Không lâu sau các vụ tấn công khủng bố tại Bỉ, các nhà điều tra đã truy tìm ra được bộ DNA của một trong những kẻ đánh bom, và thú vị hơn, mẫu DNA tương tự cũng được tìm thấy tại hiện trường vụ đánh bơm ở Paris hồi cuối năm ngoái. Làm thế nào họ có hể xác định được DNA của nghi phạm từ đống đổ nát và lẫn trong nhiều mẫu DNA của nạn nhân? Theo giám đốc chương trình khoa học hình sự tại Đại học Michigan David Foran thì "điều đó không hề dễ dàng nhưng không phải là bất khả thi!"
Còn nhớ vào lúc khoảng 8 giờ sáng, 2 vụ nổ lớn đã xảy ra tại sân bay chính của quốc gia này và chỉ 1 giờ đó, một vụ nổ khác đa xảy ra tại ga điện ngầm Maelbeek, ngay trung tâm của nước Bỉ. Tổ chức khủng bố ISIS được cho là nhận đứng đằng sau vụ khủng bố này, có 5 kẻ khủng bố giết chết 31 người khác và làm bị thưong hơn 300 người khác. Cách thức khủng bố này đã từng được sử dụng tại Paris hồi cuối năm ngoái, làm thiệt mạng 130 người tại nhà hát, sân vận động và nhà hàng.
Foran cho biết sau khi các vụ nổ kiểu này xảy ra, bước đầu tiên là thu thập toàn bộ các vật thể tại hiện trường có khả năng liên quan tới kẻ đánh bom. Như trong trường hợp tại Bỉ, các vật thể thu thập được bao gồm cả mảnh vỡ của thiết bị kích nổ, đinh ốc có thể được dùng làm mảnh đạn của bom, hành lý và vali của các nghi phạm được ghi lại bởi camera an ninh. Bước thứ 2 là mang tất cả các vật chứng thu thập được về phòng thí nghiệm, quét từng chi tiết nhỏ trên vật thể để thu thập bất kỳ dấu vết nào của DNA.
Và đây chính là công việc khó khăn nhất bởi DNA có thể bị hư hỏng do nhiệt từ vụ nổ. Foran chia sẻ: "DNA sẽ bị đốt cháy giống như bất cừ bộ phận nào trên cơ thẻ người. Nó khác với việc bị đốt bởi ngọn lửa trực tiếp." Chứng cứ DNA phục hồi được từ các thiết bị kích nố thường không có chất lượng cao. Chủ yếu là bằng chứng dấu vân tay để lại trong quá trình xử lý các quả bom và các vật chứa như ba lô, vali hoặc những nơi mà nó được đặt.
Dấu vân tay cũng thường bị hủy bởi nhiệt do nó được tạo ra từ dầu trên tay người cầm. Tuy nhiên trong đó còn có những tế bào da chết bị thải ra trong suốt ngày. Đây chính là mấu chốt của vấn đề bởi dấu các tế bào da chết sẽ tồn tại được ngay cả khi dấu vân tay bị nung chảy. Các tế bào này cung cấp cho điều tra viên bằng chứng DNA. Tuy nhiên, bằng chứng này vẫn chưa có chất lượng cao do khi tế bào chết, DNA cũng bị suy giảm chất lượng.
Chưa hết, DNA của tội phạm còn bị trộn lẫn với rất nhiều vật chất khác tại hiện trường vụ việc, đồng thời có khả năng lẫn với hàng chục người khác, bao gồm cả nạn nhân và những người có mặt ở đó. Thách thức ở đây là tách các bộ DNA ra để nhận diện nghi phạm. Foran chia sẻ: "Việc đó giống như 4 loại màu vẽ vào một chiếc lọ và lắc lên. Bạn không thể phân biệt được chúng." Tuy nhiên tỷ lệ thành công của vụ điều tra sẽ tăng lên nếu điều tra viên có được thông tin DNA của nghi phạm tình nghi và dùng nó để phân biệt nhiều dấu vết DNA.
Nếu cuối cùng các nhà điều tra có thể xác định trực tiếp DNA của nghi phạm, bước cuối cùng là nhập nó vào ngân hàng dữ liệu gen để xem nó có trùng với mẫu gen có trong danh sách hay không. Đây vô hình trung lại là một công việc khá mơ hồ và theo một nghiên cứu công bố hồi năm 2009 trên tạp chí Khoa học pháp y thì tỷ lệ xác định chính xác ai đã chế tạo bom dựa trên những mảnh vỡ còn sót lại chỉ khoảng 1 nửa.
Tuy nhiên, nhờ có DNA tìm thấy tại sân bay Bỉ, các nhà điều tra nước này đã xác định được nghi phạm là Najim Laachraoui, một công dân Bỉ gốc Morocco 24 tuổi. Tuy nhiên hiện vẫn chưa trước đây 2 phía Bỉ và Pháp làm thế nào có được mẫu DNA của người này trong ngân hàng gen của họ. Tuy nhiên, người ta báo cáo rằng bằng chứng cho thấy bộ DNA của nghi phạm lần này không chỉ xuất hiện ở Pháp mà còn trong một ngôi nhà tại Bỉ và tại đây, người ta phát hiện ra của TATP, dấu vết của một loại thuốc nổ mà ISIS thường sử dụng tại Châu Âu.
Còn nhớ vào lúc khoảng 8 giờ sáng, 2 vụ nổ lớn đã xảy ra tại sân bay chính của quốc gia này và chỉ 1 giờ đó, một vụ nổ khác đa xảy ra tại ga điện ngầm Maelbeek, ngay trung tâm của nước Bỉ. Tổ chức khủng bố ISIS được cho là nhận đứng đằng sau vụ khủng bố này, có 5 kẻ khủng bố giết chết 31 người khác và làm bị thưong hơn 300 người khác. Cách thức khủng bố này đã từng được sử dụng tại Paris hồi cuối năm ngoái, làm thiệt mạng 130 người tại nhà hát, sân vận động và nhà hàng.
Foran cho biết sau khi các vụ nổ kiểu này xảy ra, bước đầu tiên là thu thập toàn bộ các vật thể tại hiện trường có khả năng liên quan tới kẻ đánh bom. Như trong trường hợp tại Bỉ, các vật thể thu thập được bao gồm cả mảnh vỡ của thiết bị kích nổ, đinh ốc có thể được dùng làm mảnh đạn của bom, hành lý và vali của các nghi phạm được ghi lại bởi camera an ninh. Bước thứ 2 là mang tất cả các vật chứng thu thập được về phòng thí nghiệm, quét từng chi tiết nhỏ trên vật thể để thu thập bất kỳ dấu vết nào của DNA.
Và đây chính là công việc khó khăn nhất bởi DNA có thể bị hư hỏng do nhiệt từ vụ nổ. Foran chia sẻ: "DNA sẽ bị đốt cháy giống như bất cừ bộ phận nào trên cơ thẻ người. Nó khác với việc bị đốt bởi ngọn lửa trực tiếp." Chứng cứ DNA phục hồi được từ các thiết bị kích nố thường không có chất lượng cao. Chủ yếu là bằng chứng dấu vân tay để lại trong quá trình xử lý các quả bom và các vật chứa như ba lô, vali hoặc những nơi mà nó được đặt.
Dấu vân tay cũng thường bị hủy bởi nhiệt do nó được tạo ra từ dầu trên tay người cầm. Tuy nhiên trong đó còn có những tế bào da chết bị thải ra trong suốt ngày. Đây chính là mấu chốt của vấn đề bởi dấu các tế bào da chết sẽ tồn tại được ngay cả khi dấu vân tay bị nung chảy. Các tế bào này cung cấp cho điều tra viên bằng chứng DNA. Tuy nhiên, bằng chứng này vẫn chưa có chất lượng cao do khi tế bào chết, DNA cũng bị suy giảm chất lượng.
Chưa hết, DNA của tội phạm còn bị trộn lẫn với rất nhiều vật chất khác tại hiện trường vụ việc, đồng thời có khả năng lẫn với hàng chục người khác, bao gồm cả nạn nhân và những người có mặt ở đó. Thách thức ở đây là tách các bộ DNA ra để nhận diện nghi phạm. Foran chia sẻ: "Việc đó giống như 4 loại màu vẽ vào một chiếc lọ và lắc lên. Bạn không thể phân biệt được chúng." Tuy nhiên tỷ lệ thành công của vụ điều tra sẽ tăng lên nếu điều tra viên có được thông tin DNA của nghi phạm tình nghi và dùng nó để phân biệt nhiều dấu vết DNA.
Nếu cuối cùng các nhà điều tra có thể xác định trực tiếp DNA của nghi phạm, bước cuối cùng là nhập nó vào ngân hàng dữ liệu gen để xem nó có trùng với mẫu gen có trong danh sách hay không. Đây vô hình trung lại là một công việc khá mơ hồ và theo một nghiên cứu công bố hồi năm 2009 trên tạp chí Khoa học pháp y thì tỷ lệ xác định chính xác ai đã chế tạo bom dựa trên những mảnh vỡ còn sót lại chỉ khoảng 1 nửa.
Tuy nhiên, nhờ có DNA tìm thấy tại sân bay Bỉ, các nhà điều tra nước này đã xác định được nghi phạm là Najim Laachraoui, một công dân Bỉ gốc Morocco 24 tuổi. Tuy nhiên hiện vẫn chưa trước đây 2 phía Bỉ và Pháp làm thế nào có được mẫu DNA của người này trong ngân hàng gen của họ. Tuy nhiên, người ta báo cáo rằng bằng chứng cho thấy bộ DNA của nghi phạm lần này không chỉ xuất hiện ở Pháp mà còn trong một ngôi nhà tại Bỉ và tại đây, người ta phát hiện ra của TATP, dấu vết của một loại thuốc nổ mà ISIS thường sử dụng tại Châu Âu.
