Máy tái chế rác thải thực phẩm và rác thải hữu cơ Ichini

Mặc dù nhà mình gần như không có thức ăn thừa sau mỗi bữa ăn, vì đã có thói quen nấu đến đâu ăn hết đến đó, tuy nhiên rác thải thực phẩm khi sơ chế và một số loại rác thải hữu cơ vẫn còn nhiều, bỏ đi rất phí phạm, vì thế mình sử dụng máy tái chế thực phẩm Ichini để có thể tái sử dụng rác thải thực phẩm thành phân bón cho cây cảnh trồng quanh nhà.

Tất nhiên, nếu có nhà đất với sân vườn, không gian rộng rãi, ủ thức ăn thừa thành phân bón theo cách truyền thống có thể sẽ hiệu quả hơn, nhưng mình đang ở một căn hộ chung cư, không có nhiều không gian để ủ phân cũng như sợ việc ủ phân có thể gây ảnh hưởng đến những căn hộ xung quanh, vì vậy mình chọn giải pháp sử dụng máy tái chế.

Bài viết này mình sẽ chia sẻ nhiều hơn về máy tái chế rác thải thực phẩm Ichini và bên cạnh đó mình sẽ cung cấp những thông tin mình tìm hiểu được về việc tái chế rác thải thực phẩm sao cho đúng cách, để thân thiện hơn với môi trường.

Rác thải thực phẩm ảnh hưởng đến môi trường thế nào?

Mê-tan (Methane – CH4), là một loại loại khí nhà kính rất mạnh, thường phát thải ở các bãi chôn lấp, là kết quả của quá trình phân huỷ chất thải hữu cơ trong điều kiện kị khí (là điều kiện thiếu hoặc không có oxy).

Do tốc độ phân hủy nhanh, chất thải thực phẩm tại các bãi chôn lấp góp phần tạo ra nhiều khí mê-tan hơn bất kỳ vật liệu chôn lấp nào khác. Ước tính rằng 58% khí thải mê-tan thoát ra từ các bãi chôn lấp là đến từ rác thải thực phẩm [EPA]

Giảm rác thải thực phẩm thế nào?

Tại Việt Nam, có lẽ chúng ta đã luôn được học từ ông bà, cha mẹ về việc không lãng phí thực phẩm, nhưng mình cũng vẫn xin đề cập một vài giải pháp chính để hạn chế rác thải thực phẩm theo quy trình từ chợ đến bàn ăn như [FDA]:

• Có kế hoạch mua sắm thực phẩm phù hợp, mua đủ và mua có kế hoạch, kiểm tra tủ lạnh trước khi mua để không mua dư thừa.
• Bảo quản thực phẩm đúng cách, tránh việc hư hỏng trước khi kịp sử dụng
• Khi nấu nướng, định lượng vừa đủ để không dư thừa thực phẩm, tránh thức ăn thừa sau bữa ăn

Bản thân gia đình mình cũng đang áp dụng như vậy nhằm giảm thiểu rác thải thực phẩm. Nấu bữa nào ăn hết bữa đó, gần như không còn thực phẩm dư thừa hàng ngày.

Tuy nhiên, có một dạng rác thải thực phẩm mình không thể giảm thêm đó chính là rác thải khi sơ chế, ví dụ như là như khi nhặt rau hay gọt vỏ trái cây… Và đây là những thứ rác thải mà mình thấy nên tìm cách để tái chế vì còn nhiều giá trị sử dụng thay vì mang đi vứt bỏ. Ngoài ra, khi trồng cây, lúc tỉa cành, tỉa lá, hoặc lá úa cũng chính là các loại rác thải hữu cơ vẫn còn chứa nhiều năng lượng và giá trị sử dụng.

Cách để tái sử dụng tốt nhất những loại rác thải thực phẩm và rác thải hữu cơ với trường hợp của mình đó chính là biến chúng thành phân bón để cây cảnh trong nhà có thể hấp thụ.

Ngoài ra, các bạn cũng có thể xem thêm hướng dẫn cách giảm tác động môi trường từ thực phẩm từ EPA, vì trước khi tái chế, cũng có thể có một số giải pháp tốt hơn như cho vật nuôi ăn chẳng hạn:

Nguồn ảnh: Wasted Food Scale | US EPA

Ủ phân bón

Ủ phân bón kiểu truyền thống được phân ra 2 dạng chính theo bản chất của quá trình phân huỷ đó là ủ phân kị khí và ủ phân hiếu khí.

• Trong quá trình ủ phân kị khí, quá trình phân huỷ diễn ra khi không có hoặc có rất ít Oxy, các vi sinh vật kị khí chiếm ưu thế và phát triển các hợp chất trung gian gồm mê tan, axit hữu cơ, hydro sunfua và nhiều chất khác, nhưng vì không có oxy nên các hợp chất này tích tụ và không chuyển hoá thêm được nữa [FAO]. Ví dụ, quá trình phân huỷ sinh học của glucose kị khí sẽ là: C6H12O6 → 3CH4 + 3CO2 [BioCycle]
• Quá trình ủ phân hiếu khí diễn ra khi có đủ oxy, trong quá tình này, các vi sinh hiếu khí phân huỷ chất hữu cơ tạo ra CO2 , amoniac, nước, nhiệt và mùn, sản phẩm cuối cùng sẽ tương đối ổn định. Mặc dù ủ phân hiếu khí có thể tạo các hợp chất trung gian nhưng các vi sinh vật hiếu khí sẽ phân huỷ chúng thêm lần nữa [FAO]. Ví dụ, quá trình phân huỷ sinh học của glucose hiếu khí sẽ là: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O [BioCycle]

Nguồn ảnh: Rise Foundation, Việt hoá bởi Ngon Bổ Xẻ

Đó là những cách chính để từ thực phẩm chúng ta có được phân bón theo như tài liệu của FAO, và ủ phân hiếu khí cũng là cách được khuyến cáo, vì sẽ tránh được phát thải khí mê-tan, trừ khi các bạn có thể thu hồi lượng mê tan đó để làm biogas thay vì thải thẳng ra môi trường.

Khí mê-tan cũng là một loại khí nhà kính, nhưng mê-tan có khả năng giữ nhiệt trong khí quyển mạnh gấp 28-30 lần khí CO2 khi so sánh trong thời gian 100 năm, và mạnh gấp 84-86 lần khí CO2 khi so sánh trong thời gian 20 năm [EPA, UNECE]. Đó là lý do vì sao không nên thải rác thải thực phẩm đến các bãi chôn lấp, cũng như nên hạn chế việc ủ phân kị khí mà không có phương án thu hồi mê-tan làm biogas.

Với những cách truyền thống, việc ủ phân có thể kéo dài từ 2 – 6 tháng, sẽ tốn khá nhiều thời gian và không gian. Ngoài ra, cũng có một số phương pháp khác để ủ phân bón như là ủ bằng giun, thông qua enzym khi các chất hữu cơ đi qua hệ tiêu hoá của giun, hoặc ủ phân bằng men như phương pháp Bokashi, nhưng những phương pháp này cũng có sẽ có một số nhược điểm nhất định.

Như chia sẻ ở đầu bài, mình đang ở một căn hộ chung cư, không có nhiều không gian để ủ phân cũng như không có kinh nghiệm, ủ phân không đúng cách có thể gây ảnh hưởng đến môi trường và những căn hộ xung quanh, vì vậy mình chọn giải pháp sử dụng máy tái chế.

Máy tái chế rác thải thực phẩm Ichini

Với máy tái chế rác thải thực phẩm Ichini, mình có thể tái chế rác thải thực phẩm và rác thải hữu cơ thành một sản phẩm có thể sử dụng như phân bón một cách dễ dàng và tiện lợi. Dù sau khi máy chạy, kết quả thu được chưa hẳn đã là phân bón, mình sẽ chia sẻ kĩ hơn về sản phẩm thu được và cách sử dụng ở phần sau.

Ngoại hình

Máy tái chế thực phẩm Ichini có dạng khối hộp, kích thước cũng không quá lớn, chỉ 35x30x28 cm, to hơn nồi cơm một chút xíu.

Phần nắp cũng mở lên khá giống với nồi cơm.

Bên trong lòng là lòng nồi kim loại khá dày và nặng, có tay xách ở trên và dưới đáy là trục xoay để nghiền nhỏ thức ăn và các chất hữu cơ.

Phần trục nghiền này cũng làm từ kim loại, rất cứng cáp, không phải dạng lưỡi dao để xay cắt mà sẽ chạy chậm chậm nhưng có nhiều lực để nghiền nhỏ thực phẩm.

Bên trong lòng nồi sẽ có thanh gia nhiệt, dùng để sấy khô thực phẩm, và chính giữa là ngàm động cơ để dẫn động cho tay nghiền ở trong lòng nồi.

Đáy nồi cũng sẽ có ngàm để kết nối trục xoay bên trong với động cơ.

Nắp nồi cũng có thể tháo ra để vệ sinh được.

Ngoài ra, máy còn có nhiều cảm biến để nhận diện xem đã có nồi nằm trong máy chưa, đã đóng nắp hay chưa, đã chốt khoá hay chưa.

Bảng điều khiển của máy ở mặt trước, trên cùng là một núm vặn để khoá và mở khoá phần nắp, muốn mở nắp máy, phải vặn núm đen sang mức mở khoá rồi bấm nút trắng ở giữa mới có thể mở nắp được. Ngược lại, khi đóng nắp, phải vặn núm đen sang mức khoá mới có thể khởi động máy.

Trong quá trình máy chạy, chỉ cần xoay khoá sang chế độ unlock máy sẽ tạm dừng, đương nhiên nếu mở nắp là phải xoay sang unlock thì máy đã ngừng rồi, khi khởi động lại phải xoay sang chế độ lock mới có thể khởi động máy.

Phía bên dưới có nút nguồn to và rõ ràng. cùng một màn hình hiển thị 3 bước hoạt động của máy là Sấy, Nghiền và Làm nguội. Dưới cùng là một nút để chạy chế độ tự vệ sinh và nút để reset bộ lọc không khí.

Phía sau lưng máy sẽ có một bộ lọc than hoạt tính để lọc mùi thực phẩm trong quá trình máy chạy.

Bên trong bộ lọc khử mùi là rất nhiều than hoạt tính, và cũng dễ dàng có thể thay thế phần than hoạt tính này vì Ichini có bán riêng.

Ngoài ra, ở dưới đáy cũng có một bộ phận để hứng nước đọng trong quá trình xử lý, nếu có.

Máy có đi kèm hướng dẫn sử dụng tiếng Việt có đầy đủ các thông tin, và vẫn cẩn thận có thêm 1 miếng cảnh báo những thứ không được cho vào máy như xương to, cây gỗ, vỏ sò vỏ ốc…
Còn các thực phẩm khác như trái cây, rau, cơm, thịt, cá, hải sản, bánh mì, phô mai, vỏ trứng, bã cà phê, bã trà…, máy đều có thể xử lý.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của máy cũng rất đơn giản, chỉ gồm 3 bước đó là sấy khô, nghiền nhỏ và cuối cùng là làm nguội. Tuỳ vào nguyên liệu đầu vào mà sản phẩm đầu ra sẽ có hình thái khác nhau.\

Nhưng điểm chung của sản phẩm đầu ra đều là vụn nhỏ và rất khô. Các loại thực phẩm, rác thải hữu cơ, sau khi được máy xử lý sẽ trở thành những mảnh vụn hữu cơ khô và sạch sẽ.

Máy có thể giảm 80-90% thể tích và khối lượng rác thải hữu cơ. Ở những nước có đánh phí rác thải hữu cơ theo khối lượng như Hàn Quốc, các loại máy xử lý dạng này cũng được sử dụng khá phổ biến cho mục đích giảm khối lượng rác thải.

Mình cũng có đo lượng điện tiêu thụ, nhìn chung, với các loại rác thải thực phẩm cơ bản như rau, vỏ trái cây, vỏ trứng, máy sẽ chỉ tiêu thụ khoảng 1-1.1 kWh điện, và tốn khoảng 6-7 tiếng để vận hành tuỳ vào lượng rác thải đầu vào.

Trong quá trình máy hoạt động, máy sẽ có hút không khí vào và thổi không khí ra để làm nóng và sấy khô thực phẩm theo nguyên lý sấy thông hơi, vì vậy, dù có than hoạt tính để hấp thụ mùi, vẫn có thể có mùi thức ăn lọt ra nếu đó là các loại thực phẩm có nhiều gia vị nặng.

Nhưng thực tế, mình thường chỉ sử dụng để xử lý rác thải thực phẩm sơ chế, nên thường sẽ có những mùi rất thơm như mùi tinh dầu cam từ vỏ cam hoặc mùi rễ ngò thoang thoảng gần không gian máy. Và sau khi máy chạy xong xuôi sẽ hơi có mùi khét khét của chất hữu cơ bị rang khô.

Ngoài ra, mình có 1 tip để tránh bị mùi khi sử dụng máy, đó là mình coi nó là cái máy, chứ không coi nó là cái thùng rác. Tức là mình sẽ chỉ cho rác thực phẩm vào khi mình xử lý, chứ không vứt rác thực phẩm vào và để đó gom vài ngày, vì quá trình gom đó sẽ có thể gây ra mùi hôi thối do thực phẩm tự phân hủy.

Nếu cần gom để đủ cho 1 mẻ để xử lý, mình sẽ cho rác thực phẩm vào một hộp kín và cất trong tủ lạnh để bảo quản, không để thực phẩm tự phân huỷ, về bản chất chưa vứt thì chưa phải rác mà vẫn là nguyên liệu, khi lượng nguyên liệu này đủ nhiều rồi mình mới cho vào máy để xử lý. Với cách sử dụng như vậy mình đảm bảo sẽ không bao giờ có mùi hôi thối tự phân huỷ, sẽ chỉ có mùi thơm tự nhiên của nguyên liệu và sau đó là mùi hơi khét của sản phẩm đầu ra.

Sản phẩm thu được – chưa hẳn là phân bón

Sản phẩm thu được là các mảnh vụn hữu cơ đã được sấy khô và nghiền nhỏ. Các bạn lưu ý, đây là vụn hữu cơ khô, về bản chất nó vẫn là các hợp chất hữu cơ có cấu trúc phức tạp chứ chưa phải là phân bón có cấu trúc đơn giản mà cây có thể hấp thụ được ngay. Chỉ khác là đã sản phẩm thu được đã giảm thể tích và khối lượng đi nhiều lần.

Khác với trước khi xử lý, các mảnh vụn hữu cơ này đã được làm khô nên độ ổn định cao, dễ dàng bảo quản và lưu trữ để sử dụng sau này. Chúng ta chỉ cần cho vào hộp kín (mục đích là để nó khô) là có thể lưu trữ lâu hơn mà không lo bị phân huỷ sinh ra mùi khó chịu.

Trong quá trình sấy và nghiền, nhiệt độ cao đã tiêu diệt hết vi khuẩn và sấy khô làm độ ẩm của sản phẩm đầu ra ở dưới mức mà vi khuẩn hay nấm mốc có thể phát triển.

Đồng thời, vì được nghiền nhỏ nên cũng sẽ giúp quá trình phân huỷ sau này trở nên dễ dàng hơn và nhanh chóng hơn so với hình thái ban đầu là rác thải thực phẩm tươi.

Cách bón cây với sản phẩm thu được

Nguyên tắc chính khi sử dụng sản phẩm thu được đó là trộn các vụn hữu cơ này vào đất để quá trình phân huỷ tiếp tục được diễn ra trong lòng đất giúp các vụn hữu cơ thật sự được chuyển hoá thành phân bón. Đồng thời, phủ một lớp đất lên bề mặt để tránh bị nấm mốc hay thu hút côn trùng, chuột bọ. Các bạn có thể tham khảo một số cách sau:

• Cách 1: Trộn đều vụn hữu cơ với đất rồi phủ một lớp đất lên trên, vẫn thi thoảng tưới nước như đang chăm 1 cái cây để duy trì độ ẩm cho đất. Sau 2 tuần hoặc lâu hơn có thể trồng cây vào.
• Cách 2: Trộn các vụn hữu cơ này với đất và lót ở phần đáy chậu rồi phủ thêm một lớp đất lên trên trước khi trồng cây vào. Sau một thời gian, khi cây phát triển, rễ cây đâm sâu xuống có thể hấp thụ dinh dưỡng và sinh trưởng.
• Cách 3: Nếu chậu đủ lớn hoặc có vườn rộng, có thể đào hố ở quanh chậu cây, xa gốc cây, và trộn các vụn hữu cơ này với đất bên dưới và lấp hố lại. Sau 2 tuần hoặc lâu hơn có thể xới khu vực hố đó lên để trộn đều với đất ở xung quanh chậu cây.

Khi trộn với đất, các vi sinh và động vật có trong đất (như giun đất) sẽ tiếp tục phân huỷ các mảnh vụn hữu cơ thành phân bón và giúp đất màu mỡ hơn. Thời gian xử lý thường sẽ là 2 tuần hoặc lâu hơn, tuỳ vào “sức khoẻ” vốn có của đất và lượng vật chất hữu cơ cần xử lý.

Tương tự như các loại phân bón khác, chúng ta sẽ cần điều chỉnh lượng sử dụng sao cho hợp lý, vì bón quá nhiều sẽ khiến thời gian phân huỷ lâu hơn cũng như có thể sẽ làm mất cân bằng dinh dưỡng trong đất. Ngoài ra, các bạn cũng vẫn có thể đem vụn hữu cơ để làm nguyên liệu ủ phân theo cách truyền thống, sẽ giúp thời gian ủ phân nhanh hơn khi so với thực phẩm chưa qua xử lý.
Còn dưới đây là những cách sử dụng không được khuyến cáo:

• Không bón mặt, không rải các vụn hữu cơ này lên mặt đất, vì khi có hơi ẩm của đất hoặc khi ta tưới cây, vụn hữu cơ đủ ẩm, với mức năng lượng dồi dào có sẵn, sẽ dễ mọc nấm mốc và cũng có thể phát ra mùi thu hút các loại côn trùng và chuột bọ.
• Không bón trực tiếp gần gốc và rễ cây, vì quá trình tiếp tục phân huỷ của các vụn hữu cơ này có thể sinh nhiệt và gây ảnh hưởng hoặc hỏng rễ cây.

Bón mặt bằng vụn hữu cơ có thể gây nấm mốc. - Ảnh được cắt ra từ video "Drying and Grinding Food Scraps as a Waste Diversion Option – Transform"

Tổng kết

Bản thân mình cũng đã sử dụng các vụn hữu cơ này để bón cho cây theo cách 3 ở phần trên có đề cập, sau hơn 2 tuần thấy mọi thứ vẫn rất ổn, cây vẫn khoẻ mạnh, không có mùi phát sinh, cũng không xuất hiện côn trùng hay chuột bọ. Và chắc chắn cách này đơn giản hơn việc tự ủ phân bón từ thức ăn thừa sau khi mình đọc và tìm hiểu một số kĩ thuật về ủ phân.


Đối với gia đình mình, từ khi sử dụng máy tái chế Ichini này, rác thải thực phẩm và rác thải hữu cơ đã được giảm thiểu đến 90-95%, chỉ còn lại những thứ mà máy không xử lý được mình mới phải vứt đi mà thôi.

Sau một thời gian sử dụng lâu hơn, mình sẽ lại tiếp tục cập nhật thêm vào bài viết này về tình trạng sử dụng máy cũng như tình trạng “phân bón” sau khi các vụn hữu cơ đã phân huỷ.

Nếu quan tâm đến sản phẩm này, các bạn có thể tham khảo thêm ở dưới phần comment.

Cảm ơn các anh em đọc bài viết của Ngon Bổ Xẻ trên Tinh Tế, mình cũng có Website, Facebook, Telegram, YouTube và Group chia sẻ deal hời