Đầu tháng 3 vừa rồi, bốn kỹ sư Trung Quốc đã bay đến Malaysia từ Bắc Kinh, mỗi người mang theo một vali chứa 15 ổ cứng. Những chiếc ổ này chứa 80 terabyte dữ liệu gồm bảng Excel, hình ảnh và video để huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo. Tại một trung tâm dữ liệu ở Malaysia, nhà tuyển dụng của các kỹ sư đã thuê khoảng 300 máy chủ được trang bị chip Nvidia tiên tiến. Các kỹ sư đã đưa các dữ liệu vào các máy chủ, với kế hoạch xây dựng mô hình AI rồi mang nó về nước.
Kể từ năm 2022, Hoa Kỳ đã thắt chặt các biện pháp kiểm soát đối với việc bán chip AI cao cấp và các công nghệ khác cho Trung Quốc vì lo ngại an ninh quốc gia. Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc đã có những tiến bộ riêng của họ, bằng cách tìm cách lách luật.
Trong một số trường hợp, các nhà phát triển AI Trung Quốc đã có thể sử dụng chip do nội địa sản xuất để thay thế cho chip xử lý AI của Mỹ. Một cách khác là buôn lậu phần cứng AI vào Trung Quốc thông qua các nước thứ ba. Tuy nhiên, những người trong ngành nói rằng điều này ngày càng trở nên khó khăn hơn trong những tháng gần đây, một phần do áp lực từ phía chính quyền và các nhà quản lý tại Washington.
Điều này đang thúc đẩy các công ty Trung Quốc thử nghiệm một lựa chọn khác: Đưa dữ liệu của họ ra khỏi Trung Quốc để có thể sử dụng chip AI của Mỹ ở những nơi như Đông Nam Á và Trung Đông.
Không mua được chip Nvidia thì sang nước khác thuê
Kể từ năm 2022, Hoa Kỳ đã thắt chặt các biện pháp kiểm soát đối với việc bán chip AI cao cấp và các công nghệ khác cho Trung Quốc vì lo ngại an ninh quốc gia. Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc đã có những tiến bộ riêng của họ, bằng cách tìm cách lách luật.
Trong một số trường hợp, các nhà phát triển AI Trung Quốc đã có thể sử dụng chip do nội địa sản xuất để thay thế cho chip xử lý AI của Mỹ. Một cách khác là buôn lậu phần cứng AI vào Trung Quốc thông qua các nước thứ ba. Tuy nhiên, những người trong ngành nói rằng điều này ngày càng trở nên khó khăn hơn trong những tháng gần đây, một phần do áp lực từ phía chính quyền và các nhà quản lý tại Washington.
Điều này đang thúc đẩy các công ty Trung Quốc thử nghiệm một lựa chọn khác: Đưa dữ liệu của họ ra khỏi Trung Quốc để có thể sử dụng chip AI của Mỹ ở những nơi như Đông Nam Á và Trung Đông.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2025/06/8756884_dgx-colocation-og.jpg)
Những động thái này đang thử thách và vượt qua giới hạn của các hạn chế của phía Mỹ. "Đây là điều chúng tôi luôn lo ngại," Thea Kendler, người phụ trách kiểm soát xuất khẩu tại Bộ Thương mại thời chính quyền Biden, nhận xét, đề cập đến việc các công ty Trung Quốc truy cập từ xa vào chip AI tiên tiến của Mỹ.
Các tầng lớp trung gian thường tách các nhà sử dụng chip AI của Mỹ, do Nvidia dẫn đầu, khỏi các công ty sản xuất chúng. Điều này khiến cho việc liệu có ai vi phạm quy tắc hoặc hướng dẫn của Hoa Kỳ hay không trở nên khó xác định.
Chính quyền Biden đã đề xuất vào những ngày cuối nhiệm kỳ vào tháng 12/2024, đặt ra mức trần quota mà mỗi quốc gia được phép mua chip AI cao cấp của Mỹ. Khi ấy, những nhà phân tích và chiến lược cho rằng đây là một động thái gây khó khăn hơn cho các nước như Malaysia trong việc đáp ứng nhu cầu của Trung Quốc. Bà Kendler nói rằng các khách hàng nước ngoài mua chip của các tập đoàn Mỹ sẽ phải đồng ý với các điều kiện an ninh quốc gia hạn chế việc sử dụng chip, và những hạn chế đó có thể bao gồm lệnh cấm các công ty Trung Quốc tiếp cận và sử dụng chúng.
Chính quyền Trump đã tuyên bố vào tháng 5 rằng họ sẽ hủy bỏ đề xuất về mức trần hạn ngành nhập khẩu chip AI theo quốc gia vì cho rằng điều đó sẽ gây ra gánh nặng quy định không cần thiết cho Nvidia và các công ty Mỹ khác. Tuy nhiên, họ đã ban hành hướng dẫn cảnh báo các công ty Mỹ rằng họ cần thực hiện các bước để ngăn khách hàng sử dụng chip AI của Mỹ để huấn luyện mô hình AI của Trung Quốc.
Lập kế hoạch cẩn thận
Theo những người tham gia, tại các nhà phát triển AI Trung Quốc, kế hoạch ở Malaysia mất nhiều tháng chuẩn bị. Các kỹ sư quyết định rằng cách nhanh nhất là bay bằng máy bay với ổ cứng chứa dữ liệu vào nước này, vì việc chuyển đổi lượng dữ liệu khổng lồ qua internet có thể mất hàng tháng.
Trước khi đi, các kỹ sư của công ty tại Trung Quốc đã dành hơn tám tuần để tối ưu hóa bộ dữ liệu và điều chỉnh chương trình huấn luyện AI, biết rằng sẽ khó khăn để thực hiện những thay đổi lớn sau khi dữ liệu rời khỏi Trung Quốc.
Quảng cáo
Các kỹ sư Trung Quốc đã sử dụng cùng một trung tâm dữ liệu ở Malaysia vào tháng 7 năm ngoái, thông qua một công ty con ở Singapore. Khi Nvidia và các nhà cung cấp của họ bắt đầu tiến hành kiểm toán nghiêm ngặt hơn đối với người dùng cuối đặt mua và vận hành chip AI, công ty Trung Quốc được yêu cầu bởi trung tâm dữ liệu Malaysia làm việc thông qua một thực thể Malaysia vào cuối năm ngoái, điều mà các công ty cho rằng có thể tránh được sự giám sát.
Công ty Trung Quốc này đã đăng ký một thực thể ở Kuala Lumpur, thủ đô của Malaysia, liệt kê ba công dân Malaysia là giám đốc và một công ty nắm giữ ngoài khơi làm công ty mẹ, theo tài liệu đăng ký doanh nghiệp. Để tránh gây nghi ngờ trong mắt các quan chức hải quan Malaysia, các kỹ sư Trung Quốc đã đóng ổ cứng của họ vào bốn vali khác nhau. Năm ngoái, họ mang theo hành lý những chiếc ổ cứng được bó lại thành một kiện lớn.
Rồi họ đã trở về Trung Quốc với thành quả: Hàng trăm gigabyte dữ liệu, bao gồm các tham số mô hình hướng dẫn đầu ra, để tạo những trọng số mô hình của các hệ thống AI.
Quy trình này, mặc dù cồng kềnh, nhưng tránh được việc phải mang phần cứng như chip hoặc máy chủ vào lãnh thổ Trung Quốc. Điều này ngày càng trở nên khó khăn hơn vì các nhà chức trách ở Đông Nam Á đang tăng cường trấn áp việc chuyển hàng hóa qua khu vực sang Trung Quốc.
Quảng cáo
Tháng 2 năm nay, chính quyền Singapore đã cáo buộc ba người khai báo sai về điểm đến cuối cùng của máy chủ Nvidia trị giá hàng triệu đô la mà họ đã mua. Luật sư của ba người này không phản hồi yêu cầu bình luận. Chính quyền Singapore cho biết, mặc dù họ không có nghĩa vụ pháp lý phải thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của các quốc gia khác, nhưng họ sẽ không dung túng cho các doanh nghiệp sử dụng mối quan hệ với Singapore để tránh các biện pháp kiểm soát đó.
Sự bùng nổ ở Đông Nam Á
Các trung tâm tính toán đang nhanh chóng mọc lên ở Đông Nam Á, phục vụ cả khách hàng phương Tây và Trung Quốc.
Dung lượng trung tâm dữ liệu thường được đo bằng mức tiêu thụ điện năng, và công ty dịch vụ bất động sản Jones Lang LaSalle ước tính có gần 2.000 megawatt công suất vận hành trung tâm dữ liệu ở Singapore, Malaysia, Thái Lan và Indonesia. Con số này tương đương với tổng dung lượng ở London và Frankfurt, những thị trường trung tâm dữ liệu lớn nhất châu Âu.
Đầu năm nay, một công ty công nghệ có trụ sở tại Bắc Kinh đã tiếp quản hợp đồng thuê 200 máy chủ AI mà một trung tâm dữ liệu ở Malaysia ban đầu dành cho một công ty điện toán đám mây của Mỹ, theo những nguồn tin nắm được vấn đề.
Trong những tháng gần đây, các công ty đã vội vàng mua chip do Nvidia và AMD phát triển và sản xuất để trang bị trong các trung tâm dữ liệu ở Đông Nam Á. Chính quyền Trump hiện tại không có kế hoạch áp dụng mức trần đối với việc mua bán chip của các quốc gia này.
Một đại diện của Nvidia cho biết: “Đảm bảo rằng dịch vụ đám mây trên toàn thế giới chạy trên cơ sở hạ tầng của Mỹ, thay vì những quốc gia cạnh tranh với chúng ta, sẽ thúc đẩy an ninh quốc gia và kinh tế cũng như giúp nước Mỹ thiết lập tiêu chuẩn AI toàn cầu.”
Malaysia đã nhập khẩu lượng chip AI trị giá 3.4 tỷ USD và những chip xử lý khác từ Đài Loan trong tháng 3 và tháng 4, nhiều hơn tổng lượng nhập khẩu chip như vậy của năm 2024, theo Cục Thương mại Quốc tế của Đài Loan.
Một số người trong ngành cho biết Trung Đông có khả năng sẽ trở thành một điểm đến lớn hơn cho các nhà phát triển AI Trung Quốc. Trong chuyến thăm gần đây của tổng thống Trump đến khu vực Trung Đông, Nvidia đã công bố các thỏa thuận bán hàng trăm nghìn chip AI cho Ả Rập Saudi, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Tháng 1 năm nay, Adam Ooi, giám đốc một văn phòng gia đình có trụ sở tại Malaysia, đã đầu tư 5 triệu USD vào một quỹ mua máy chủ AI để cho thuê. Sau khi tìm được khách hàng ở Trung Quốc, Singapore và Indonesia, người quản lý quỹ đã mua hàng trăm máy chủ Nvidia để lắp đặt trong một trung tâm dữ liệu ở Malaysia.
"Họ thuyết phục tôi rằng đây là một doanh nghiệp có lợi nhuận hứa hẹn và chúng ta nên hành động nhanh chóng trước khi các quy tắc thắt chặt lại," Ooi nói.
Theo WSJ
