![[Dự án ảnh] Góc nhìn mới khi chụp một câu chuyện lịch sử - NAG Omar Victor Diop](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2018/03/4272202_Cover.jpg)
Mới đây tạp chí Nationalgeographic vừa cho xuất bản dự án ảnh của nghệ sĩ nhiếp ảnh Omar Victor Diop về vấn đề phân biệt chủng tộc. Dự án thú vị này giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về lịch sử các cuộc biểu tình của người da đen trong quá khứ. Bằng hình ảnh ẩn dụ qua các tác phẩm của dự án, Omar Victor Diop đã dẫn người xem có cái nhìn thú vị, nhiều màu sắc và chi tiết về những cuộc đấu tranh dành tự do ở lục địa đen trong quá khứ.
Trong những miêu tả của Omar Victor Diop, nghệ sĩ người Senegal, thì những cuộc đấu tranh dành tự do của người da đen đã được biết đến rộng rãi, nó đóng một phần nhất định trong quá trình phát triển chung của thế giới. Trong mỗi cuộc biểu tình hay nổi dạy đó đều mang một đặc điểm riêng, thú vị và khác biệt.
Diop đã tự đóng vai nam chính trong bộ ảnh "Liberty" của mình. Những bức ảnh lấy bối cảnh ở Châu Phi, hay các cộng đồng Châu Phi trên khắp thế giới, được phân biệt theo thời gian, địa lý cụ thể.
Alabama 1965: Những người ủng hộ quyền tự do diễu hành từ Selma đến Montgomery (vào tháng 3 năm 1965) đã phải chịu sự phản đối dữ dội từ các đơn vị lính tiểu bang và các lực lượng ly khai trắng. Omar Victor Diop đã mô phỏng lại sự kiện này bằng trang phục cùng thời, anh giữ những chi tiết lịch sử quan trọng trong cuộc biểu tình như: Vòng hoa trắng, đây là một biểu tượng của đoàn kết, là món quà một mục sư người Hawai tặng cho những người chiến đấu cho quền tự do, dân chủ.
Trong những miêu tả của Omar Victor Diop, nghệ sĩ người Senegal, thì những cuộc đấu tranh dành tự do của người da đen đã được biết đến rộng rãi, nó đóng một phần nhất định trong quá trình phát triển chung của thế giới. Trong mỗi cuộc biểu tình hay nổi dạy đó đều mang một đặc điểm riêng, thú vị và khác biệt.
Diop đã tự đóng vai nam chính trong bộ ảnh "Liberty" của mình. Những bức ảnh lấy bối cảnh ở Châu Phi, hay các cộng đồng Châu Phi trên khắp thế giới, được phân biệt theo thời gian, địa lý cụ thể.
Trái: Florida, 2012. Một vụ nổ súng đã cướp đi tính mạng của một thanh niên da đen, Trayvon Martin, 17 tuổi. Cậu bị George Zimmeman bắn sau khi hắn thông báo với cảnh sát bang Florida về ""kẻ tình nghi nguy hiểm". Cái chết đã gây ra nhiều cuộc phản kháng, biểu tình của người da đen lúc đó. Diop đã miêu tả lại cái chết của Trayvon Martin qua hình ảnh một thanh niên da đen với trang phục của thanh thiếu niên Mỹ nằm trên đống bánh kẹo nhiều màu sắc.
Phải: Aline Sitoe Diatta, Senegal,1944. Lực lượng quân đội Pháp trong chiến tranh thế giới thứ II đã chiếm đoạt các vụ mùa ở khu vực thuộc Senegal. Theo một số nguồn tin, vào đầu những năm 20, Diatta là người đã dẫn đầu những cuộc kháng chiến chống lại chính quyền Pháp. Cô đã bị quản chế thuộc địa phong toả, và bắt đi lưu vong ở Timbuktu, nơi cô đã bị xử tội chết. Diop mô tả cái chết của cô trên chiếc giường nhiều lúa và cỏ khô, đây là hình ảnh ẩn dụ cho sự nổi dạy của nông dân thời bấy giờ.
Phải: Aline Sitoe Diatta, Senegal,1944. Lực lượng quân đội Pháp trong chiến tranh thế giới thứ II đã chiếm đoạt các vụ mùa ở khu vực thuộc Senegal. Theo một số nguồn tin, vào đầu những năm 20, Diatta là người đã dẫn đầu những cuộc kháng chiến chống lại chính quyền Pháp. Cô đã bị quản chế thuộc địa phong toả, và bắt đi lưu vong ở Timbuktu, nơi cô đã bị xử tội chết. Diop mô tả cái chết của cô trên chiếc giường nhiều lúa và cỏ khô, đây là hình ảnh ẩn dụ cho sự nổi dạy của nông dân thời bấy giờ.
Sự nổi dạy của nữ giới, Nigeria, 1929. Để phản đối sự áp bức của các nhà cai trị thực dân Anh ở đông nam Nigeria, các phụ nữ của dân tộc Ibo đã nổi dạy đấu tranh đòi sự công bằng. Sau hai tháng đấu tranh, các nhà cai trị tại đây đã đồng ý cải cách. Diop đã nhờ bạn mình là Khadija Boye vào vai những người phụ nữ Ibo với trang phục đặc trưng. Tạo hình nổi bật về các nhân vật phụ nữ giống nhau thể hiện sự đoàn kết, đồng tâm của những người phụ nữ thời đó.
Cải cách đường sắt Dakar-Nigeria, Tây Phi, 1947. Trong thời kỳ chiếm đóng của Pháp ở Tây Phi, công nhân đường sắt ở đây đã phải đối mặt với những điều kiện làm việc khắc nghiệt, không công bằng so với các công nhân đường sắt Pháp. Một cuộc đình công của người lao động Châu Phi đã nổ ra, tạo bước ngoặt trong đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và chủ nghĩa thực dân trên lục địa.
Các hình ảnh trong serie ảnh "Liberty" đã điểm lại những cuộc nổi dạy của nô lệ, các phong trào độc lập, các tổ chức đấu tranh công bằng xã hội...Dự án được lấy cảm hứng từ Queen Nanny, và anh trai Quao, những người đã nổi dạy chống thực dân Anh, đấu tranh cho quyền lợi của nô lệ ở Jamaica thế kỷ 18. Hay cái chết của Trayvon Martin, thiếu niên Mỹ gốc Phi năm 2012 tại Florida, Mỹ.
Trái: Nany và Quao, Jamaica, 1720. Hai anh em này đã trốn khỏi chế độ áp bức nô lệ tại một đồn điền ở Jamaica, họ đứng lên để dẫn dắt những người phản kháng với tên gọi Maroons. Hai người thành lập một cộng đồng, giải phóng và giúp đỡ hàng trăm người nô lệ qua bao thập kỷ, được gọi là thị trấn Nanny, trong dãy núi Blue Mountains.
Phải: Soweto Uprising, Nam Phi, 1976. Trong thị trấn Soweto (nằm ngoài Johannesburg), hàng ngàn sinh viên da đen đã tổ chức biểu tình để phản đối việc sử dụng tiếng Afrikaans làm ngôn ngữ giảng dạy trong các trường học địa phương. Phản ứng của chính phủ với vụ việc vô cùng gay gắt, hơn 500 người được cho là đã bị giết nhằm đàn áp cuộc biểu tình, đây là một thảm kịch với giới học sinh và sinh viên. Hiện nay Nam Phi có riêng ngày để tưởng nhớ đến thảm kịch ở Soweto năm1976.
Phải: Soweto Uprising, Nam Phi, 1976. Trong thị trấn Soweto (nằm ngoài Johannesburg), hàng ngàn sinh viên da đen đã tổ chức biểu tình để phản đối việc sử dụng tiếng Afrikaans làm ngôn ngữ giảng dạy trong các trường học địa phương. Phản ứng của chính phủ với vụ việc vô cùng gay gắt, hơn 500 người được cho là đã bị giết nhằm đàn áp cuộc biểu tình, đây là một thảm kịch với giới học sinh và sinh viên. Hiện nay Nam Phi có riêng ngày để tưởng nhớ đến thảm kịch ở Soweto năm1976.
Diop hầu hết sử dụng chính hình ảnh của mình trong dự án. Nhưng theo anh, "Thông điệp sẽ không trọn vẹn nếu như thiếu đi sự góp mặt của những người phụ nữ", " Phụ nữ da đen cũng đóng vai trò quan trọng như như đàn ông trong suốt những cuộc đấu tranh này". Bạn của anh, Khadija Boye đại diện cho hình ảnh người phụ nữ trong dụ án ảnh này.
Freeman Field Muntiny, 1945. Tổ chức máy bay ném bom đen trong nội bộ quân đội Mỹ được xây dựng trong chiến tranh thế giới lần thứ 2 tại sân bay quân sự Freeman ở miền nam Indiana, thành phần tham gia tổ chức này hầu hết là những sĩ quan da trắng. Hơn 100 người đã bị bắt, trong đó 3 người đã bị lên án. Các nhà sử học đã coi đó là một bước ngoặt quan trọng trong chiến dịch chống lại phân biệt chủng tộc trong quân đội Hoa Kỳ.
Từ dự án của mình ở Senegal, Diop đã xây dựng sự tương quan của "các phong trào phản kháng trên lục địa đen cùng với các phong trào tương tự trong cộng đồng người Do Thái đang diễn ra cùng khoảng thời gian đó". Theo anh, việc này giúp người xem có cái nhìn tổng quát hơn về lịch sử của các cuộc biểu tình đen, kích thích người xem tìm hiểu thêm về quá trình phát triển các giải đoạn của Châu Phi.
Cuộc tấn công Sonacotra Tenants, 1975-1980: Giữa thế kỷ 20, người nhập cư đến Pháp phần lớn từ các thuộc địa của Pháp tại Bắc Phi. Họ được tập trung vào nhà ở công cộng do cơ quan Sonacotra điều hành. Trong năm năm kể từ năm 1975, người dân không hài lòng với điều kiện sống quá tệ, họ đã tổ chức đình công để đòi hỏi điều kiện sống tốt hơn với chi phí phù hợp, công bằng hơn, bên cạnh đó họ cũng đấu tranh để có quyền tự đại diện cho mình trong cuộc đàm phán với nhà chức trách.
HÌnh ảnh của Diop rất phong phú trong suốt dự án, anh đã tìm hiểu, nghiên cứu cẩn thận về lịch sử, địa lý những nơi xẩy ra sự kiện, từ đó tìm hiểu về đặc điểm thời trang các thời kỳ, cũng như các loại cây trái địa phương để áp dụng vào từng khung hình. Những sáng tạo có phần tỉ mỉ, công phu của anh cho chúng ta thấy rằng các cuộc biểu tình không chỉ là những hành động tự phát có tính bạo lực. Mà đó cũng là những sự kiện có tính văn hoá, trong đó quần áo, phong cách là một hình thức để thể hiện tôn giáo, tinh thần cũng như chính trị....
Trái: Boukman Dutty, Haiti, 1791: Tại Jamaica, sau khi Boukman Dutty tự học rồi dạy cho những nô lệ khác biết đọc và viết, ông đã bị bán cho một người ở Haiti. Vào tháng năm năm 1791, Dutty đã dẫn đầu một buổi lễ Vodou (Nơi các nô lệ tổ chức họp kín để lên kế hoạch nổi dạy). Các nhà sử học đã gọi sự kiện này là tiền đề của cách mạng Haiti và sự ra đời của nước cộng hoà độc lập da đen đầu tiên.
Phải: Chương trình bữa sáng miễn phí của báo đen 1968. Chương trình nhằm bảo vệ những khu phố của người da đen sinh sống khỏi sự phân biệt chủng tộc, và đàn áp của lực lượng cảnh sát. Năm 1966 tại Oakland, hành động của đảng Báo đen đã phát triển lên thành cuộc xung đột vũ trang. Chương trình này của đảng Báo đen đã cung cấp miễn phí về y tế, trợ giúp về mặt pháp lý, và các bữa ăn miễn phí cho người dân. Chiếc tạp dề trong hình với dòng chữ: "Bữa sáng miễn phí cho trẻ em" ẩn dụ nhắc đến những đóng góp của đảng Báo đen trong quá khứ.
Phải: Chương trình bữa sáng miễn phí của báo đen 1968. Chương trình nhằm bảo vệ những khu phố của người da đen sinh sống khỏi sự phân biệt chủng tộc, và đàn áp của lực lượng cảnh sát. Năm 1966 tại Oakland, hành động của đảng Báo đen đã phát triển lên thành cuộc xung đột vũ trang. Chương trình này của đảng Báo đen đã cung cấp miễn phí về y tế, trợ giúp về mặt pháp lý, và các bữa ăn miễn phí cho người dân. Chiếc tạp dề trong hình với dòng chữ: "Bữa sáng miễn phí cho trẻ em" ẩn dụ nhắc đến những đóng góp của đảng Báo đen trong quá khứ.
Quảng cáo
Lịch sử được Diop thể hiện lại qua dự án ảnh đã trở nên sống động, hấp dẫn. Những thông điệp của anh không chỉ là tự hào về lịch sử phát triển của người da đen trong sự phát triển chung của lịch sử thế giới, mà còn nhắc nhở thế hệ trẻ da màu để có được ngày hôm nay, các thế hệ đi trước đã phải hy sinh đấu tranh giành tự do, cũng như chống lại nạn phân biệt chủng tộc trong suốt nhiều thập kỷ qua.
Qua cách dẫn dắt của nhiếp ảnh gia Omar Victor Diop, ""Liberty" đã gây ấn tượng mạnh và có sức lan toả lớn trên khắp thế giới. Bằng những hình ảnh kịch tính, màu sắc gay gắt và tương phản cao cộng với các sự kiện nổi bật đi kèm, người xem có thể cảm nhận được thông điệp về sức sống, sự lạc quan và hy vọng mà tác giả muốn gửi gắm. Đây cũng chính là lời khẳng định về ý chí và tinh thần người da đen, bằng nhiều hình thức, họ luôn đóng góp để thay đổi thế giới ngày một tốt đẹp hơn.
Thiaroye Camp, Senegal, 1944: Những người lính Châu Phi thuộc quân đội Pháp từ các đơn vị Tirailleurs Senegal trở về sau khi bị Đức bắt giam trong thế chiến thứ 2 đã không được chính phủ Pháp trả lương. Những người lính tại một trại quân đóng Dakar đã tổ chức biểu tình để đòi lại sự công bằng sau đó. Thay bằng việc hoàn thành lời hứa lương thưởng thì nhà chức trách Pháp trả lời bằng việc sát hại hàng loạt những người lính này.
Omar Victor Diop là nhiếp ảnh gia thời trang, quảng cáo cũng như các dự án ảnh nghệ thuật khác. Anh làm việc tại Dakar, Senegal. Maurice Berger là một nhà sử học về văn hoá. Ông viết một loạt các bài tiểu luận, "Race Stories" xuất hiện trên Blog Lens của tờ New York Times.
