Integrated Space Fires: khi Mỹ chuyển hướng chiến lược với không gian không còn là vùng cấm tấn công

Sau nhiều thập kỷ duy trì lập trường phòng thủ, tránh tạo cớ cho một cuộc chạy đua vũ trang không cần thiết trong không gian, giới lãnh đạo quân sự Mỹ đang thay đổi quan điểm một cách rõ ràng. Không còn là một cách tiếp cận né tránh, Lực lượng Không gian Mỹ (US Space Force) và Bộ Tư lệnh Không gian (US Space Command) giờ đây công khai thảo luận việc phát triển và sử dụng vũ khí tấn công ngoài quỹ đạo, đánh dấu một bước ngoặt chiến lược mới trong chính sách quốc phòng Hoa Kỳ.

“Integrated Space Fires”: khi Mỹ thay đổi cách tiếp cận với quân sự trong không gian

US Space Force được thành lập vào tháng 12 năm 2019 và được xem là lực lượng vũ trang mới nhất của Mỹ với vai trò bảo vệ lợi ích chiến lược của Mỹ trong không gian. Trong thời đại hiện đại, các vệ tinh đóng vai trò thiết yếu đối với quân đội Mỹ, là hệ thần kinh của hệ thần kinh của mạng lưới quân sự toàn cầu khi thu thập tình báo, định vị dẫn đường, liên lạc cho đến cảnh báo tên lửa và điều phối tác chiến.


Tuy nhiên, trên thực tế thì trước giờ Mỹ thường hạn chế nói về việc tấn công trong không gian để tránh gây ra những sự căng thẳng không cần thiết. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi khi thuật ngữ “integrated space fires”, vốn được dùng để chỉ các hành động tấn công hoặc phòng thủ bằng vũ khí, được chính thức đưa vào tài liệu chiến lược của Bộ Chỉ huy Không gian. Tướng Chance Saltzman, chỉ huy hàng đầu của Space Force, khẳng định rằng không gian giờ đây đã trở thành một vùng chiến sự. Quan điểm này chắc chắn sẽ bị chỉ trích nếu nó được bày tỏ cách đây khoảng 10 năm. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, việc thuật ngữ này xuất hiện trong các văn kiện chính thức cho thấy Lầu Năm Góc không còn né tránh các chủ đề vũ khí và quân sự trong không gian như họ từng làm trước đây.


Không gian ở thời điểm hiện tại không còn là một vùng cấm với Quân Sự Mỹ và US Space Force

Trên thực tế thì sự thay đổi này đến từ tình trạng đáng báo động từ các quốc gia khác khi rất nhiều cường quốc, trong đó có Nga và Trung Quốc, đều đang phát triển và sở hữu những loại vũ khí mạnh mẽ có khả năng phá huỷ vệ tinh của Mỹ. Một ví dụ cụ thể là vào năm 2022, ngay khi phát động chiến dịch tấn công Ukraine, Nga đã tiến hành một cuộc tấn công mạng nhằm vào hệ thống vệ tinh thương mại Viasat của châu Âu, làm gián đoạn truyền thông quân sự và dân sự ở nhiều nước. Trong khi đó, Trung Quốc đã sở hữu hơn 1.060 vệ tinh, trong đó có hơn 300 vệ tinh phục vụ tình báo, giám sát, trinh sát (ISR). Hệ thống định vị BeiDou của Trung Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối, chỉ huy và hỗ trợ các chiến dịch quân sự tầm xa của quốc gia này.

Một số loại vũ khí không gian mà Mỹ cân nhắc

Vậy các hình thức tấn công trong không gian này bao gồm những loại nào. Thực tế thì nó không chỉ dừng lại ở những tên lửa chống vệ tinh. Mỹ đang cân nhắc các loại vũ khí tân tiến hơn như:

• Các vũ khí cho phép tấn công mạng vào hệ thống điều khiển vệ tinh hoặc trạm mặt đất, giống như vụ tấn công của Nga vào Viasat.
• Vũ khí năng lượng định hướng như laser để làm mù cảm biến vệ tinh
• Vũ khí vi sóng (microwave) và các hệ thống gây nhiễu điện tử (jamming) nhằm vô hiệu hóa các cảm biến và liên lạc của vệ tinh đối phương
• Vệ tinh robot có khả năng áp sát và sử dụng cánh tay cơ khí để làm tê liệt vệ tinh đối phương,
• Tên lửa chống vệ tinh (ASAT) phóng từ mặt đất hoặc từ quỹ đạo, có khả năng phá hủy vật thể bay trong không gian.

Nhân viên quân sự Mỹ làm việc tại National Space Defense Center, Schriever Space Force Base, Colorado

Nói về tên lửa chống vệ tinh (ASAT), một ví dụ nổi bật là vụ thử nghiệm ASAT của Trung Quốc năm 2007, khi nước này phá hủy vệ tinh cũ của mình, tạo ra hơn 3.000 mảnh vỡ, gây ô nhiễm nghiêm trọng quỹ đạo thấp Trái Đất. Đây là đám mây rác vũ trụ lớn nhất lịch sử, đe dọa an toàn hàng loạt vệ tinh khác. Gần đây hơn, Nga bị cáo buộc đã thử nghiệm một hệ thống ASAT phóng từ vũ trụ, giải phóng một vật thể bay đủ nhanh để phá hủy vệ tinh khác nếu va chạm.

Lực lượng không gian Mỹ muốn có vũ khí laser

Dù có tên là Lực lượng không gian (US Space Force - USSF) nhưng đơn vị này lại không có nhiều lực lượng ngoài không gian. USSF đang cố gắng thay đổi và xây dựng các năng lực tác chiến trên quỹ đạo. Phát biểu tại Hội nghị chuyên đề chiến tranh...

tinhte.vn

Ngoài ra, điều đáng lo ngại khác là thông tin rò rỉ từ chính phủ Mỹ vào tháng 2/2024 cho biết Nga đang phát triển một loại vũ khí hạt nhân không gian. Dù chưa triển khai, nếu được kích hoạt, vũ khí này có thể khiến quỹ đạo thấp quanh Trái Đất trở nên không thể sử dụng trong nhiều năm. Nguyên nhân là vì một vụ nổ hạt nhân trong không gian không chỉ tạo ra sóng xung kích điện từ (EMP) phá hủy hàng loạt vệ tinh, mà còn để lại lượng lớn bức xạ và mảnh vỡ, khiến quỹ đạo thấp trở nên nguy hiểm hoặc không thể sử dụng trong thời gian dài. Ngoài ra, điều này cũng sẽ vi phạm nghiêm trọng Hiệp ước Không gian 1967 cấm triển khai vũ khí hủy diệt hàng loạt trong không gian.

Chủ yếu là răn đe và phản ứng nhanh bằng các vệ tinh Defender

Bên cạnh việc tập trung vào các loại vũ khí trong không gian với khả năng tấn công mạnh mẽ, quân đội Mỹ cũng đang đẩy mạnh khái niệm phòng thủ chủ động. Một trong những đề xuất nổi bật là triển khai vệ tinh phòng thủ Defender, vốn là những phương tiện cơ động có thể phản ứng trong vài giờ để ngăn chặn vệ tinh thù địch tiếp cận tài sản chiến lược. Theo đó, những vệ tinh này có thể được xem như là những chiến đấu cơ túc trực trong không gian, sẵn sàng can thiệp khi có nguy cơ bị tấn công. Khả năng cơ động nhanh, tiếp nhiên liệu hoặc thay đổi quỹ đạo sẽ là chìa khóa để thực hiện những hành động răn đe chủ động, thay vì chờ đối phương ra tay rồi phản ứng bị động.


Tên lửa Centaur V có thể được sử dụng như một giải pháp để răn đe và phản ứng nhanh với các nguy hiểm trong không gian

Ý tưởng này có thể được hiện thực hóa thông qua việc sử dụng các tầng trên tên lửa như Centaur V hoặc “space tug” – tàu kéo vũ trụ – để đảm nhận vai trò vệ tinh phòng thủ. Tuy nhiên, các vệ tinh này chủ yếu hiệu quả khi đối phó với mối đe dọa từ vệ tinh đối phương tiếp cận chậm, chứ không thể ngăn chặn tên lửa ASAT phóng từ mặt đất vốn có thể tấn công bất ngờ.

Ngoài ra, Mỹ còn triển khai chiến lược “resiliency” với mục tiêu tăng cường số lượng vệ tinh nhỏ, từ đó tạo thành các chùm vệ tinh lớn (mega-constellation) để duy trì năng lực giám sát, liên lạc và cảnh báo tên lửa ngay cả khi một số vệ tinh bị phá hủy. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro mất hoàn toàn năng lực do đối phương tấn công vào các vệ tinh lớn, giá trị cao.

Chính sách tương lai dưới thời tổng thống Donald Trump

Hiện tại, tương lai của Space Force đang được định hình thêm dưới chính quyền mới. Mặc dù Tổng thống Donald Trump chưa đưa ra chính sách cụ thể nào cho vấn đề này, một tài liệu chiến lược có tên Project 2025 do Heritage Foundation công bố đã đề xuất rằng Space Force nên chuyển sang thế tấn công chủ động, để làm phức tạp hóa tính toán đòn phủ đầu của kẻ địch. Trên thực tế, dù tổng thống Donald Trump không chính thức ủng hộ Project 2025 này, nhưng việc ông đề cử và bổ nhiệm một số tác giả của tài liệu này vào các vị trí then chốt trong bộ sậu của mình cho thấy định hướng này có khả năng trở thành hiện thực. Và theo tướng Saltzman thì Space Force sẽ luôn sẵn sàng thích ứng với bất kì chỉ đạo nào, đồng thời cho biết rằng dù chính quyền có thay đổi thì Space Force vẫn giữ nguyên một mục tiêu: bảo đảm “ưu thế không gian” cho Mỹ, tương tự như cách Không quân từng giúp Mỹ giành ưu thế trên không một thế kỷ trước.

Nguồn: [1][2][3][4]