"Già rồi, giờ chẳng muốn chơi game nữa", sao lại đến nông nỗi ấy?

Bẵng đi chục năm sau, tình yêu game vẫn thế nhưng chân tay thì không nghe theo ý muốn của mình nữa. Đám trẻ 15 16 tuổi đang trong độ chín, vẩy chuột nhanh như cắt, phản xạ thì ăn đứt người lớn, gặp phải một đội như thế, mà còn có kinh nghiệm chơi thì anh em lớn tuổi thua là cái chắc, nếu không hack não được các cậu bé. Phản xạ trung bình của đám gamer lứa tuổi đấy hoặc mấy ông gamer chuyên nghiệp rơi vào khoảng 0..05 đến 0.1 giây, còn trung bình mọi người là khoảng 0.3 đến 0.5 giây.

Anh em muốn thử phản xạ có thể làm bài test này là biết ngay: https://humanbenchmark.com/tests/reactiontime. Của mình là 0.18 giây, nhưng phải tập trung lắm mới được con số đó, còn không thì toàn 0.25 đến 0.3 giây, chậm lắm.

Mà thua đã đành, đội oắt con ngựa non háu đá hết trận mà chúng gõ “gg ez” thì đúng là tức không để đi đâu cho hết. Chơi game lúc đấy có còn gì là vui nữa? Thế là đâm ra chán game thôi.



Ba năm nay mình gỡ DOTA 2 khỏi máy, hình như là sau khi game lên bản 7.00 thì phải, lâu quá không nhớ nữa. Giờ giải lao mình chỉ chơi CS:GO với vài anh em chơi chung cũng khá lâu rồi, và vẫn thường xuyên gặp những gosu nhỏ tuổi bón hành ngập miệng. Không đọ được tay thì phải đọ chiến thuật, thi thoảng vẫn thắng, nhưng thắng không giòn giã như độ 10 năm về trước.

Game dài quá, chơi mãi chẳng hết

Có cái thời, 4 đĩa Final Fantasy 7 chơi trên PS1 cả tháng không xong mà vẫn ham, để cày max cấp vũ khí và materia. Tương tự như thế là hồi Skyrim ra mắt, chơi xong cốt truyện tiếc hùi hụi, phải đi làm cho hết nhiệm vụ phụ. Giờ lấy ví dụ nếu cho mình chơi Assassin's Creed Valhalla để giải trí, thì không bao giờ mình bỏ 70 tiếng đồng hồ ra để thưởng thức một cách toàn diện tác phẩm ấy cả. Chẳng qua yêu cầu công việc phải chơi cho cẩn thận chỉn chu thì mới bỏ 5 ngày liên tục để chơi nó thôi.

Nhưng ở cái khía cạnh khác, không phải trò nào cũng xứng đáng với khoản thời gian mà nó đòi hỏi để hoàn thành. Game Ubisoft nói chung dạo này bôi ra hơi dài, chơi rất mệt. Nhưng lấy ví dụ game của Rockstar xem, mọi chuyện khác ngay. Cảm giác làm cao bồi trong Red Dead Redemption 2 hay đi cướp xe cướp ngân hàng trong GTA V luôn là thứ được triển khai hấp dẫn hơn hẳn.



Game giờ thiết kế chẳng khác gì ứng dụng di động, đặc biệt là game miễn phí. Thứ chúng muốn là giữ chân người chơi ở lại với game càng lâu càng tốt, vì thời gian bỏ cho game càng lâu, thì mối quan hệ về mặt tâm lý của anh em với trò chơi đó càng cao, gián tiếp dẫn tới khả năng bỏ tiền cho nhân vật ảo cũng cao hơn. Thậm chí vài trò còn gây nghiện khá nặng, như kiểu Candy Crush Saga ấy, nó được hãng game King thuê cả chuyên gia tâm lý học về thiết kế hệ thống gameplay để mồi chài các anh chị em, cho những món đồ qua màn dễ hơn dùng thử miễn phí, rồi sau đó màn chơi càng lúc càng khó, muốn vượt qua nhanh chỉ có hai cách, may mắn hoặc bỏ tiền.



Còn với game cốt truyện, một nguyên do khiến chơi mãi không xong có lẽ là từ những lời chê bai “cốt truyện hơi ngắn” của nhiều nhà phê bình với một vài tác phẩm. Còn ở tầm trung bình anh em, hàng ngày đi làm 8 tiếng, ngủ 8 tiếng, về cơm nước việc nhà xong chắc chỉ còn 2 giờ đồng hồ giải trí, vào game mà chơi mãi không xong chỉ có dẫn tới một thực trạng là nản. Lần nản gần đây nhất của mình là Immortals: Fenyx Rising (ơ lại game Ubisoft nữa), càng chơi càng lòi ra nhiều nhiệm vụ, mất cả tuần mới xong.

Mà nản thì làm gì? Thì cài game vào điện thoại, lúc nào rảnh là lôi ra chơi luôn cho tiện. Anh em thấy mùa hè, chất lượng đấu rank trong Liên Quân tụt thê thảm thì lý do là các bạn nhỏ được nghỉ hè, lấy máy người lớn cày rank nhưng toàn thua đấy.

Chẳng thấy trò gì có cốt truyện đủ cuốn cả

Chẳng riêng gì phim ảnh, game cũng bắt đầu đi đến mức bão hòa về mặt sáng tạo nội dung. Ngày xưa chỉ có nhõn câu chuyện anh khoa học gia cầm xà beng lỡ tay mở cổng không gian đưa quái vật ngoài hành tinh xuống trái đất cũng trở thành cốt truyện kinh điển. Tương tự là Silent Hill 2, chuyện anh thanh niên lạc vào xứ sở ma quái để rồi nhận ra đấy chính là tòa án lương tâm của mình cũng khiến không ít người bàng hoàng. Còn giờ kịch bản game lắm nút thắt nút mở vẫn thấy quen quen âu cũng không phải là điều quá lạ lùng. Điện ảnh gặp vấn đề này từ mấy chục năm rồi, giờ mới đến lượt game thì mình cũng không bất ngờ lắm.



Vấn đề nằm ở chỗ, khi đã trải nghiệm quá nhiều cú twist trong văn học, điện ảnh và game, đến một lúc nào đó những diễn biến bất ngờ của một tác phẩm không còn khiến anh em bị ấn tượng về mặt tâm lý nữa. Chẳng có bất ngờ nào khiến anh em bàng hoàng như cái lúc Sephiroth hạ sát Aerith thuở xưa (cái đó đến giờ vẫn là 1 trong những cú twist kinh điển nhất làng game), hay lúc nghe câu nói “Would You Kindly?” trong BioShock phần đầu nữa.



Chính ra giờ hack não nhất phải là game kinh dị, mà ứng dụng góc nhìn kẻ ác mãi đến cuối game mới nhận ra thì cũng bắt đầu thấy nhàm rồi. Ví dụ Silent Hill 2 khi ấy còn khiến mọi người bất ngờ, về sau đến lượt Layers of Fear đưa anh em vào vai một họa sỹ điên thì cũng hay, nhưng dần dà chơi riết quen, kiểu gì anh em cũng chuẩn bị tâm lý cho một khoảnh khắc bất ngờ. Mà khi đã biết có điều bất ngờ rồi, đến lúc điều đó xảy ra, đâu còn cảm giác bất ngờ nữa?

Mấy chục game cách chơi giống y chang nhau, nhạt

Có một thời điểm, làng game bội thực game nhập vai phong cách Diablo. Bẵng đi vài năm, làng game tiếp tục bội thực những game bắn súng phong cách Call of Duty và Halo. Cách đây khoảng 5 đến 6 năm thì bội thực game multiplayer với những nhân vật có bộ kỹ năng riêng, như Overwatch, Paladins, Paragon, Gigantic. Còn bây giờ thì cả thế giới đang bội thực game sinh tồn PvP: PUBG, CoD Warzone, Apex Legends, Fortnite, DayZ (những game chớp xu hướng ăn theo mà thất bại thê thảm thì phải tính đến hàng chục).



Thị trường game nó cũng chẳng khác gì thời trang, cái gì thời thượng ắt sẽ có những studio phát triển cố gắng tạo ra những tác phẩm để chiếm miếng bánh thị phần. Xu hướng chỉ có 1, nên cách chơi cũng phải gò theo cái mô hình đang thành công. Vậy là lên Steam anh em chọn game hay để chơi thử, bỗng thấy 30 cái game cùng phong cách thế giới mở, sinh tồn với chỉ số nhân vật vô cùng chi tiết, nhưng chẳng cái nào có cá tính riêng âu cũng là chuyện đương nhiên.



Khi ấy, game indie lên ngôi, với những tác phẩm không bị o ép vào vấn đề doanh số hay xu hướng, mà đôi khi chỉ cần nhà làm game thích thì làm, vô tình hợp gu của một bộ phận người chơi. Cũng là game sinh tồn, nhưng This War of Mine ám ảnh và cuốn hút hơn, Don't Starve vui vẻ hòa đồng hơn, dù lượng người chơi những tác phẩm này không thể sánh được với những quả bom tấn khác.



Vậy là thành ra những tác phẩm nào dám khai thác lối đi riêng, hoặc hiểu người chơi cần gì thay vì chạy theo xu hướng luôn trở nên thành công.

Hồi xưa chơi còn thấy vui, giờ hết vui rồi

Tổng hòa của tất cả những lý do, đôi khi chỉ gói gọn trong một chữ “thích”, hoặc không. Khi ngồi bật máy khởi động game, chơi một lát là thấy chán, đổi trò khác, đến khi trong máy không còn gì mới mẻ thú vị nữa thì cảm giác chán của ngày hôm ấy rất dễ nảy nở thành cảm giác chán chơi điện tử.

Nghĩ một lúc thì cũng dễ thấy một thực tế, đó là để tiếp cận quảng đại, game phải được thiết kế để không chọc vào những chủ đề gay gắt nhất của xã hội đương đại, vì lúc đó rất dễ nảy sinh tranh cãi (The Last Of Us Part II giờ vẫn thấy có người cãi nhau về nội dung game). Nhưng khi cố chiều chuộng mọi người, một tác phẩm game rất dễ trở nên nhạt nhẽo. Gu thẩm mỹ của một người luôn có xu hướng trưởng thành cùng độ tuổi. Đám trẻ thì rất dễ chiều, cứ hình đẹp chơi đã tay là thích. Còn lớn tuổi hơn thì tác phẩm game cũng phải có cái chất riêng mới khiến anh em gắn bó.



Nói chuyện “hồi xưa” thì nói cả ngày không hết vui. Từ lúc ra tiệm game chơi Bóng Đá Nhật với bạn bè, cho đến khi những quán game đầu tiên ở Việt Nam manh nha có đường truyền internet, giúp đưa game online về với mọi người, hay những ký ức không thể nào quên hồi chơi Võ Lâm, Gunbound hay MU. Cũng có thời kỳ mình viết, bám rất nhiều, đến mức ám ảnh những cái ký ức đấy, vì có rất nhiều anh em hưởng ứng vì tìm được tiếng nói chung. Nhưng mọi sự thì vẫn luôn bị một điều ảnh hưởng: Thời gian.

Cái thời vô lo vô nghĩ qua cũng khá lâu rồi, giờ với mình mỗi kỳ E3 hay sự kiện game, hỏi có háo hức không? Có chứ, đối với nhiều anh em, sự kiện của Apple giống như Tết đến, với cá nhân mình, E3 cũng tương tự. Mình nhớ như in cái cảm giác ngồi Skype với anh em, trầm trồ mắt chữ O mồm chữ A khi một tác phẩm mới được trình diễn trên sân khấu của triển lãm game. Nhưng giờ hỏi có thức thông đêm xem từng cái họp báo của từng hãng nữa không, thì câu trả lời dứt khoát là không, sáng dậy sớm xem recap cho nhanh.



Với mình, chơi game giờ vẫn vui, chỉ khác một điều rằng nó không còn là thứ chiếm trọn thời gian một ngày sống và làm việc của mình như hồi mới chập chững vào nghề 15 năm về trước nữa.

Nếu anh em thấy chán game, thì chắc chắn không chỉ riêng mình anh em cảm nhận được và chấp nhận điều đó. Nhưng hỏi lý do tại sao chán, thì không biết mỗi người trong số chúng ta có nhặt nhạnh ra được đích xác nguyên do hay không?