![[Khoa học] Nước tăng lực có phù hợp để học bài thi, làm việc đêm hoặc chạy xe đường dài?](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2017/08/4100385_cv.jpg)
Bên cạnh cà phê hoặc trà đặc thì nước tăng lực là một trong những lựa chọn phổ biến đối với nhiều người khi muốn thức đêm làm việc, học bài thi hoặc chạy xe đường dài vì cảm giác giúp tỉnh ngủ, “có thêm năng lượng hoặc thậm chí là sức tập trung” như một số người cho biết. Vậy kỳ thực điều đó có tốt không? Uống thế nào thì có hiệu quả và bao nhiêu thì sẽ gây hại? Điều gì cũng có 2 mặt và bên dưới đây là một số nghiên cứu cùng lời khuyên của các chuyên gia.
Đầu tiên mời gặp Lewis Kaplan, một bác sĩ ngoại khoa, đồng thời cũng là một người chơi mô tô và tất nhiên là cũng có tham gia chạy những chuyến xe đường dài. Ông cho biết do đặc điểm nghề nghiệp nên hồi còn đi học ở trường y lẫn khi đi làm, ông đã được “huấn luyện” để làm quen với việc thức trong thời gian dài nhưng vẫn phải đảm bảo tỉnh táo. Theo ông, bên cạnh cà phê hoặc trà thì nước uống tăng lực là một trong những lựa chọn phổ biến để nhiều người lấy lại sự “tỉnh táo” bởi có chứa caffeine, có tác dụng nhanh, thấy rõ, cộng thêm những lời quảng cáo có cánh và cả do dễ mua, dễ mang theo bên mình.
Caffeine
Tất nhiên trong nước tăng lực ngoài caffeine thì còn khá nhiều thành phần khác. Nhưng hãy xét riêng caffeine trong nước tăng lực so với cà phê bình thường xem có gì khác. Bác sĩ Kaplan cho biết "trung bình một cốc cà phê có chứa khoảng 95 mg caffeine. Nhìn chung thì lượng caffeine mà mỗi người có thể dung nạp trong một ngày là vào khoảng 400 - 600 mg. Nếu có một sức khỏe ổn định thì việc uống nhiều hơn một chút cũng không đe dọa tới tính mạng.” Và theo ông, chính bản thân caffeine cũng có cả lợi ích lẫn những tác dụng có hại tiềm tàng. Một trong những lợi ích mà ai cũng biết chính là tăng cường sự tỉnh táo, cảm giác dễ chịu và nếu lâu lâu uống một lần thì còn có thể tăng sức chịu đựng với cơn đau.
Tuy nhiên, các tác dụng này sẽ bị mấy dần khi dùng caffeine quá thường xuyên. Đồng thời, caffeine cũng là “thuốc” và cũng gây nghiện. Khi đột ngột không dùng nữa sẽ dẫn tới cảm giác mệt mỏi và thậm chí là đau đầu đối với những người có thói quen dùng liều lớn thường xuyên. Trái lại, caffeine có những tác dụng không mong muốn đối với người dùng như tăng nhịp tim, nhịp tim khác thường, tăng huyết áp, đổ mồ hôi, run rẩy, tiêu chảy, suy yếu khả năng phán đoán và kiểm soát tính tình. Tất nhiên, đây đều là các tác dụng phụ (có thể xảy ra) không phù hợp khi đang chạy xe, làm việc hoặc học tập.
Đầu tiên mời gặp Lewis Kaplan, một bác sĩ ngoại khoa, đồng thời cũng là một người chơi mô tô và tất nhiên là cũng có tham gia chạy những chuyến xe đường dài. Ông cho biết do đặc điểm nghề nghiệp nên hồi còn đi học ở trường y lẫn khi đi làm, ông đã được “huấn luyện” để làm quen với việc thức trong thời gian dài nhưng vẫn phải đảm bảo tỉnh táo. Theo ông, bên cạnh cà phê hoặc trà thì nước uống tăng lực là một trong những lựa chọn phổ biến để nhiều người lấy lại sự “tỉnh táo” bởi có chứa caffeine, có tác dụng nhanh, thấy rõ, cộng thêm những lời quảng cáo có cánh và cả do dễ mua, dễ mang theo bên mình.
Caffeine
Tất nhiên trong nước tăng lực ngoài caffeine thì còn khá nhiều thành phần khác. Nhưng hãy xét riêng caffeine trong nước tăng lực so với cà phê bình thường xem có gì khác. Bác sĩ Kaplan cho biết "trung bình một cốc cà phê có chứa khoảng 95 mg caffeine. Nhìn chung thì lượng caffeine mà mỗi người có thể dung nạp trong một ngày là vào khoảng 400 - 600 mg. Nếu có một sức khỏe ổn định thì việc uống nhiều hơn một chút cũng không đe dọa tới tính mạng.” Và theo ông, chính bản thân caffeine cũng có cả lợi ích lẫn những tác dụng có hại tiềm tàng. Một trong những lợi ích mà ai cũng biết chính là tăng cường sự tỉnh táo, cảm giác dễ chịu và nếu lâu lâu uống một lần thì còn có thể tăng sức chịu đựng với cơn đau.
Bởi thế, bác sĩ Kaplan cho rằng điều quan trọng là khi muốn dùng nước tăng lực chính là xác định lượng caffeine trong đó. Thí dụ như có loại nước tăng lực chứa tới 160 mg caffeine cho mỗi 30 ml, nghĩa là gần một nửa so với mức 400 mg và nếu uống nhiều hơn 3 lon mỗi ngày thì có thể dẫn tới các triệu chứng bất thường khi dùng quá nhiều caffeine. Và đối với những người có tiền sử bệnh tim thì các triệu chứng như tim đập nhanh, tim đập loạn nhịp hoặc đau tức ngực sẽ càng nghiêm trọng hơn, có thể dẫn tới phải cấp cứu. Đồng thời, Kaplan cho rằng uống quá nhiều nước tăng lực có khả năng khiến người chạy xe đường dài đi tè nhiều hơn, có thể dẫn tới mất nước và đặc biệt đối với những người chạy mô tô dưới trời nóng vốn đã mất nước và muối khi đổ mồ hôi.
Đường
Đối với những người có tiền sử tiểu đường hoặc một số vấn đề có liên quan tới việc kiểm soát đường trong cơ thể thì đây là một tai họa. Nhiều hãng sản xuất có các loại nước tăng lực ít đường hoặc thậm chí là không đường, có thể sẽ giải quyết phần nào điều đó. Tuy nhiên, có thêm một vấn đề chính là phần lớn các loại nước tăng lực đều không có protein, nghĩa là không dùng nó để thay thế cho một bữa ăn được. Nhiều người có thói quen uống nước tăng lực khi mệt, bỏ bữa. Đây là một thói quen gây hại vì rõ ràng nó không thực sự mang lại “năng lượng” như bạn nghĩ.
Các thành phần khác trong nước tăng lực
Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí của hiệp hội y khoa Hoa Kỳ hồi 2015 đã chỉ ra rằng chỉ một lượng nhỏ nước tăng lực cũng có thể làm tăng nồng độ hormones gây căng thẳng ở người trưởng thành. Nói cách khác, nước tăng lực sẽ làm căng thẳng lúc lái xe, học bài hoặc làm việc,… trở nên trầm trọng hơn. Và đó chỉ là một trong số nhiều vấn đề của các thành phần trong nước tăng lực. Trong số đó phải kể tới nhân sâm, taurine và guarana. Trên thực tế, các thành phần này vẫn chưa được FDA chứng nhận là an toàn trong thực phẩm. Mặt khác, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các “thành phần đặc biệt” nói trên không có hiệu quả tăng cường sự tập trung, năng lượng,… so với một cốc cà phê bình thường.
Vậy phải làm gì khi mệt mỏi mà không cần dùng nước tăng lực?
Quảng cáo
Đầu tiên là chọn một loại thức uống lành mạnh hơn. Điển hình như các loại sinh tố, nước ép vốn là nguồn vitamin dồi dào, đặc biệt là vitamin B vốn tăng cường sự trao đổi chất trong cơ thể. Một loại thức uống khác có thể kể đến chính là trà xanh, vốn có lượng caffeine ít hơn cà phê hoặc nước tăng lực nhưng lại có nhiều tác dụng tốt, thí dụ như giảm nguy cơ tim mạch, ung thư, đồng thời có bằng chứng cho thấy nó còn giúp cải thiện khả năng nhận thức, tập trung,… Và sẽ thật thiếu sót nếu không kể tới việc bổ sung nước cho cơ thể, giúp giảm sự mệt mỏi do mất nước, lại là một loại chất lỏng lành mạnh, an toàn với con người. Cuối cùng, trong quá trình làm việc, học tập hoặc chạy xe,… liên tục trong thời gian dài, nếu quá mệt mỏi có thể chọn cách nghỉ ngơi trong thời gian ngắn, ngủ, hoặc tập vài động tác thể dục.
