Loài người đã chinh phục cự ly 42,195 km trong 2 giờ như thế nào?

Việc chạy 42,195 km trong thời gian dưới 2 giờ từng được xem như một giới hạn khó vượt qua của loài người. Đã có những phân tích, dự báo rằng nếu muốn đạt được cột mốc đó chúng ta cần chờ tới năm 2032 (các bạn có thể đọc bài nguyên gốc A Statistical Timetable for the Sub–2-Hour Marathon). Không cần chờ tới 2032 mà ngày 12/10/2019, Eliud Kipchoge đã làm nên lịch sử khi hoàn thành cự ly 42,195 km chỉ trong 1:59:40 giây. Và để làm được kỳ tích này là công sức của cả một đội ngũ vận động viên ưu tú, đội ngũ các nhà khoa học, bác sĩ và cả một bầu trời công nghệ, kỹ thuật đứng sau. Hãy cùng tìm hiểu nhé:

1. Người thực hiện: Eliud Kipchoge, vận động viên marathon tốt nhất thế giới hiện nay

Eliud Kipchoge năm nay 34 tuổi, người Kenya, có thành tích chạy marathon tính đến thời điểm hiện nay như sau:

• Vô địch 11/12 giải chạy marathon (cự ly 42,195 km) mà anh thi đấu
• Vô địch Olympic chạy marathon
• Nắm giữ kỉ lục thế giới chạy 42,195 km trong thời gian 2:01:39 giây được thiết lập tại Berlin Marathon 2018
• Người duy nhất cố gắng phá vỡ mốc chạy 42,195 km trong 2 giờ trong dự án Nike's Breaking2 năm ngoái tại Monza, Italy nhưng thất bại với thời gian 2:00:25 giây

2. Đội ngũ pacemaker (người dẫn tốc) hùng hậu

Pacemaker là những người chạy và duy trì một vận tốc cần thiết để người khác chạy theo sau nhằm đạt được mục tiêu thời gian cho mốc quãng đường định trước. Trong dự án INEOS 1:59 Challege thì Eliud Kipchoge đã được dẫn tốc bởi đội pacemaker có tổng cộng 41 người. Đặc biệt, 41 người này đều là những vận động viên điền kinh đẳng cấp thế giới hiện nay (cũng đúng thôi, nếu không thì không thể nào chạy nổi vận tốc này và duy trì trong thời gian cần thiết được).
Danh sách tên và thành tích tương ứng của 41 pacemaker trong dự án lần này mời mọi người xem trong bài Introducing Eliud Kipchoge’s 41-person team of INEOS 1:59 pacers

3. Đội hình dẫn tốc kiêm cản gió tối ưu

Đội hình dẫn tốc cho Eliud Kipchoge gồm 7 người:

• 5 người phía trước chạy theo đội hình chữ V với Eliud Kipchoge ở ngay sau phía đuôi của chữ V
• 2 người chạy ngay sau Eliud Kipchoge phân bổ ở 2 bên

Dự án cho biết họ đã thử nghiệm rất nhiều đội hình trước khi quyết định chọn đội hình này. Ngoài việc dẫn tốc thì đội hình này cũng giúp cản gió đến mức tối đa có thể cho Eliud Kipchoge.

Đội hình 7 người này sẽ được thay ra mỗi 3 miles ~ 4,8 km với quy trình như sau:

• 4 người ở 2 cánh của chữ V sẽ dạt ra trước. Bên ngoài có 4 người chờ sẵn để ngay lập tức lấp chỗ trống
• Người ở đuôi chữ V là đội trưởng, đóng vai trò quan trọng nhất của đội hình. Họ sẽ giữ nguyên vị trí trong lúc thay người ở 2 cánh nhằm duy trì việc cản gió. Sau khi thay xong 2 cánh thì mới thay người ở vị trí này. Cũng vì tính chất quan trọng mà vị trí này được đảm trách bởi những vận động viên có thành tích chạy tốt nhất hiện nay
• 2 người phía sau sẽ được thay ra sau cùng

4. Đường chạy tối ưu

Đường chạy 42,195 km lần này là tại công viên Prater thuộc Áo. Họ đã cho chạy một phần mềm và quét dữ liệu đường chạy trên toàn thế giới nhằm tìm ra địa điểm có có thông số lý tưởng về nhiệt độ, độ ẩm, áp suất không khí, tốc độ gió, độ cao và lượng mưa vào thời điểm này trong năm. Ngày hôm qua, lúc sự kiện diễn ra thì thời tiết rất tuyệt vời:

• Nhiệt độ ngoài trời là 9 độ C. 10 độ C được cho là nhiệt độ tối ưu nhất cho một cuộc chạy marathon
• Trời nhiều mây, không nắng
• Tốc độ gió 0,5-1m/giây
• Độ ẩm vào khoảng 68%
• Khả năng trời mưa là 10% (Nếu trời mưa thì khả năng cao là dự án sẽ thất bại, vì trời mưa sẽ làm đồ của vận động viên nặng thêm do thấm nước, ma sát với mặt đường cũng giảm sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả trong bước chạy của vận động viên)

Địa điểm chạy này cũng có cao độ rất thấp, thấp hơn mực nước biển 165 mét, cho phép vận động viên hấp thụ oxy tốt hơn. Eliud Kipchoge và toàn bộ đội ngũ pacer được tập luyện tại Kenya ở nơi có cao độ rất cao với oxy loãng, sau đó mang xuống nơi có cao độ thấp và giàu oxy như Áo để chạy (các bạn có thể tưởng tượng giống Songoku đeo tạ tập luyện ngoài không gian xong về trái đất đánh nhau vậy). Áo cũng chỉ lệch múi giờ so với Kenya 1 giờ, giúp cho các vận động viên không cần thời gian để thích nghi với múi giờ mới.

Toàn bộ lộ trình chạy có thay đổi về cao độ rất ít (không có dốc), Eliud Kipchoge gần như được chạy trên một đường chạy bằng phẳng:

• Xuất phát tại cầu Reichsbrücke và chạy 1,2 km tới vòng xoay Praterstern. Quãng đường này có bề mặt được xử lý lại và có cao độ giảm 16 mét (chạy xuống dốc nhẹ) nhằm tối ưu cho việc khởi động của Eliud Kipchoge

• Eliud Kipchoge sẽ ôm vòng xoay và vào đoạn đường thẳng với 1 vòng là 9,6 km. Anh sẽ chạy 4,4 vòng này để hoàn tất cự ly 42,195 km. Đoạn đường này cực kỳ bằng phẳng với cao độ thay đổi chỉ giao động trong khoảng 2,4 mét

Toàn bộ đường chạy được kẻ lại vạch chỉ đường. Vạch chỉ đường này là để các vận động viên dẫn tốc không chạy lệch ra ngoài. Việc chạy đúng trong phạm vi cho phép sẽ đảm bảo quãng đường mà Eliud Kipchoge chạy được đúng chính xác 42,195 km.

5. Xe ô tô dẫn tốc bằng lazer

Đội hình người dẫn tốc giúp Eliud Kipchoge có được cảm giác như đang chạy trong một cuộc đua thật, nhưng độ chính xác của việc dẫn tốc lại tới từ máy móc thiết bị, cụ thể là chiếc xe điện Audi với hệ thống đèn chiếu lazer phía trên. Chiếc xe này đảm nhiệm việc như sau:

• Chạy theo một vận tốc được định sẵn vào khoảng 21 km/h tương đương với pace mà Eliud Kipchoge phải chạy để chinh phục được mốc 2 giờ
• Trên xe có một hệ thống đèn chiếu lazer màu xanh lá cây chiếu xuống mặt đường phía trước đội hình dẫn tốc chữ V. Hình chiếu của hệ thống đèn lazer lên mặt đường sẽ cho các người dẫn tốc biết mình phải chạy theo đó để giữ đúng tốc độ (chỉ cần duy trì việc đạp lên đèn chiếu đến khi nào thay người là được)
• Có bảng thông báo giờ thể hiện số giờ đã chạy, số km còn lại, thời gian thiếu hay thừa so với mục tiêu đề ra
• Chiếc xe điện Audi trong sự kiện đã được tuỳ chỉnh lại hệ thống cruise control giúp nó có tính chính xác cao hơn trong việc bám đường và duy trì tốc độ. Việc kẻ lại vạch đường mới phía trên cũng là để giúp chiếc xe này chạy theo đúng lộ trình định sẵn

6. Đội ngũ tiếp nước bằng xe đạp

Trong suốt lộ trình chạy, Eliud Kipchoge sẽ được tiếp nước và dinh dưỡng qua các bình nhỏ bởi những người đạp xe. Những người này sẽ đạp xe song song và đưa bình cho Eliud, sau khi Eliud dùng xong họ sẽ nhặt lại bình đó là kiểm tra xem Eliud dùng hết bao nhiêu và cần điều chỉnh như thế nào cho lần uống tiếp theo. Lượng uống sẽ thường trong khoảng 50 ml, ít quá thì không đủ nhưng nhiều quá thì có nguy cơ gây đầy bụng, khó chịu.

7. Vũ khí bí mật cho tới giờ ra trận: Đôi giày Nike hoàn toàn mới

Ngày công bố danh sách 41 vận động viên dẫn tốc của Eliud Kipchoge đã khiến nhiều người lầm tưởng rằng đôi giày anh chạy trong dự án lần này là đôi ZoomX Vaporfly NEXT% nhưng thực tế thì Eliud đã dùng một đôi giày hoàn toàn mới chưa từng được Nike công bố.

8. Sự nỗ lực, kiên trì và chuyên nghiệp trong việc tập luyện

Cho dù có được những điều kiện bên ngoài tốt như thế nào thì dự án INEOS 1:59 Challenge cũng không thể thành công nếu không có sự nỗ lực, kiên trì tập luyện đến từ cá nhân Eliud Kipchoge cũng như đội ngũ dẫn tốc tài năng. Duy trì cơ thể chạy với một vận tốc khủng khiếp như vậy trong thời gian 2 tiếng là điều mà những người chạy bộ chỉ nghĩ đến thôi cũng có thể cảm nhận được những cái đau và mệt.

Cá nhân Eliud Kipchoge phải duy trì một chế độ sinh hoạt và tập luyện cực kỳ nghiêm ngặt:

• Giữ cho tinh thần luôn thoải mái
• Ngủ một ngày đủ 10 tiếng, 8 tiếng buổi tối và 2 tiếng buổi trưa. Lúc ngủ chính là lúc cơ thể của chúng ta hồi phục sau những bài tập luyện nên việc ngủ đủ là điều tối quan trọng đối với các vận động viên
• Có chế độ dinh dưỡng riêng
• Sử dụng vật lý trị liệu hàng ngày
• Và tất nhiên là không thể thiếu một giáo án chạy kéo dài 4 tháng do huấn luyện viên Patrick Sang kèm cặp, người đã đồng hành cùng Eliud hơn 2 thập kỷ qua

Vậy đấy, tất cả những sự hy sinh và chuẩn bị kĩ lưỡng này chỉ để rút ngắn đi 1 phút 40 giây (so với kỷ lục thế giới được thiết lập tới thời điểm này cũng bởi Eliud Kipchoge trên đường chạy marathon thông thường). Nhưng tất cả đã được đền đáp xứng đáng khi cột mốc 2 tiếng chính thức bị chinh phục. Eliud Kipchoge về đích mà vẫn còn năng lượng và không tỏ ra quá mệt, mình tin rằng anh sẽ còn làm được nhiều điều bất ngờ nữa trong thời gian sắp tới. Một lần nữa xin chúc mừng anh.



Các bạn có thể xem lại toàn bộ sự kiện chạy tại đây:

Bonus