Rửa tay là một biện pháp phòng bệnh đơn giản, hiệu quả, dễ áp dụng. Rửa tay với nước và xà phòng là tốt nhất bởi vì không chỉ làm sạch vi khuẩn virus, mà còn có thể rửa sạch cả bùn đất, dầu mỡ… bám trên tay. Tuy nhiên cách này không thể nhanh và tiện bằng dùng các loại dung dịch sát khuẩn nhanh. Khi vào công sở, bệnh viện, siêu thị… khó có thể yêu cầu mọi người rửa tay bằng nước và xà phòng được (đùa chút thôi!). Hai năm nay, do dịch bệnh covid-19 nên càng xuất hiện nhiều các loại dung dịch sát khuẩn trên thị trường. Tuy có nhiều sản phẩm khác nhau, nhưng thành phần chính có tác dụng diệt khuẩn thường chỉ là ethanol hoặc isopropanol. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu sơ qua về hai chất này!
Chúng ta đã quá quen thuộc với ethanol, hay còn gọi là ethyl alcohol, rượu etylic, hoặc đơn giản là rượu, có công thức hóa học C2H5OH. Con người đã sản xuất và điều chế ra được ethanol cách đây hàng ngàn năm với mục đích chính là để uống. Hiện tại, ethanol còn được dùng rất nhiều trong công nghiệp, y tế… Ethanol là chất an toàn duy nhất đối với con người trong nhóm alcol (nhóm các hợp chất hữu cơ có nhóm -OH). Các chất khác trong nhóm, ví dụ methanol (CH3OH, rượu metylic), nếu uống dù với số lượng ít cũng có thể gây mù mắt và tử vong.
Khác với ethanol, isopropanol mới được sản xuất từ những năm 1920, chất này không uống được do độc tính đối với cơ thể, nhưng có tính chất vật lý và hóa học gần giống với ethanol nên cũng được sử dụng nhiều trong công nghiệp và y tế. Isopropanol (hay còn được gọi là isopropyl alcohol, rượu isopropyl) có công thức hóa học là C3H7OH. Chất này có ưu điểm là ít làm khô da và ít gây kích ứng da hơn ethanol nên hay được dùng làm nguyên liệu chính trong dung dịch sát khuẩn.
Ethanol và isopropanol (isopropyl alcohol)
Cả hai chất này đều có tác dụng diệt vi khuẩn, virus do làm biến tính protein và làm tan lipid của chúng. Nồng độ tối ưu nên từ 65% đến 70%. Nồng độ thấp hơn sẽ không đủ hiệu lực để diệt vi khuẩn và virus. Nồng độ cao (ví dụ 90%), khi tiếp xúc với vi khuẩn, vi khuẩn sẽ tự tạo ra một lớp màng bảo vệ làm giảm hiệu quả diệt khuẩn. Ở virus không gặp hiện tượng này do virus không tự tạo được màng bảo vệ, tuy nhiên nồng độ cao sẽ làm bay hơi nhanh, làm giảm tác dụng tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Chính vì vậy mà trong y tế thường sử dụng cồn 70% để sát khuẩn và đa số các dung dịch rửa tay nhanh đều có nồng độ 70%.
Người ta cũng thường cho thêm glycerol, oxy già vào dung dịch rửa tay khô nhằm mục đích giảm bay hơi và tăng hiệu quả diệt mầm bệnh. Ngoài ra, tùy theo nhà sản xuất mà có thể cho thêm chất tạo màu, hương liệu… thêm vào.
Như vậy, sự khác biệt giữa hai loại rất nhỏ, điều quan trọng là nồng độ phải đảm bảo từ 65%-70%. Do isopropanol ít gây kích ứng da, và bay hơi ít hơn so với ethanol nên được dùng nhiều hơn mà thôi!
Tham khảo howstuffworks
Ảnh wikipedia, webmd
Chúng ta đã quá quen thuộc với ethanol, hay còn gọi là ethyl alcohol, rượu etylic, hoặc đơn giản là rượu, có công thức hóa học C2H5OH. Con người đã sản xuất và điều chế ra được ethanol cách đây hàng ngàn năm với mục đích chính là để uống. Hiện tại, ethanol còn được dùng rất nhiều trong công nghiệp, y tế… Ethanol là chất an toàn duy nhất đối với con người trong nhóm alcol (nhóm các hợp chất hữu cơ có nhóm -OH). Các chất khác trong nhóm, ví dụ methanol (CH3OH, rượu metylic), nếu uống dù với số lượng ít cũng có thể gây mù mắt và tử vong.
Khác với ethanol, isopropanol mới được sản xuất từ những năm 1920, chất này không uống được do độc tính đối với cơ thể, nhưng có tính chất vật lý và hóa học gần giống với ethanol nên cũng được sử dụng nhiều trong công nghiệp và y tế. Isopropanol (hay còn được gọi là isopropyl alcohol, rượu isopropyl) có công thức hóa học là C3H7OH. Chất này có ưu điểm là ít làm khô da và ít gây kích ứng da hơn ethanol nên hay được dùng làm nguyên liệu chính trong dung dịch sát khuẩn.
Ethanol và isopropanol (isopropyl alcohol)
Cả hai chất này đều có tác dụng diệt vi khuẩn, virus do làm biến tính protein và làm tan lipid của chúng. Nồng độ tối ưu nên từ 65% đến 70%. Nồng độ thấp hơn sẽ không đủ hiệu lực để diệt vi khuẩn và virus. Nồng độ cao (ví dụ 90%), khi tiếp xúc với vi khuẩn, vi khuẩn sẽ tự tạo ra một lớp màng bảo vệ làm giảm hiệu quả diệt khuẩn. Ở virus không gặp hiện tượng này do virus không tự tạo được màng bảo vệ, tuy nhiên nồng độ cao sẽ làm bay hơi nhanh, làm giảm tác dụng tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Chính vì vậy mà trong y tế thường sử dụng cồn 70% để sát khuẩn và đa số các dung dịch rửa tay nhanh đều có nồng độ 70%.
Người ta cũng thường cho thêm glycerol, oxy già vào dung dịch rửa tay khô nhằm mục đích giảm bay hơi và tăng hiệu quả diệt mầm bệnh. Ngoài ra, tùy theo nhà sản xuất mà có thể cho thêm chất tạo màu, hương liệu… thêm vào.
Như vậy, sự khác biệt giữa hai loại rất nhỏ, điều quan trọng là nồng độ phải đảm bảo từ 65%-70%. Do isopropanol ít gây kích ứng da, và bay hơi ít hơn so với ethanol nên được dùng nhiều hơn mà thôi!
Tham khảo howstuffworks
Ảnh wikipedia, webmd
