy bối cảnh Trung Cổ, với kiếm, cung, cưỡi ngựa. Tất cả những gì hiện diện trong Cyberpunk 2077 đều rất khác biệt so với những gì The Witcher sở hữu: Súng ống, cánh tay máy móc, ô tô, và những tòa nhà chọc trời rộng lớn cả về quy mô lẫn diện tích chiều dọc. The Witcher 3 là giả tưởng, còn Cyberpunk 2077 là viễn tưởng. Thay vì góc nhìn thứ ba như The Witcher, Cyberpunk 2077 chọn góc nhìn thứ nhất khi hành động. Để phát triển tựa game này, CD Projekt phải đầu tư phát triển những công cụ và công nghệ hoàn toàn mới, thuê người mới, để tạo ra những kỹ nghệ làm game họ chưa từng quen thuộc.
Quảng cáo
Một trong những sai lầm khốn khổ nhất của người Ba Lan khi phát triển Cyberpunk 2077, chính là việc CD Projekt RED cố gắng nâng cấp toàn diện bộ công cụ REDengine, tạo ra những tính năng mới cùng lúc với quá trình phát triển trò chơi, và làm song song như thế này đã khiến quá trình phát triển chậm lại vô cùng. Một thành viên nhóm phát triển so sánh việc làm game kiểu này với việc lái một con tàu cùng lúc khi đường ray được đặt để tàu chạy. Đáng lẽ ra, nếu quá trình nâng cấp REDengine được triển khai sớm vài tháng, mọi chuyện sẽ rất khác.
Adrian Jakubiak, người từng làm kỹ sư âm thanh cho CD Projekt cho biết, một trong những đồng nghiệp của anh khi ngồi họp đã đưa ra câu hỏi rằng tại sao công ty lại nghĩ họ có thể làm việc theo kiểu cuốn chiếu trong một dự án thử thách hơn rất nhiều so với The Witcher: “Một ai đó lên tiếng trả lời: ‘Thì cứ làm đi rồi sẽ biết thôi.’”
Trong rất nhiều năm trời, CD Projekt đã thành công với tư duy vừa làm vừa học vừa nghiên cứu như thế với ba phần The Witcher. Nhưng lần này thì không, họ không thành công. Jakubiak nói: “Tôi biết là nó sẽ không ổn. Tôi chỉ không biết nó sẽ trở thành thảm họa cỡ nào thôi.”
Một phần thất vọng của người hâm mộ tương đồng với khoảng thời gian họ phải bỏ ra để chờ đợi tựa game ra mắt kể từ khi nó được công bố 8 năm về trước. Theo nhiều nguồn tin, dù đã được công bố suốt từ năm 2012, nhưng phải đến sau khi CD Projekt RED ra mắt DLC thứ hai của The Witcher 3, Blood and Wine, thì quá trình phát triển Cyberpunk 2077 mới được triển khai hết công suất. Giám đốc studio CD Projekt RED, Adam Badowski đảm nhiệm vị trí đạo diễn game, yêu cầu cả lối chơi lẫn cốt truyện của game đều phải được thay đổi hoàn toàn. Đến năm 2017, tất cả thay đổi, từ cơ chế gameplay cơ bản cho tới chi tiết cốt truyện. Những nhân sự giỏi nhất, những người góp công tạo ra thành công của The Witcher 3 có những ý kiến rất mạnh mẽ về việc trò chơi này nên được làm như thế nào. Họ đối mặt trực tiếp với Badowski về mặt sáng tạo, và điều đó dẫn đến việc không ít người đã rời khỏi công ty, trong đó có những nhân tài thực thụ.
Theo những người còn ở lại, hầu hết sự tập trung của CD Projekt đối với dự án Cyberpunk 2077 là làm thế nào để tạo ra một thế giới mở xuất sắc. Đoạn gameplay được giới thiệu tại E3 2018 đưa người chơi phiêu lưu qua những con phố của thành phố khổng lồ Night City.
Cả cộng đồng fan lẫn các phóng viên game đều bị choáng ngợp bởi tham vọng của hãng game Ba Lan. Thứ họ không biết, đó là đoạn demo gameplay này hầu hết là giả. Khi ấy, CD Projekt RED chưa có thời gian hoàn thiện hệ thống gameplay cơ bản, nên nhiều tính năng trong đoạn demo, như khi nhân vật chính bị đối thủ đánh úp trên đường, đã bị gỡ bỏ khỏi bản game khi nó ra mắt. Nhiều lập trình viên ở CD Projekt RED nói rằng đoạn demo này thực sự phí thời gian, lẽ ra để dành khoảng thời gian quý báu ấy để phát triển game thì sẽ tốt hơn.
Để rồi đến khi deadline gần đến, các nhân sự của CD Projekt phải làm thêm giờ, mệt mỏi và vất vả, ngay cả khi Iwiński nói rằng làm thêm giờ không phải là bắt buộc. Nhưng nhiều nhân sự nói rằng họ bị dồn tới nước phải làm thêm giờ từ phía đội ngũ lãnh đạo và đồng nghiệp: Jakubiak nhớ lại: “Có lúc tôi phải làm 13 tiếng đồng hồ một ngày, có lẽ nhiều hơn, và mỗi tuần làm liên tục năm ngày như vậy. Tôi có nhiều người bạn mất gia đình vì cái trò này.” Ngay sau khi lấy vợ, Jakubiak nghỉ việc ở CD Projekt RED.
Tiếc thay, quá trình làm thêm giờ khủng khiếp như vậy cũng chẳng khiến Cyberpunk 2077 khá khẩm hơn là bao nhiêu. Ở E3 2019, CD Projekt tuyên bố game sẽ phát hành ngày 16/04/2020. Cộng đồng hâm mộ phấn khởi, nhưng trong nội bộ CD Projekt RED, nhiều người bắt đầu hoang mang, làm thế nào để kịp hoàn thiện trò chơi đến lúc kịp phát hành? Một người cho biết cái ngày phát hành đấy đúng là một trò đùa. Dựa vào tiến độ công việc, phải đến năm 2022 thì Cyberpunk 2077 mới phát hành được. Thế là các nhà phát triển game bắt đầu chế meme, và cá cược với nhau xem khi nào game được phát hành.
Một trong những cách để Cyberpunk 2077 kịp ra mắt là gỡ bỏ nhiều tính năng gameplay, và thu nhỏ quy mô trò chơi. Nhưng vấn đề là chính bản thân đội ngũ phát triển game lại không được lên kế hoạch và theo sát tiến độ công việc một cách chặt chẽ, dẫn tới tình trạng trì hoãn trong deadline. Dự án The Witcher 3 được khoảng 240 người phát triển. Nhưng đến Cyberpunk 2077, đoạn credit roll cho thấy hơn 500 nhân sự của CD Projekt RED đã phải bắt tay vào phát triển trò chơi. Nhưng vì chính bản thân CD Projekt RED không quen với lượng nhân sự khổng lồ như vậy, nên có người nói rằng, họ cảm thấy hãng game không có một kế hoạch quản lý từng nhóm một cách tử tế.
Mà ngần ấy người vẫn không đủ, vì những dự án khổng lồ cỡ này, so sánh được với GTA V hay RDR2, Rockstar đã phải nhờ tới sự trợ giúp của hàng chục văn phòng, với hàng nghìn người tham gia làm việc. Cộng thêm việc không mấy ai chịu nói tiếng Anh trong những cuộc họp có nhân sự Mỹ và Tây Âu, quá trình phát triển game bị đình đốn tương đối.
Trì hoãn hết lần này đến lần khác
Ngay cả khi timeline vô lý, ban lãnh đạo studio game Ba Lan này vẫn nói rằng không thể trì hoãn ngày phát hành game. Mục tiêu của họ là phát hành Cyberpunk 2077 trước khi PS5 và Xbox Series X được giới thiệu chứ đừng nói là ra mắt. Nhờ đó, họ có thể phát hành game trên cả PC, PS4, Xbox One, rồi sau đó kiếm một lần tiền nữa trên PS5 và Xbox Series X khi máy ra mắt vào cuối năm 2020. Những người đã mua bản trên console đời cũ sẽ được nâng cấp miễn phí lên bản next gen khi nó ra mắt.
Nhiều kỹ sư đã nhận ra rằng, trên PS4, Cyberpunk 2077 không thể nào chạy ổn vì quy mô quá lớn và tham vọng một thành phố đầy người sinh sống khắp mọi nơi. Nhưng ban lãnh đạo gạt suy nghĩ này đi, lấy lý do họ đã từng làm được điều đó với The Witcher 3.
Nhưng rồi đến cuối năm 2019, chính ban lãnh đạo của CD Projekt cũng nhận ra rằng không thể kịp ra mắt Cyberpunk 2077 vào tháng 4/2020 được. Tháng 1/2020, họ đẩy lùi ngày phát hành của game sang tháng 9. Đến tháng 3, khi đại dịch càn quét qua châu Âu, toàn bộ nhân sự CD Projekt RED phải hoàn thành công việc ở nhà. Không được dùng dev kit của PS4 và Xbox One, hầu hết các nhà phát triển đều tự chơi bản build họ làm ra trên PC, vì thế KHÔNG MỘT AI HIỂU ĐƯỢC CYBERPUNK 2077 SẼ CHẠY TRÊN PS4 TỒI CỠ NÀO.
Khi ấy, Iwiński nói rằng quá trình liên lạc giữa các nhà phát triển trong studio gặp sự cố vì COVID-19, đồng nghĩa với việc “rất nhiều lợi thế mà chúng tôi đã ỷ vào trước kia” không còn nữa, vì tất cả phải làm việc qua video call và email. Trò chơi được hoãn đến tháng 11/2020.
Ngày phát hành càng đến gần, nhân sự CD Projekt càng nhận ra rằng trò chơi đang trong trạng thái không hề ổn một chút nào và cần thêm rất nhiều thời gian để trau chuốt. Nhiều câu thoại bị thiếu, nhiều hành động của nhân vật không được diễn ra đúng cách. Khi ban lãnh đạo studio tuyên bố game đã phát triển xong, gọi là “gone gold”, vẫn có rất nhiều lỗi lớn còn tồn tại. Trò chơi bị hoãn thêm 3 tuần nữa, khi những lập trình viên mệt mỏi cố gắng hết sức mình để sửa càng nhiều lỗi càng tốt.
Khi Cyberpunk 2077 phát hành ngày 10/12, sự phẫn nộ của cộng đồng fan là rất nhanh gọn và khủng khiếp. Họ tổng hợp những clip đầy hài hước mô tả lỗi, và những tính năng đã bị gạt bỏ trong bản game thương mại. Những lỗi game đều có thể sửa được, nhưng không biết đến khi nào Cyberpunk 2077 mới quay trở lại PlayStation Store được. Giành lại thiện cảm từ fan là điều rất khó, nhưng không phải là chưa từng có.
Hẳn anh em đều nhớ No Man’s Sky hay Final Fantasy XIV. Một tựa game khám phá không gian bị coi là thất bại khi mới ra mắt nhưng nhà phát triển giữ đúng lời hứa, dần thêm những tính năng họ đã hứa hẹn vào game để tạo ra một tác phẩm tuyệt hay như ngày hôm nay. Trò chơi còn lại đi từ thời điểm là một nỗi thất vọng trở thành con gà đẻ trứng vàng cứu nguy cho Square Enix. Chính bản thân người hâm mộ cũng vô cùng kỳ vọng vào khả năng sửa chữa lỗi lầm của CD Projekt, vì ngay sau khi đoạn clip xin lỗi của Iwiński được đăng tải, cổ phiếu của CD Projekt đã tăng liền 6%.
Theo Bloomberg
