Đĩa vinyl 180 gram có quan trọng không, có phải là yếu tố quyết định chất lượng âm thanh không?

Âm thanh vinyl cũng giống như các định dạng khác tùy thuộc chủ yếu vào kiểu nguồn thu (bản lưu) và chất lượng âm thanh của nguồn thu được dùng để mastering. Chất lượng của quá trình mastering cũng quan trọng không kém, trong đó phụ thuộc thêm ở chất lượng thiết bị phần cứng được sử dụng.

Thế thì vì sao những chuẩn đĩa vinyl nặng (140g trở lên) lại được gắn mác "audiophile"?

Một trong những lợi thế đầu tiên của đĩa nặng (và thường dày) là độ bền của chúng. Đĩa 180g cho cảm giác cầm nắm đầm tay và chắc chắn hơn, không khiến ta phải “nâng niu” như với những chiếc đĩa mỏng. Chưa bàn về sự hao mòn của rãnh đĩa sau một thời gian sử dụng, đĩa vinyl càng nặng và dày sẽ khó bị cong hơn trong quá trình vận chuyển, lưu trữ.



Theo nhiều người, trọng lượng đĩa vinyl càng nặng thì đặt trên mâm càng ổn định, ít bị ảnh hưởng bởi các rung động không mong muốn và phần nào đảm bảo được độ sạch của tín hiệu âm thanh từ đầu kim stylus. Tuy nhiên lập luận này vẫn chưa được chấp nhận một cách rộng rãi, nhất là đối với những người chơi vinyl giàu kinh nghiệm.

Đĩa vinyl dày khi đặt trên mâm sẽ cao hơn so với đĩa thường, từ đó có thể làm thay đổi tính chất âm của cartridge (tốt hơn hoặc tệ hơn) do VTA (Vertical Tracking Angle) của tonearm bị thay đổi theo. Ảnh hưởng này có thể hoặc không thể nhận biết được, và như nói trên sẽ làm âm thanh nghe hay hơn hoặc tệ đi.

Trước đây khi đĩa vinyl 180g hoặc 200g bắt đầu xuất hiện trên thị trường, những album mới ra sau này thường có chất âm tốt hơn, do có quy trình mastering và sản xuất tiên tiến hơn. Điều này cũng không nằm ngoài nhận định rằng chất lượng âm thanh của chúng hay hơn không phải do có khối lượng nặng hơn mà còn nhờ vào quá trình mastering tốt hơn trước.

Một số hãng thu, như Classic Records với công nghệ Quiex SVP (Super Vinyl Profile) hay Mobile Fidelity Sound Lab với UHQR (Ultra High Quality Record) sản xuất tại Nhật Bản bởi JVC, đã phát triển thêm các kỹ thuật dập đĩa 180g và 200g sử dụng khuôn dập đặc biệt. Khuôn dập này có khả năng làm mặt đĩa phẳng tuyệt đối, so với đĩa dập bình thường sẽ có độ dày không đồng đều dù mắt thường không thể nhìn thấy được, từ đó giúp đảm bảo chất lượng âm thanh ở mức cao nhất. Tuy nhiên sự tương quan giữa yếu tố này với khối lượng và độ dày đĩa sẽ phụ thuộc vào thiết kế khuôn dập đa dạng riêng của từng hãng hoặc nhà máy dập đĩa khác nhau.



Vì những lý do này, đĩa 180g và 200g thường chỉ được sử dụng để sản xuất các ấn phẩm phát hành giới hạn như Limited Edition, Audiophile Edition hay các dạng ấn phẩm cao cấp nào đó.

Hiện nay có khá nhiều hãng thu chạy theo xu hướng mới và cũng phát hành định dạng đĩa 180g/200g nhưng được mastering từ nguồn thu không đạt chất lượng. Những bản thu này thậm chí không thể đánh giá là “tốt” chứ đừng nói đến “audiophile”.

Như một phần của phong trào hồi sinh vinyl bắt đầu từ năm 2005, nhiều nhãn thu cảm thấy cần phải làm đĩa vinyl thu hút người mua hơn nên những “tiêu chuẩn cao cấp” được ra đời. Điều này hoàn toàn không có gì là sai, trái lại còn giúp thúc đẩy sự phát triển của vinyl đi xa hơn nữa.

Định dạng vinyl 180g hiện nay đã trở thành tiêu chuẩn chung cho hầu hết các nhãn thu và nhà máy dập đĩa, nghĩa là mức giá không còn là nhân tố quyết định để các hãng quyết định chọn dập đĩa vinyl 180g. Giá của chúng vẫn sẽ đắt hơn đĩa thường (do phải dùng nhiều nguyên liệu hơn) nhưng do cảm quan giá trị đã khiến khách hàng hài lòng mà móc thêm hầu bao.

Vậy thì khi giá thành và quy trình kỹ thuật sản xuất không còn là vấn đề lớn lao nữa, hàng tá các nhãn thu từ nhỏ đến lớn, không tên tuổi hay nổi tiếng, cũng sẽ ồ ạt phát hành đĩa 180g/200g. Vô hình chung người dùng cũng tự đặt ra tiêu chuẩn rằng đĩa “180 gram vinyl” mới là “đĩa tốt” và “mua đáng tiền”.

Vậy liệu có đáng đầu tư đĩa 180g?



Nói thẳng thắn nhất thì đĩa vinyl 180g không phải là “ma thuật” có thể giải quyết hết tất cả các vấn đề. Giá trị của nó nằm ở “sự biểu thị chất lượng” và khiến người mua bị mê hoặc. Nếu bỏ qua lớp decal “180 Gram Vinyl” dán trên vỏ đĩa, ta sẽ nhanh chóng phát hiện ra những nhân tố khác quan trọng hơn nhiều: Ai master bản thu này? Nó được master ở đâu? Nó sử dụng bản lưu nào cho quy trình master? Đĩa được dập ở đâu? Vân vân... Đây mới chính là những thắc mắc mà chúng ta phải đặt ra khi lựa chọn đĩa.

Tóm lại, đừng vì con tem 180 Gram trên bìa đĩa mà ngay lập tức rút ví, vì nó không phải là yếu tố quyết định khi mua đĩa. Vinyl 180g tuy không phải là “ma thuật có thể giải quyết mọi thứ”, nhưng nó cũng không phải là một “chiêu trò” của các hãng chỉ nhằm để bán được nhiều đĩa hơn. Các ưu điểm của vinyl 180g so với đĩa thường là có thật, nhưng quan trọng nhất vẫn là chất lượng của quy trình mastering trước khi dập đĩa thành phẩm.

Đọc thêm các bài về sản phẩm, kiến thức, tin tức audio mới tại: Audio.tinhte.vn