Hiện nay, game di động đã trở thành phân khúc tăng trưởng sôi động nhất ngành công nghiệp gaming. So với console và PC, mobile chiếm tới 52% tổng doanh thu toàn ngành tức bằng cả 2 cái kia cộng lại. Khỏi phải nói, đây là một trong các ngành kinh doanh sinh lời nhất và hấp dẫn nhất, bất kỳ ai cũng muốn chen chân kiếm chác nếu có thể.

Mỗi tháng, các game mobile top đầu về doanh thu đều có thể dễ dàng kiếm trên 100 triệu USD, kẻ đứng đầu thường trên 200 triệu USD. Chủ yếu nhờ các thị trường châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Đây đồng thời là nơi "nuôi dưỡng" các công ty game đứng sau những trò chơi bội thu nhất. Tuy nhiên, bạn có biết đâu là những game di động kiếm được nhiều tiền nhất không?

global market of gaming.png

Một nửa thị trường game đang do thiết bị di động nắm giữ (ảnh: Newzoo)

Dưới đây là bảng xếp hạng đưa ra bởi Sensor Tower, một công ty phân tích chuyên về thị trường ứng dụng di động. Khoảng thời gian hiệu lực từ 1/1/2014 đến 31/7/2021 (tức doanh thu ghi nhận đến hết Q2/2021), có tính tham khảo rất cao. Sensor Tower chủ yếu thông qua hai cửa hàng ứng dụng chính thức, Google Play Store và Apple App Store, không có số liệu từ các cửa hàng bên thứ 3.

Doanh thu đưa ra trong bài cũng không bao gồm các hợp đồng quảng cáo, tài trợ mà NPH kiếm được bên ngoài. Trong số liệu của Play Store không có đóng góp từ thị trường Trung Quốc, do Google bị cấm ở đây. Ngoài ra, số liệu cũng có thể khác biệt với những nguồn thống kê khác, ví dụ Wikipedia.

10. Lineage M

Nhà phát triển/phát hành: NCsoft.
Doanh thu: 3.5 tỷ USD.
Ngày phát hành: 21/6/2017.
Thể loại: MMORGP.

Đây là phiên bản di động thuộc franchise Lineage của NCSoft, một trong các franchise video game có doanh thu cao nhất mọi thời đại (tích lũy khoảng 9.7 tỷ USD, đặc biệt phổ biến tại quê nhà Hàn Quốc của NPH. Chỉ trong tháng đầu tiên ra mắt, game đã thu về 233 triệu USD, năm đầu tiên cán mốc 1 tỷ USD vào tháng 6/2018.

Lineage M hiện đứng trong top game di động ăn khách nhất toàn cầu nhưng nguy cơ bị soán ngôi bởi tân binh “lửa chùa.” Mặc dù vậy, đây vẫn là 1 nguồn thu nhập ổn định cho NCSoft.

9. Fantasy Westward Journey

Nhà phát triển/phát hành: NetEase.
Doanh thu: 4.7 tỷ USD.
Ngày phát hành: 26/3/2015.
Thể loại: MMORGP.

Giống như #10 ở trên, game Fantasy Westward Journey cũng là phiên bản di động ăn theo 1 trò chơi PC nổi tiếng từ trước. Được phát triển và phát hành bởi NetEase, hãng video game lớn thứ 2 Trung Quốc, Fantasy Westward Journey nhanh chóng trở thành động cơ tăng trưởng mạnh mẽ cho công ty suốt 6 năm sau khi phát hành. Hãng còn sản xuất phim hoạt hình 3D "ăn theo" để quảng bá game.

Nhờ có Fantasy Westward Journey, NetEase đàng hoàng chen 1 chân vào top những hãng game di động có doanh thu cao nhất thế giới năm 2016, chỉ 1 năm sau khi game ra mắt. Cũng trong năm đầu tiên này, game đã thu về hơn 800 triệu USD từ thị trường quê nhà, cho thấy sức hấp dẫn của đất nước tỷ dân có thể ảnh hưởng lớn như thế nào. Đây cũng là trò chơi thường đứng trong top đầu doanh thu ở thị trường Trung Quốc.

Fantasy Westward Journey 3D Edition.jpg

8. Pokémon GO

Nhà phát triển/phát hành: Niantic.
Doanh thu: 5.2 tỷ USD*.
Ngày phát hành: 6/7/2016.
Thể loại: AR dựa trên định vị GPS.

*Theo thống kê khác từ Wikipedia, doanh thu tích lũy của game đã đạt hơn 7.2 tỷ USD.

Được phát hành vào tháng 7/2016, game lập tức tạo nên cơn sốt chưa từng có trong làng game di động cũng như thế giới. Game không đi theo lối tương tác truyền thống, thay vào đó "bắt" người chơi phải ra ngoài và vận động để bắt Pokémon.

Có thể nói, sự xuất hiện của Pokémon GO và tầm ảnh hưởng của nó tại thời điểm 5 năm trước đã khẳng định đẳng cấp của franchise Pokémon, thương hiệu truyền thông đa phương tiện ăn khách nhất mọi thời đại. Một trong các biểu tượng của nền văn hóa đại chúng (pop culture).

global first half year player spending in pokemon go 2021.jpg

global first half year player spending in pokemon go 2021.jpg

Ngay cả bây giờ, khi nhiều người tưởng game đã ‘dead’ thì nó vẫn kiếm hàng tỷ USD cho Niantic. Thống kê từ riêng Sensor Tower, Pokémon GO đã thu về hơn 5 tỷ USD doanh thu, với những sự kiện thực tế ngoài trời thu hút hàng trăm đến hàng ngàn người chơi tham gia, từ trẻ nhỏ cho đến cụ già.

Không chỉ thu tiền trực tiếp từ người chơi, Niantic còn có thể kiếm tiền từ các lần người ghé thăm 1 Pokéstop nào đó, hay những hợp đồng cộng tác quảng cáo lẫn nhau ký với nhiều công ty khác. Sau thành công của game, NPH cũng ấp ủ kế hoạch khai thác những IP khác như Pikmin của Nintendo, Transformer của Hasbro, Harry Porter của Warner Bros..

7. Fate/Grand Order (FGO)

Nhà phát triển: Delightworks.
Nhà phát hành: Aniplex (Sony).
Doanh thu: 5.4 tỷ USD.
Ngày phát hành: 29/7/2015.
Thể loại: RPG (có yếu tố gacha).

Game di động được sản xuất dựa trên visual novel Fate/Stay Night của Type/Moon. Đây là 1 trong các game di động phổ biến nhất Nhật Bản, thị trường chủ lực đóng góp từ 2/3 doanh thu trở lên cho game. Kể từ khi ra mắt, nó đã tạo nên một cơn sốt tại Nhật, thường xuyên lọt top doanh thu và được nhắc đến nhiều trên Twitter (mạng xã hội chủ đạo ở Nhật). Ngoài ra, FGO nói riêng và Fate nói chung cũng là chủ đề phổ biến trong giới cosplay, thường xuyên làm "xịt máu mũi" đám đàn ông con trai.

Với sự thành công của bản game di động, FGO nhanh chóng phát triển thêm nhiều phương tiện truyền thông khác. Bao gồm các bản chuyển thể anime dưới dạng TV series lẫn movie (Sony tham gia sản xuất), game thùng arcade do Sega phát hành, manga, kịch sân khấu,…

FGO là video game có doanh thu cao nhất lịch sử của Sony, hơn bất kỳ bom tấn game console nào - theo nhận định Sensor Tower. Báo WSJ cũng từng nhận xét, FGO là “trò chơi điện tử sinh lời cao nhất lịch sử Sony.” Các thành tích doanh thu khác của game sẽ để dành cho 1 bài viết khác.

6. Puzzle & Dragons

Nhà phát triển/phát hành: GungHo Online Entertainment.
Doanh thu: 5.6 tỷ USD*.
Ngày phát hành: 20/2/2012.
Thể loại: Giải đố, RPG (có yếu tố gacha).

*Theo thống kê khác từ Wikipedia, doanh thu tích lũy của game đã đạt hơn 8.2 tỷ USD.

Thêm 1 đại diện đến từ đất nước mặt trời mọc. Puzzle & Dragons kết hợp cả yếu tố nhập vai lẫn giải đố, tuy nhiên, “cần câu cơm” chủ đạo vẫn đến từ yếu tố gacha như 1 nét đặc trưng của mấy anh Nhật.

Puzzle & Dragons x Kimetsu no Yaiba.jpg

Đây là game di động đầu tiên trên thế giới cán mốc doanh thu 1 tỷ USD. Năm đầu tiên ra mắt, nó đứng đầu doanh thu trên cả hai chợ ứng dụng iOS và Android. Tính tới cuối 2017, game đã thu về 6 tỷ USD. Là trò chơi di động doanh thu cao nhất mọi thời đại 1 thời gian cho đến khi bị 1 game Nhật khác vượt mặt. Cho đến nay, game vẫn thu về hàng chục triệu USD, là nguồn thu chủ đạo của GungHo.

5. PUPG Mobile

Nhà phát triển: LightSpeed & Quantum Studio (Tencent).
Nhà phát hành: Tencent/PUBG Corp.
Doanh thu: 6.2 tỷ USD.
Ngày phát hành: 19/3/2018.
Thể loại: Battle Royole.

Là 1 trong các game sinh tồn đấu trường sớm nhất, PUBG Mobile là game di động được phát triển dựa trên sự thành công của PUGB trên PC. Bản game PC đang rơi vào thoái trào và bị nhiều người mỉa mai là dead game. Tuy nhiên, trên địa hạt di động thì nó vẫn đang phát triển mạnh mẽ.

playing PUBG Mobile.jpg

Kể từ khi ra mắt, PUBG Mobile dần trở thành game quốc dân được đông đảo người chơi đón nhận, thậm chí sự thành công có thể nói đã vượt qua cả bản gốc PC. Năm 2018, game ăn 2 giải “trò chơi di động của năm” tại Google Play Award và Golden Joystick Awards lần thứ 36. PUBG Mobile cũng phát triển khá mạnh trên các khía cạnh eSport, livestream,…

Game hiện đã được tải về hơn 1 tỷ lượt, phổ biến từ dân văn phòng cho tới học sinh sinh viên. Trong giới công nghệ, PUBG Mobile được coi là tiêu chuẩn benchmark để xét khả năng chiến game của các flagship hàng đầu, đặc biệt với nhóm đối tượng chip thủ. Mãi sau này Genshin Impact xuất hiện mới bị thay thế vai trò. Dù vậy, game vẫn thường xuyên được lấy ra test hiệu năng.

4. Candy Crush Saga.

Nhà phát triển/phát hành: King (Activision Blizzard).
Doanh thu: 6.4 tỷ USD.
Ngày phát hành: 4/12/2012.
Thể loại: Giải đố.

Tựa game quốc dân của giới văn phòng đặc biệt là các chị em. Candy Crush được xem là trò chơi di động khai thác mô hình kinh doanh Freemium nguyên bản và thành công nhất, truyền cảm hứng cho các đơn vị khác làm game di động sao cho tối ưu nguồn thu nhất.

candy crush saga.jpg

Candy Crush đã có hơn 2.7 tỷ lượt tải, với doanh thu khổng lồ 6.4 tỷ USD sau gần 1 thập kỷ phát hành mà chưa có dấu hiệu dừng lại. Thậm chí, nhiều người còn nghiện nó đặc biệt là các em nhỏ. Đến nỗi game từng bị điều tra ở Anh vì kiếm quá nhiều tiền từ các giao dịch do trẻ em thực hiện.

Nhìn thấy “mỏ vàng” từ các viên kẹo lấp lánh, Activision Blizzard đã bỏ ra 5.9 tỷ USD để thâu tóm nhà phát triển King. Cho đến nay, đây vẫn được coi là một thương vụ thành công.

3. Clash of Clans (CoC)

Nhà phát triển/phát hành: Supercell (Tencent).
Doanh thu: 7.7 tỷ USD.
Ngày phát hành: 2/12/2012.
Thể loại: Chiến lược.

Từng có thời, Clash of Clans tạo nên cơn sốt toàn thế giới gồm cả Việt Nam. Cũng nhờ thành công quá lớn, Supercell 1 bước trở thành ông lớn ở làng game di động. Sau này, hãng ra thêm nhiều bản game spin-off xoay quanh thế giới của trò chơi, như Clash Mini, Clash Quest và Clash Heroes.

Clash of Clan.jpg

Kể từ sau khi ra mắt, game thường xuyên lọt top tải về cũng như doanh thu trên 2 chợ iOS và Android. Nó tạo ra ảnh hưởng lớn đối với ngành game di động cũng như thị trường ứng dụng di động nói chung. Cho đến nay, CoC vẫn là 1 trong các ứng dụng có doanh thu cao nhất trên App Store, cũng như top 50 ứng dụng kiếm nhiều tiền nhất trên cả 2 chợ Play Store và App Store.

Hiện nay, CoC đã không còn giữ được sức hút và bị cạnh tranh bởi nhiều trò chơi phát hành sau. Từng có thời, đàn ông thì chơi CoC còn phụ nữ thì chơi Candy Crush.

2. Monster Strike

Nhà phát triển/phát hành: Mixi.
Doanh thu: 9.3 tỷ USD*.
Ngày phát hành: 8/8/2013.
Thể loại: RPG, giải đố, chiến lược (có yếu tố gacha).

*Theo thống kê khác từ Wikipedia, doanh thu tích lũy của game đã đạt hơn 9.6 tỷ USD.

Đây là trò chơi di động nổi tiếng bên Nhật nhưng lại khá ít tiếng tăm ở nước ngoài. Tuy vậy, việc không được thế giới biết đến cũng không thành vấn đề khi nó là “con gà đẻ trứng vàng” cho Mixi. Studio này từng suýt phải đóng cửa, nếu như không có Monster Strike xuất hiện kịp thời.

Final Fantasy x Monster Strike.png

Trước khi bị lật đổ bởi Tencent, đây là game di động có doanh thu cao nhất thế giới. Cuối 2018, game đạt doanh thu tích lũy hơn 7.2 tỷ USD, vượt qua chính Puzzle & Dragons ở trên để lên ngôi số 1 về doanh thu cao nhất. Đặc điểm chung của cả 2 trò này là đều phụ thuộc vào thị trường quê nhà, trong khi các game của King, Supercell ở trên muốn lọt top doanh thu thì đều cần đóng góp chung của cả thế giới. Nói cách khác, chúng ta có thể biết đến Candy Crush hay CoC, nhưng bao nhiêu người biết đến Puzzle & Dragons hay Monster Strike?

Nhằm tận dụng thành công của trò chơi, Mixi tranh thủ mở rộng sang các hình thức truyền thông giải trí khác. Hãng đã sản xuất vài bộ anime hay giải thi đấu eSport để phát triển IP này. Tuy vậy, trong bộ 3 game di động Nhật thuộc danh sách này, FGO vẫn là game đạt nhiều thành công ở nước ngoài lẫn phát triển sang các loại hình giải trí khác tốt hơn. Một phần nhờ được chống lưng bởi Sony.

Monster Strike từng cố tấn công ra thị trường nước ngoài, nhưng Mixi gặp khó trong việc bản địa hóa nội dung, khiến bản tiếng Anh luôn chậm hơn bản tiếng Nhật trong việc cập nhật sự kiện. Tính năng bị cắt giảm cũng khiến người chơi quốc tế chán nản. Cuối cùng, nó chỉ có thể thành công ở Nhật.

top mobile games japan revenue Q2 2021.jpg

top mobile games japan revenue Q2 2021.jpg

Hiện tại ở Nhật, bộ 3 game từng thống trị bao gồm FGO, Puzzle & Dragons và Monster Strike vẫn trụ hạng trong top 10 của Sensor Tower, song đều chịu xếp dưới Uma Musume Pretty Derby của hãng Cygames (CyberAgent) - kiếm hơn 360 triệu USD đứng đầu Q2/2021. Tuy vậy, Monster Strike trong Q2/2021 vẫn đem về 197 triệu USD, có lẽ sang năm 2022 game sẽ vượt qua mốc 10 tỷ USD.

1. Honor of King (Liên quân)

Nhà phát triển: TiMi Studio (Tencent).
Nhà phát hành: Tencent.
Doanh thu: 9.6 tỷ USD*.
Ngày phát hành: 26/11/2015.
Thể loại: MOBA.

*Theo thống kê khác từ Wikipedia, doanh thu tích lũy của game đã đạt hơn 11.7 tỷ USD.

Vương giả vinh diệu hay Liên quân Mobile, trò chơi phổ biến nhất thế giới với cả trăm triệu người chơi tích cực hàng tháng. Đỉnh điểm năm 2017, có báo cáo nói con số lên tới 200 triệu.

Arena of Valor.jpg

Game được phát triển sau khi Tencent cố thuyết phục Riot Games (cũng thuộc Tencent) phát hành bản 1 game di động dựa trên Liên minh Huyền thoại, nhưng bất thành. Game tạo nên cơn sốt toàn cầu và thường xuyên nắm giữ vị trí dẫn đầu về chi tiêu của người dùng, cũng như là game kiếm nhiều tiền nhất năm. Doanh thu của Liên quân hầu như đến từ Trung Quốc là chính, giống như trường hợp của game #2 và #6, khoảng 95%.

Ở Trung Quốc, game thường xuyên bị truyền thông chỉ trích, cũng như là điển hình được “chỉ mặt điểm tên" thường xuyên cho hội chứng nghiện game, làm sa sút tinh thần và sức khỏe của các thanh thiếu niên. Bản thân Tencent lại là 1 trong các Big Tech, bị chính phủ đàn áp dữ dội do lo ngại độc quyền và thao túng thị trường.

Top 10 Public Game Companies by Revenues Q1 2021.png

Top 10 Public Game Companies by Revenues Q1 2021.png

Top 5 công ty kiếm được nhiều tiền nhất từ trò chơi điện tử Q1/2021, không gồm doanh thu bán phần cứng (ảnh: Newzoo)

Với sự thành công của Liên quân, Tencent phất lên “như diều gặp gió.” Đây là nguồn thu lớn nhất đóng góp cho kinh doanh game của họ. Cũng nhờ Liên quân mà Tencent được xem là nhà phát hành video game lớn nhất thế giới, sau khi đã loại bỏ doanh thu phần cứng (đối với các hãng console như Microsoft, Nintendo, Sony). Ngoài ra, theo 1 thống kê khác từ Newzoo, Tencent là công ty kiếm được nhiều tiền nhất từ các trò chơi (cũng loại trừ đi tiền bán phần cứng), xếp trên cả Sony hay Microsoft.

Nguồn:

Pocket Gamer.

Lịch sử Niantic: từ công ty làm game online tiến hóa thành Google Earth và Pokemon Go

CHỦ ĐỀ TƯƠNG TỰ

Pokémon ROMs: Sự Cần Thiết và Lợi Ích Cho Người Dùng

Sự kiện tháng 4 của Pokemon Go: Tapu Bulu, Giờ tiêu điểm mới và hơn thế nữa

Mải chơi Pokémon Go không lo bắt cướp, hai cảnh sát Mỹ bị sa thải

10 game di động kiếm nhiều tiền nhất mọi thời đại