Dịch cúm gia cầm có nguy cơ lây lan đến Nam Cực

Dịch cúm gia cầm đã giết chết hàng triệu con chim biển trên khắp thế giới: Nam Cực có thể là điểm đến tiếp theo

Nam Cực, mảnh đất hoang sơ cuối cùng của thế giới, đang phải đối mặt với mối đe dọa từ dịch cúm gia cầm, còn được gọi là “dịch cúm trên chim”. Loại virus này đã lan tới các đảo cận Nam Cực nằm giữa Bán đảo Nam Cực và Nam Mỹ. Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi nó xâm nhập vào lục địa Nam Cực.
Loại virus này đã được phát hiện trên nhiều loài chim biển ở đảo Nam Georgia và quần đảo Falkland (Malvinas), những loài chim di trú có thể mang mầm bệnh đến tận Nam Cực. Các nhà nghiên cứu cũng nghi ngờ dịch cúm gia cầm là nguyên nhân gây ra cái chết hàng loạt của hải cẩu voi phương Nam, một loài động vật biển lớn sinh sống ở Nam Cực.
Sự xuất hiện của dịch cúm gia cầm ở Nam Cực có thể sẽ gây ra những hậu quả thảm khốc cho động vật hoang dã và tàn phá các quần thể lớn.

Đại dịch cúm gia cầm

Dịch cúm gia cầm đang hoành hành trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến hơn 200 loài chim hoang dã, và được các chuyên gia gọi là "đại dịch cúm gia cầm". Đây quả là một tình trạng đáng lo ngại.
Mặc dù chủng cúm gia cầm (H5N1) này đã từng xuất hiện trước đây, nhưng di truyền và dịch tễ của virus đã thay đổi. Trước đây chủ yếu lây nhiễm gia cầm, nhưng hiện nay nó đang lây nhiễm một số lượng lớn chim hoang dã. Chim di cư đã mang virus lan truyền rộng rãi, hiện nay đang có những ổ dịch lớn ở Châu Âu, Châu Á, Châu Phi, Bắc Mỹ và Nam Mỹ.
Cúm gia cầm đã tàn phá nghiêm trọng các quần thể chim biển trên toàn thế giới, bao gồm cả việc giảm đến 70% loài chim biển phương Bắc trên đảo Bass Rock ở Vương quốc Anh. Nhiều loài chim bị nhiễm bệnh, có những dấu hiệu như mất phối hợp, mắt chảy nước, nghiêng đầu, khó thở hoặc lờ đờ.
Ngoài chim, loại virus này có thể đã giết chết hơn 30.000 con sư tử biển Nam Mỹ và hơn 2.500 con hải cẩu voi con ở Nam Mỹ. Tại Nam Georgia, tình trạng chết hàng loạt đã được quan sát thấy ở hải cẩu voi con nhưng virus không được phát hiện trong các mẫu gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
[IMG]

Cúm gia cầm đã được xác nhận là nguyên nhân gây ra cái chết của một số sư tử biển và hải cẩu voi ở Nam Mỹ. Trong hình ảnh, các chuyên gia thuộc Cơ quan Lâm nghiệp và Động vật Hoang dã Quốc gia Peru (Serfor) đang kiểm tra một con sư tử biển chết trên bãi biển Peru hồi đầu năm nay. EPA/Serfor Perú

Cúm gia cầm đang di chuyển xa hơn về phía Nam

Ca nhiễm cúm gia cầm đầu tiên gần Nam Cực xuất hiện vào đầu tháng 10 trên Đảo Bird, Nam Georgia, ở loài chim skua (chim biển tương tự như mòng biển lớn). Chỉ vài tuần sau đó, một ca nhiễm cúm gia cầm khác đã được xác nhận trên Quần đảo Falkland (Malvinas) ở loài chim fulmar phương nam, một loài chim biển khác. Qua phân tích di truyền, các nhà khoa học phát hiện virus xâm nhập vào hai khu vực này trong hai thời điểm riêng biệt.
Một đánh giá rủi ro gần đây đã chỉ ra chim skua và mòng biển Kelp là những loài có khả năng lây lan virus cúm gia cầm cao nhất đến lục địa Nam Cực, vì chúng di chuyển đến khu vực này từ Nam Mỹ. Chúng cũng rất dễ mắc bệnh cúm gia cầm, với các loài liên quan ở Bắc Bán cầu đã bị tổn thất hơn 60%.

Điều này có ý nghĩa gì đối với Nam Cực?

Bán đảo Nam Cực, với những vùng đất không có băng, là nơi sinh sản quan trọng của nhiều loài sinh vật chủ chốt của Nam Cực.
Điều đáng lo ngại là những loài này, cùng với những loài khác như chim cánh cụt Hoàng đế mang tính biểu tượng, sống trong các đàn đông đúc và không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới, khiến chúng đặc biệt dễ bị tổn thương bởi các đợt bùng phát dịch bệnh.
Dịch bệnh trên Bán đảo Nam Cực cũng sẽ gây ra những gián đoạn nghiêm trọng cho ngành du lịch. Trong mùa du lịch 2022-2023, đã có hơn 104.000 người đến Nam Cực với tư cách là khách du lịch. Mọi người đến đây để ngắm cảnh hoang dã, đặt chân lên lục địa và tận hưởng phong cảnh ngoạn mục.
Khi dịch cúm gia cầm được xác nhận tại một địa điểm cụ thể, các khu vực đó sẽ bị đóng cửa đối với khách du lịch. Điều này sẽ dẫn đến sự thay đổi trải nghiệm cho du khách, với các hoạt động tiếp xúc động vật hoang dã trên đất liền và thay vào đó sẽ chuyển sang các hoạt động trên tàu du lịch.

Chúng ta đang làm gì?

Mạng lưới Sức khỏe Động vật hoang dã Nam Cực (Antarctic Wildlife Health Network) thuộc Ủy ban Nghiên cứu Khoa học Nam Cực (SCAR) đã phát triển các khuyến nghị cho cộng đồng nghiên cứu và du lịch nhằm ứng phó với tình hình dịch cúm gia cầm có thể xâm nhập Nam Cực.
Các khuyến nghị này bao gồm thông tin về an toàn sinh học, xét nghiệm và báo cáo các trường hợp mắc bệnh. Cơ sở dữ liệu của Mạng lưới tổng hợp thông tin về các trường hợp nghi ngờ và được xác nhận của chủng cúm gia cầm H5N1 trong khu vực Nam Cực. Đây là chìa khóa để chia sẻ dữ liệu nhanh chóng.
Trong mùa du lịch 2022-2023, một số ít nhà nghiên cứu đã tiến hành xét nghiệm các trường hợp nghi ngờ và thực hiện các khảo sát, kết quả cho thấy không có sự hiện diện của cúm gia cầm.
Năm nay, nhờ sự hỗ trợ hào phóng của các đối tác trong ngành, chúng tôi sẽ mở rộng đáng kể nỗ lực giám sát này. Mạng lưới sẽ tiến hành khảo sát trên khắp Nam Cực và cận Nam Cực để theo dõi sự hiện diện và tác động của virus đến động vật hoang dã.
Các biện pháp an toàn và an toàn sinh học đã được tăng cường trên cả cộng đồng khoa học và ngành du lịch để giảm thiểu rủi ro lây lan virus cúm gia cầm từ con người sang động vật hoang dã. Điều này nhằm đảm bảo các hoạt động nghiên cứu khoa học quan trọng và du lịch thiết yếu có thể tiếp tục diễn ra một cách an toàn.
Các biện pháp mới được áp dụng bao gồm:

Khử trùng giày và quần áo bên ngoài.
Đeo khẩu trang N95, kính bảo vệ và găng tay khi tiếp xúc với động vật hoang dã.
Hạn chế tiếp cận các khu vực nhiễm bệnh.

Hiệp hội Điều hành Du lịch Nam Cực Quốc tế (IAATO) đang trong tình trạng cảnh giác cao độ. Họ sẽ tổ chức các buổi đào tạo bổ sung cho nhân viên thực địa để giúp họ nhanh chóng nhận ra dấu hiệu bệnh tật ở động vật hoang dã.

Cần quan tâm đến Nam Cực

Nhiều mối đe dọa đối với Nam Cực, bao gồm biến đổi khí hậu, ô nhiễm và mầm bệnh, có nguồn gốc từ bên ngoài. Biến đổi khí hậu dự kiến sẽ làm gia tăng sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm ở động vật hoang dã và Nam Cực không thể tránh khỏi điều này.
Giám sát dịch bệnh và chia sẻ thông tin giữa tất cả những người hoạt động ở vùng xa xôi phía Nam là vô cùng quan trọng để giúp giảm thiểu tác động của cúm gia cầm và các mối đe dọa dịch bệnh trong tương lai.

Trường hợp cúm gia cầm này là một minh chứng rõ ràng về sự kết nối của thế giới, và lý do tại sao chúng ta cần quan tâm đến hành tinh ngay tại nhà mình để bảo vệ vùng xa xôi ở phía Nam.

Theo: The Conversation