Quá trình chuyển đổi chip xử lý máy Mac của Apple từ x86 của Intel sang ARM với những SoC Apple Silicon đã gần hoàn tất. Hôm vừa rồi anh em đã thấy chiếc Mac Studio với con chip M1 Ultra tạo ra bằng cách nối hai die chip M1 Max lại với nhau, và đấy cũng là Apple Silicon mạnh nhất ở thời điểm hiện tại. Nhưng màn ra mắt này cũng phần nào hé lộ tương lai của những chiếc máy Mac trong tương lai.
Điều dễ nhận thấy nhất chính là Apple giờ đã trở thành một đế chế đáng gờm xét riêng về sức mạnh phát triển chip. Nếu như vài năm trước, sức mạnh của iPhone và iPad cũng đã đủ sức khiến nhiều người đưa ra nhận định này, thì giờ với kiến trúc M1, niềm tin đó thậm chí còn chắc chắn hơn. Những phản hồi tích cực từ cộng đồng người dùng lẫn các nhà đánh giá thiết bị công nghệ đã củng cố vị thế của Apple, ngay từ thời điểm M1 ra mắt cuối năm 2020, rồi sau đó là M1 Pro và M1 Max ra mắt vào năm ngoái.
Nhưng M1 Ultra là tham vọng lớn nhất tính đến thời điểm hiện tại của Apple, khi họ tuyên bố tạo ra “con chip mạnh nhất hành tinh trong một chiếc máy tính cá nhân.” Họ không kiêng dè đối thủ nào. Họ nói hiệu năng của M1 Ultra khỏe hơn Core i9-12900K 90% khi dùng chung mức điện năng, và khỏe ngang con chip mạnh nhất hiện tại của Intel khi dùng ít hơn 100W điện. Tương tự như vậy là với card đồ họa tiêu dùng mạnh nhất hiện giờ, Nvidia RTX 3090, khi GPU của M1 Ultra vượt qua hiệu năng của RTX 3090 trong khi dùng ít hơn 200W điện. Thực hư ra sao, phải đến khi cuhiep mang máy về test cụ thể mới biết, và hy vọng chính mình sẽ được đem những benchmark đó đến với anh em.
Nhưng hiện tại có một điều chắc chắn. Bước chuyển từ Intel x86 sang Apple Silicon không còn chỉ là một thể nghiệm nữa. Nó là tương lai đầy nghiêm túc của Apple, và các nhà sản xuất linh kiện PC sẽ phải cẩn trọng vô cùng trong tương lai gần.
Điều dễ nhận thấy nhất chính là Apple giờ đã trở thành một đế chế đáng gờm xét riêng về sức mạnh phát triển chip. Nếu như vài năm trước, sức mạnh của iPhone và iPad cũng đã đủ sức khiến nhiều người đưa ra nhận định này, thì giờ với kiến trúc M1, niềm tin đó thậm chí còn chắc chắn hơn. Những phản hồi tích cực từ cộng đồng người dùng lẫn các nhà đánh giá thiết bị công nghệ đã củng cố vị thế của Apple, ngay từ thời điểm M1 ra mắt cuối năm 2020, rồi sau đó là M1 Pro và M1 Max ra mắt vào năm ngoái.
Nhưng M1 Ultra là tham vọng lớn nhất tính đến thời điểm hiện tại của Apple, khi họ tuyên bố tạo ra “con chip mạnh nhất hành tinh trong một chiếc máy tính cá nhân.” Họ không kiêng dè đối thủ nào. Họ nói hiệu năng của M1 Ultra khỏe hơn Core i9-12900K 90% khi dùng chung mức điện năng, và khỏe ngang con chip mạnh nhất hiện tại của Intel khi dùng ít hơn 100W điện. Tương tự như vậy là với card đồ họa tiêu dùng mạnh nhất hiện giờ, Nvidia RTX 3090, khi GPU của M1 Ultra vượt qua hiệu năng của RTX 3090 trong khi dùng ít hơn 200W điện. Thực hư ra sao, phải đến khi cuhiep mang máy về test cụ thể mới biết, và hy vọng chính mình sẽ được đem những benchmark đó đến với anh em.
Nhưng hiện tại có một điều chắc chắn. Bước chuyển từ Intel x86 sang Apple Silicon không còn chỉ là một thể nghiệm nữa. Nó là tương lai đầy nghiêm túc của Apple, và các nhà sản xuất linh kiện PC sẽ phải cẩn trọng vô cùng trong tương lai gần.
Kế đến cũng phải đề cập đến cách Apple phát triển những con chip của họ. Hiện tại kiến trúc M1 có 4 sản phẩm khác nhau, xóa mờ khoảng cách về form factor của các thiết bị máy tính và công nghệ theo cách hiếm khi chúng ta thấy. Thay vì tạo ra những con chip khác nhau phục vụ những nhu cầu khác nhau, ví dụ như CPU cho máy tính khác SoC cho smartphone hay tablet, Apple tạo ra một kiến trúc thực sự tốt, với tiền đề đến từ chính A-series trang bị trong iPhone và iPad.
Tất cả những gì họ làm sau đó chỉ đơn giản là nâng cấp quy mô transistor và kích thước die chip xử lý theo cách gần như không có giới hạn.
Từ iPhone cho đến MacBook, cho đến thứ mà Apple gọi là “máy tính cá nhân mạnh nhất hành tinh”, bí quyết của Apple, chí ít là đối với những kẻ ngoại đạo, trông rất đơn giản: Tăng gấp đôi kích thước con chip và áp dụng những giải pháp tản nhiệt khác nhau khi sản phẩm trở nên phức tạp hơn. Đáng nói là chưa từng có một công ty nào làm điều này trong quá khứ. Chỉ bằng một roadmap kiến trúc chip xử lý, Apple tạo ra một dàn sản phẩm đa dạng cả về chủng loại lẫn công năng, từ chiếc iPhone SE giá 430 USD cho đến chiếc Mac Studio max cấu hình giá 8000 USD.
Chip M1 trong MacBook Air hay iPad Pro giống hệt như con chip trong chiếc iMac 24 inch và chiếc Mac Mini nhỏ gọn, với hiệu năng và xung nhịp sàn sàn như nhau. Chip M1 Max trong MacBook Pro được chập làm đôi để biến thành một chiếc desktop dưới hình dạng chiếc Mac Studio. Đã từng có thời kỳ công năng của thiết bị được định đoạt bởi những yếu tố như tính năng và dáng vẻ (form factor), chứ không chỉ phụ thuộc vào sức mạnh phần cứng bên trong. Nhưng điều đó hoàn toàn không đúng với Apple nữa.
Mac Pro được Apple hứa hẹn ra mắt sau này ít lâu cũng sẽ không khác nhiều so với những gì Apple đã làm trong vòng 2 năm qua. Mark Gurman của Bloomberg đưa ra dự đoán rằng Mac Pro dùng chip Apple Silicon sẽ được trang bị tới 40 nhân CPU, 128 nhân GPU, tức là hai chip M1 Ultra chập lại với nhau. Và số nhân xử lý càng tăng thì gánh nặng áp lên hệ thống tản nhiệt sẽ càng lớn, Apple có tài đến đâu cũng không thoát được thực tế này.
Những khác biệt về mặt tính năng giúp Apple phân biệt giữa MacBook Pro và Mac Studio chắc chắn sẽ hiện diện trên Mac Pro, để phân biệt nó với Mac Studio. Chiếc Mac Pro hiện tại vẫn đang là cỗ máy tính mạnh nhất và đắt nhất của Apple, và như mình đã từng viết khi nó ra mắt, đây là cỗ máy phục vụ cho những đối tượng người dùng thuộc một thị trường rất rất ngách so với những sản phẩm khác của Apple, thậm chí là so với những thiết kế máy tính cá nhân khác.
Quảng cáo
Với Mac Pro, Apple cũng không thiếu những sai lầm khi không xác định được đúng những yêu cầu của người dùng chuyên nghiệp khi chọn lựa chiếc Mac Pro. Để thỏa mãn đối tượng có tiền và cực kỳ khó tính này, kẹp 4 con M1 Max thành một con chip khổng lồ là không đủ. Thứ khiến Mac Pro thành công là khả năng mở rộng quy mô hiệu năng, khả năng nâng cấp phần cứng dưới dạng những module mở rộng, và khả năng tùy chỉnh cấu hình.
Những trang bị mở rộng như card chuẩn PCIe, những khe cắm thẻ nhớ dễ tiếp cận nhất có thể, và khả năng sử dụng những linh kiện gắn kèm như GPU kết nối Thunderbolt với máy tính chính xác là những lý do tạo ra thành công cho chiếc Mac Pro đời 2019, và cũng chính là một trong số những lý do khiến chiếc thùng rác đời 2013 không nhận được những đánh giá tích cực từ dân chuyên nghiệp.
Hiện tại không một mẫu Mac trang bị chip ARM nào của Apple hỗ trợ những tính năng này cả, và cũng là một câu hỏi mở, liệu rằng Apple có đi vào vết xe đổ của Mac Pro đời 2013 hay không.
Dĩ nhiên, nếu trang bị 40 nhân CPU và 128 nhân GPU, thì Mac Pro 2022 sẽ vượt xa mọi phần cứng x86 mạnh nhất ở thời điểm hiện tại. Nhưng cùng lúc, Mac Pro không phải một chiếc máy mua về rồi dăm ba năm sau lại mua chiếc mới như MacBook dùng lướt. Công nghệ phần cứng luôn thay đổi theo cách chóng mặt, và không một ai có thể đưa ra dự đoán 5 năm tới chip xử lý sẽ có hiệu năng ấn tượng đến đâu.
Quảng cáo
Vì thế, nếu Mac Pro 2022 không có khả năng nâng cấp và mở rộng, Apple sẽ đặt người dùng vào một thế rất khó xử, đó là giới hạn tốc độ xử lý mọi tác vụ chuyên nghiệp từ nay về sau, trói chân người dùng với hiệu năng của phần cứng năm 2022. Dĩ nhiên đó là những dự đoán dựa trên dàn sản phẩm Apple đang có, và anh em đang được trải nghiệm ở thời điểm hiện tại. Nhưng cùng lúc, không một dân pro nào muốn đến năm 2026 vẫn phải ngồi dựng 3D hoặc xử lý ảnh và clip 8K dựa vào sức mạnh của những nhân CPU và GPU, thứ mà trên lý thuyết thiết kế, chẳng khác gì nhân chip A14 trên iPhone 12, chẳng qua xung nhịp cao hơn.
Đời chip Alder Lake của Intel cũng được thiết kế theo cách tương tự, kết hợp giữa những nhân hiệu năng cao với những nhân hiệu năng thấp, rồi scale chúng lên để phù hợp với mọi nhu cầu, từ những chiếc laptop nhỏ gọn đủ dùng văn phòng, cho tới những dàn PC khủng nhất cho gamer. Dù vậy, cách Intel scale sản phẩm của họ vẫn có phần truyền thống, hệt như cách họ ra mắt những sản phẩm từ Celeron cho tới i9 những năm qua, và chúng đều dành cho máy tính cá nhân, chứ không hiện diện trên smartphone hay tablet như chip của Apple.
Đương nhiên, chip xử lý trang bị trên Mac Pro ra mắt tới đây sẽ không phải là tương lai của Apple Silicon. Hiện tại trang chủ Apple chỉ còn bán đúng hai sản phẩm trang bị chip Intel, một chiếc Mac Mini cấu hình đã cũ, và chiếc Mac Pro sắp được đổi cấu hình. Điều này đồng nghĩa với việc, sẽ đến một lúc nào đó, Apple sẽ phải cho ra mắt kiến trúc thứ hai của chip M, thứ mà anh em đã quen gọi bằng cái tên M2, dù nó chưa xuất hiện.
Điều này khiến vài người đưa ra hoài nghi, rằng bước nhảy từ M1 sang M2 sẽ không phải một cuộc cách mạng như hồi Apple chuyển đổi từ Rocket Lake của Intel sang M1, mà chúng sẽ có khác biệt hiệu năng hệt như những thế hệ chip xử lý A-series trên iPhone. Nhắc lại chuyện nâng cấp chip xử lý máy tính, cơ bản có hai cách. Hoặc hãng sẽ chọn một kiến trúc mạnh hơn so với thế hệ cũ. Hoặc hãng sẽ đổi luôn cả tiến trình sản xuất chip, con số càng nhỏ thì trên lý thuyết khoảng cách giữa các transistor sẽ càng ngắn, từ đó cùng một diện tích die chip, lượng transistor sẽ tăng lên, hoặc cùng lượng transistor xử lý, kích thước die chip sẽ giảm đi.
Kiến trúc A15 trên iPhone 13 của Apple trông rất khác với A14 trên iPhone 12. Sự kết hợp giữa nhân CPU hiệu năng cao Avalanche với nhân hiệu năng thấp Blizzard tạo ra khả năng xử lý tốt hơn so với hai loại nhân CPU đã quen thuộc với anh em: Firestorm và Icestorm. Nhưng khác biệt hiệu năng qua từng năm không còn lớn như trước nữa. Con chip M2 ra mắt trong tương lai có thể cũng sẽ ứng dụng những nhân Avalance và Blizzard mà Apple phát triển dựa trên kiến trúc ARM, từ đó tạo ra khác biệt hiệu năng hệt như giữa iPhone 12 và 13.
Và như đã nói, giải pháp thứ hai là tận dụng tiến trình sản xuất chip bán dẫn mới. Apple hoàn toàn có thể lấy thiết kế Firestorm và Icestorm của M1, nhưng thay vì dùng tiến trình 5nm của TSMC, họ có thể chuyển sang tiến trình 4 hoặc 3nm. Như vài tin đồn đã từng nêu, Apple có thể sẽ cho ra mắt MacBook Air mới với chip sản xuất trên tiến trình 4nm, qua đó vừa tăng số transistor, tăng hiệu năng, mà cùng lúc vẫn tăng được hiệu quả vận hành và nhiệt năng trong quá trình sử dụng, thứ đã khiến M1 trở thành cú hit kể từ cuối năm 2020.
Dù vậy, Apple cũng không được phép ngủ quên trên chiến thắng, khi các đối thủ cạnh tranh của họ cũng đang học hỏi theo chính lối tư duy roadmap phát triển chip này. Intel đã bắt đầu bán những laptop trang bị chip Alder Lake thế hệ mới. Những sản phẩm của AMD cũng không tồi cho nhiều đối tượng người dùng, từ phổ thông đến chuyên nghiệp, còn Qualcomm sau khi mua lại Nuvia, đến năm 2023 họ cũng sẽ cho ra mắt những đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Apple.
Apple Silicon, nói công bằng, rõ ràng là quả bom tấn mà Apple đem tới cho thị trường máy tính cá nhân. Nhưng để giữ được đà phát triển, nhất là trong thời điểm bước chuyển từ x86 sang ARM của máy tính Mac gần hoàn tất, Apple vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
Theo The Verge