Tham dự Tech Lounge

Tham dự Tech Lounge


[Học chụp ảnh] Màn trập và chụp tốc độ màn trập chậm: Hiệu ứng ảnh thú vị

tuanlionsg
17/9/2015 7:17Phản hồi: 85
[Học chụp ảnh] Màn trập và chụp tốc độ màn trập chậm: Hiệu ứng ảnh thú vị
Với một chiếc máy có chức năng chụp ảnh, việc quyết định làm ngưng chuyển động (bắt nét dính) một vật chuyển động ở mức độ nào là tuỳ ý định của người chụp. Từ ý định ban đầu, việc chọn tốc độ màn trập sẽ tạo ra những bức ảnh chuyển động mờ nhoè có chủ ý. Trường hợp phơi sáng với tốc độ màn trập rất chậm, gắn máy ảnh vào chân máy, các đối tượng di chuyển trong ảnh hoàn toàn không còn hình dáng, chỉ còn các vệt sáng như chúng ta thường thấy. Mời các bạn mới bắt đầu tìm hiểu.

2376833_IMG20140203063920 copy.jpg

Màn trập là gì?
Màn trập (shutter) là bộ phận của máy ảnh mà người chụp dùng để quyết định thời lượng cho ánh sáng tiếp xúc với bề mặt phim trong máy chụp dùng film, hoặc bề mặt cảm biến ảnh trong máy số. Thời đầu máy ảnh không có màn trập. Người chụp mở nắp ống kính một quảng thời gian mà họ nghĩ là đủ cho ánh sáng đi vào đúng ý muốn thì họ đóng nắp lại. Về sau, những phim có độ nhạy sáng cao, thời gian cần để lộ sáng rất nhanh nên người ta chế ra cái màn trập và được dùng đến ngày nay. Màn trập có 2 loại:
  • Màn trập nằm trong thân máy (focal plane shutter) gồm hai màn đen bằng nhiều lá thép kết hợp xếp chồng khít lên nhau để cản sáng. Khi bấm nút trập, tấm thứ nhất dịch chuyển sang một bên để lộ mặt bộ cảm biến ra ánh sáng, sau khoảng thời gian ấn định thì tấm thứ hai dịch chuyển theo tấm thứ nhất che kín mặt bộ cảm biến lại, kết thúc việc lộ sáng.
  • Màn trập nằm trong ống kính (leaf shutter) thường kiêm luôn vai trò khẩu độ. Khi nhấn nút trập (shutter release), vòng các lá thép mở ra theo kích thước khẩu độ để ánh sáng đi vào bộ cảm biến, sau đó đóng lại sau thời gian đã được ấn định, kết thúc việc lộ sáng.
filmshutteracroos.jpg

Tốc độ màn trập là gì?

Tốc độ của màn trập là khoảng thời gian ánh sáng sẽ tác động vào bề mặt cảm biến và được điều chỉnh bằng một vòng chỉnh tốc độ trên thân máy (shutter dial). Các chỉ số chỉ tốc độ màn trập là con số tỷ lệ so với 1 giây, như 500 nghĩa là 1/500 giây. Các chỉ số thông thường chỉ tốc độ màn trập: 30s - 15s - 8s - 4s - 2s - 1s - 2 - 4 - 8 - 15 - 30 - 6- - 125 - 250 - 500 - 1000 - 2000 - 4000 - 8000 ...
2788534_screenshot3.jpg
  • Mỗi nấc tốc độ tương ứng thời gian màn trập mở nhanh gấp đôi nấc đứng trước nó và bằng 1/2 nấc đứng sau nó. 1/125 nhanh gấp đôi tốc độ 1/60 và 1/250 nhanh gấp đôi 1/125 chẳng hạn.
  • Màn trập còn có thể thiết đặt tốc độ B (Bulb) hay T (Time). Khi chọn tốc độ này, chừng nào nút bấm chụp còn nhấn xuống thì màn trập còn mở ra cho cảm biến lộ sáng.
Phối hợp tốc độ và khẩu độ là gì?
Tốc độ và khẩu độ sẽ được phối hợp với nhau để điều chỉnh lượng sáng tác dụng vào bộ cảm biến. Để dễ hình dung, ta ví dụ cái ly hứng nước ở cái vòi. Vòi mở lớn, ly nhanh đầy. Vặn vòi nhỏ cho rỉ từng giọt, cái ly đầy nước sau một khoảng thời gian dài. Tốc độ và khẩu độ làm việc với nhau gần như vậy.
2653851_knowledge5_1_1.jpg
  • Với lượng sáng lớn (khẩu độ ống kính lớn) thì cảm biến chỉ cần khoảng thời gian lộ sáng ngắn (tốc độ nhanh) là nhận đủ lượng sáng cần thiết (đủ sáng). Với cùng một cường độ sáng, cặp thông số 1/500 - f/4, 1/125 - f/5.6, 1/60 - f/8 hay 1/30 - f/11 ... có cùng lượng sáng vào bộ cảm biến như nhau.
  • Với cùng một cường độ sáng, ta có thể dùng nhiều cặp tốc độ khẩu độ khác nhau để cho cùng một lượng sáng như nhau đi vào cảm biến ảnh. Nói cách khác, với một giá trị lộ sáng (exposure value - EV), ta có nhiều tuỳ chọn thời chụp (tốc độ phối hợp với khẩu độ) khác nhau tuỳ ý đồ riêng. Chẳng hạn muốn lấy vùng ảnh rõ (DOF) thật sâu thì dùng tốc độ màn trập chậm - khẩu độ ống kính nhỏ (chỉ số f lớn), muốn bắt dính chuyển động thì dùng tốc độ màn trập nhanh - khẩu độ lớn (chỉ số f nhỏ). Chúng ta có bài bàn riêng về khẩu độ.
Thiết lập tốc độ màn trập thế nào?
  • Trên các dòng máy DSLR và nhiều loại máy ảnh khác, có một nút gọi là ưu tiên tốc độ. Thường được đánh dấu bằng chữ “S” (Nikon) hoặc “Tv” (Canon). Bằng cách chuyển qua chế độ ưu tiên tốc độ này, người chụp chủ động kiểm soát tốc độ và để cho máy tuỳ ứng trị số khẩu độ thích hợp cho chính xác với môi trường ánh sáng. Các chỉ số tốc độ thường giới hạn từ 30 giây đến 1/8000 giây trên một số dòng máy mình biết.
2653857_-3.jpg
  • Hoặc chụp chế độ M (manuel mode), để chủ động tuỳ chọn các thông số khẩu độ, tốc độ màn trập...
  • Ngoài ra, có máy ảnh cho phép chụp với chế độ “Bulb”, cho phép giữ nguyên vị trí màn trập mở khi bấm nút chụp và chỉ đóng khi nút bấm chụp được thả ra. Tốc độ màn trập khi đó dựa vào việc người chụp giữ nút chụp lâu hay mau.
Chụp ở tốc độ màn trập chậm, hoặc chế độ “Bulb”, sự rung lắc là không tránh khỏi, nên phải gắn máy ảnh lên chân máy hoặc đặt máy ảnh cố định trên bề mặt nào đó, thậm chí phải sử dụng một phụ kiện bấm máy bên ngoài, hay gọi là remote, dây bấm mềm...
Camera-Shutter.jpg

Một số gợi ý chụp tốc độ màn trập chậm:
Chuẩn bị:
  • Gắn máy ảnh vào chân máy, hoặc đặt lên bề mặt nào đó vững chắc.
  • ISO thấp nhất (thường là 100 - 200)
  • Tốc độ màn trập tuỳ cơ ứng biến, từ 2s - 30s hoặc Bulb tuỳ hoàn cảnh và ý muốn.
  • Lấy nét thủ công (manuel), vì đôi khi hoàn cảnh thiếu sáng máy khó lấy nét AF
  • Gạt nút che ống ngắm phòng ánh sáng phản chiếu đi vào đến cảm biến ảnh (nếu có).
  • Sử dụng filter ND (neutral density) nếu cần thiết.
Chụp sóng nước bồng bềnh như mây gợn kỳ diệu
Ảnh tualionsg - tốc độ màn trập 32 giây
2566865_8.tinhte.vn.jpg

Quảng cáo



Tốc độ màn trập 60 giây có filter ND

Ảnh Jonathan Combe
8442539782_0b1ff180b1_k.jpg

Chụp đường xe chạy thành vệt sáng liên tục
Ảnh tuanlionsg - tốc độ màn trập 30 giây

2653859_-4.tinhte.vn.jpg

Cảnh thành phố hoàng hôn, một góc Hà Nội
Ảnh tuanlionsg - tốc độ màn trập 15 giây

DSC01614-copy.jpg

Quảng cáo



Dùng đèn pin vẽ bằng ánh sáng trong thời gian màn trập mở
Ảnh tuanlionsg - tốc độ màn trập 30 giây

2556903_IMG_1183b.tinhte.vn.jpg

Vừa chụp vừa zoom (in/out)
Ảnh tuanlionsg - phải là ống kính zoom
2557595_SAM_0022.tinhte.vn.jpg

Chụp mặt nước phẳng như đóng băng
Ảnh tuanlionsg - tốc độ màn trập 15 giây

2597167_IMG20140728230702A.tinhte.vn.jpg

Chụp mặt biển yên bình phẳng lặng
Ảnh tuanlionsg - tốc độ màn trập 10 giây

2597155_2566864_7.tinhte.vn.tinhte.vn.jpg

Chụp vệt đường các viên bi-da
Ảnh Oliver Clarke

bida.png

Và nhiều chủ đề hấp dẫn khác chờ sự sáng tạo của các bạn, chúc các bạn chụp nhiều ảnh thú vị.
Máy ảnh như công cụ của một nghệ nhân. Làm chủ máy càng chắc, cầm máy càng vững, thành thạo với các chức năng điều khiển máy ảnh, thì khả năng bắt được nhiều hình ảnh thú vị ưng ý, giúp cuộc sống vui hơn.

Các bài cơ bản cho các bạn mới bắt đầu:
  1. Tìm hiểu máy ảnh DSLR, ống kính, và làm chủ thiết bị chụp ảnh
  2. Các yếu tố cơ bản làm chủ máy ảnh
  3. Tìm hiểu cục pin máy ảnh
  4. Các nút điều khiển trên thân máy ảnh P.1
  5. Các nút điều khiển trên thân máy ảnh P.2
  6. Các thông số cơ bản làm chủ máy ảnh: ISO - Tốc độ - Khẩu độ
85 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

Chụp phơi sáng chắc có nhiều người thích chụp, trong đó có em 😁
T-Kid
ĐẠI BÀNG
9 năm
Quá nghệ thuật, thích nhất tấm Saigon 😁
xin ké vài tấm phơi sáng :3
StarStaX_2015_08_21_18_46_29_ProShot-2015_08_21_18_47_24_ProShot_lighten.jpg

[​IMG]StarStaX_DSCF7460-DSCF7490_lighten by Trọng Khanh Nguyễn, trên Flickr
@loveskyvn Đẹp quá!
@loveskyvn tấm này phơi ngắn quá, mà lại nhiều xe nên nhìn lộn xộn ghê
Nhắc đến phơi sáng điện thoại thì chưa có iPhone, iPhone mà phơi được tầm trên 4s thì mình sẽ chia tay Lumia 😃
nvmvnvmv
ĐẠI BÀNG
9 năm
@Duy_P900 iPhone có app giả cái này mà bạn, Slow Shutter, đương nhiên sẽ ko đc mượt như Lumia

BTW, ké vài tấm phơi sáng bằng 1020
15844785645_b892eb92e4_k.jpg 15281723016_ad8186ce6c_k.jpg 15304430712_ab3c297cb2_k.jpg
@Duy_P900 Có thể sử dụng các phần mềm giả lập khác, MagicShutter chẳng hạn 😃
@nvmvnvmv 1020 vs 930 con nào chụp đẹp hơn hả bác?
nvmvnvmv
ĐẠI BÀNG
9 năm
@autotechno Bác hỏi câu này khó trả lời quá, thứ 1 mình xài 1020 và chưa xài thử 930 nên cảm nhận cá nhân là không có, thứ 2 mỗi đời thì thông số về kỹ thuật nó khác nhau được cái này mất cái kia nên cũng không rõ...
jojack
ĐẠI BÀNG
9 năm
mình rât thích chụp phơi sáng. ai có thể chỉ mình điểu chỉnh tốc độ màn trập của máy sony A5000 dc ko. mình mò mãi ko biết tăng lên vài chục giây. mình đam mê lắm mà ở quê ko ai biết hết. 0972.404746. iniox mình gọi lại cũng ok.
@jojack bạn đăng ký sony show sẽ hướng dẫn cho bạn thêm nhé
https://sonyshow.sony.com.vn/VungCamAlpha/?utm_source=SonyShow_Alpha&utm_medium=EnewsSep11&utm_campaign=sonyshow2015
zhongjun
ĐẠI BÀNG
9 năm
@jojack Bạn ở xa nên khó hướng dẫn được. Bạn liên hệ bác @EvilCrab nha. Bác ấy rành về sony lắm ☺
jojack
ĐẠI BÀNG
9 năm
@zhongjun thks bác. mình ở chợ xã. lâu lâu lên TP rạch giá chụp biển này kia. chờ pác Evil vậy. mình mò mẫm mãi ko thấy chổ nào chỉnh tốc độc màn chập hết. chậm nhất 1/25 hà
nên mua điện thoại nào để chụp ảnh đẹp bây giờ nhỉ
Huy Học
ĐẠI BÀNG
9 năm
@autotechno em đang dùng g4 đây bác, về auto thì bọn 6+ vẫn hơn nhưng mà manual g4 ăn chắc
@Huy Học G4 ăn được lúa mì 930 không bác?
Huy Học
ĐẠI BÀNG
9 năm
@autotechno e chưa cầm lúa mì bao giờ nên không dám phán nhưng e nghĩ g4 ngon hơn đấy
@autotechno 1220😁
zhongjun
ĐẠI BÀNG
9 năm
Chụp phơi sáng tạo ra nhiều bức ảnh nghệ thuật. Trước e ít dùng kính lọc nhưng từ lúc mày mò phơi sáng thì quan tâm nhiều hơn đến kính lọc để có các bức ảnh chụp thác, sông, biển vào ban ngày đẹp ☺
Mấy tấm chụp sóng mà tạo như sương kia thì phải dùng thêm kính lọc ND thì phải.
mrkid12k
ĐẠI BÀNG
9 năm
mình cũng thích chụp phơi sáng nhưng máy cùi (pns), ko có kính dâm (filter ND) nên ảnh ra vẫn bị vẫn có vùng bị sáng quá 😔

Mình đang tập tành, có bác nào xài Nikon ở Hóc Môn ko? Có gì mình xin chỉ giáo. ;)
Thường vẫn phải có filter và hậu kỳ chút thì ảnh mới lung linh diệu ảo đc.
optimus296
ĐẠI BÀNG
9 năm
Magic shutter - iphone 5s. Em chụp linh tinh thôi ạ. :d. Tay hơi run
image.jpg
@optimus296 Run quá bro ơi, chụp cái này phải có tripod nha
đang dùng 1020 , cảm ơn bài viết
nguoila_9987
ĐẠI BÀNG
9 năm
Còn thiếu: Phơi sáng trên các dòng máy ảnh gia đình PNS hay đt thì mình chưa biết. Nhưng cái thú phơi bằng máy DSLR là cách "rất tuyệt vời" để giết Sensor =))) Ko có gì tạo ra Hot Pixel nhanh bằng
Trantucuong
ĐẠI BÀNG
9 năm
@nguoila_9987 Không hiểu ông nói cái gì.

- Nếu môi trường quá thiếu sáng thì phơi lâu hơn bình thường 1 chút để cho cảm biến nhận được nhiều ánh sáng hơn làm bức ảnh chụp được đủ sáng, không ảnh hưởng tới cảm biến.

- Nếu trong khung hình có 1 vài vùng đủ sáng mà phơi thì lúc đó những vùng này sẽ thừa sáng mới gây hại cho cảm biến, nhưng chụp thông thường giữa trưa nắng không phơi (1/1000 - 1/4000s) vẫn có những vùng cháy sáng và sẽ gây hại cảm biến tương tự.

- Khi quay phim thì cảm biến luôn luôn nhận ánh sáng và nó sẽ là rất cháy sáng cho 1 bức ảnh, nhưng vì là phim nên 1 giây sẽ có 20-30 bức ảnh nên không nhận thấy sự dư thừa này. Vì vậy quay phim mới làm cho cảm biến nhanh chết hơn chụp phơi sáng rất rất nhiều lần.
Có thể bạn mua được 1 chiếc dslr mới cứng được sử dụng vài tháng chụp được vài trăm shots nhưng người sử dụng lại chuyên dùng nó để quay phim thì còn nguy hiểm hơn là 1 chiếc máy ảnh dùng được vài năm với vài chục nghìn shots.

Ngày nay dòng máy Mirrorless không có gương lật nên nó lấy nét trực tiếp bằng cảm biến nên cũng nguy hiểm không kém quay phim hay phơi sáng lâu. Nhưng đâu cần phải quan tâm về điều đó quá nhiều, những dòng Nex 3 hay Nex 5 sử dụng bình thường đến giờ vẫn còn chụp tốt.
nguoila_9987
ĐẠI BÀNG
9 năm
@Trantucuong Lý thuyết đúng như bạn nói thì rất logic, nhưng thực tế thì mình đã hy sinh 1 body 450D chỉ vì ham phơi sáng. Mình có khoảng dưới 200 short phơi sáng, pic nào cũng phơi 30s, và 30s thì ko phải là "lâu hơn bình thường 1 chút" rồi nhỉ ^^ Tới h đếm đc tổng cộng 41 điểm chết 😔
Trong khi đó cái 6D mình chỉ dùng quay film thì tới h vẫn chưa thấy cái Hot pixel nào cả (thi thoảng lôi ra check mà vãi mồ hôi @@)
@nguoila_9987 :v , phơi nhiều quá nó lên hotpixel nhiều đúng rồi :v , bác tháo lens dậy nắp che body lại test phơi 15s iso 100 coi lên nhiều ko, bữa test con 40d mà lên cả đống xanh đỏ xám
nguoila_9987
ĐẠI BÀNG
9 năm
@boy_boy_happy Thì đó ^^ Bài viết của chủ thớt toàn hình phơi lâu, phải phơi lâu hình mới mượt. Mà phơi lâu thì cũng nhanh toi Sensor. Trantucuong nói ko hiểu nên mình dẫn chứng luôn cho dễ hiểu vậy 😆)
Chụp phơi tấm nào cũng như tấm nào. Nhìn nhiều chán mắt.
dd12.jpg
kungfu9
CAO CẤP
9 năm
Cứ bài của anh @tuanlionsg là phải đọc cho hết…nhiều kiến thức được chia sẻ rất cởi mở, tinh tế

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019