Một thập kỷ qua, dung lượng game PC đã tăng gấp 8 lần

Có một điều rõ ràng sau khi tổng hợp, nhìn xu hướng của dung lượng trung bình một game PC, việc game cứ tăng dần về dung lượng, tính theo đơn vị gigabyte, là có thật.

Anh em để ý trong biểu đồ trên, từ 2007 đến 2012, trung bình dung lượng một trò chơi chỉ loanh quanh 11 GB, những tác phẩm nặng nhất cho cấu hình PC và ổ cứng cũng chỉ ở ngưỡng trên dưới 20GB. Ngay sau đó, từ năm 2013 trở đi, con số này đã tăng vọt lên ngưỡng trung bình gần 40GB, rồi 50GB vào năm 2018 và 2019, và đến năm 2020 thì lại tăng lên một lần nữa, trung bình gần 80GB cho một trò chơi.

Anh em có thể nghĩ rằng, những game với dung lượng cực lớn hay cực nhỏ phát hành trong từng năm đã khiến con số trung bình trong đường kẻ đỏ trên biểu đồ bị sai lệch. Nhưng những ví dụ cá biệt như vậy tính ra cũng không ảnh hưởng quá nhiều tới xu hướng mà biểu đồ mô tả.

Lấy ví dụ những con số của năm nay 2023, so với số liệu năm 2020. Năm 2020, trò chơi dung lượng cao nhất trên PC là Microsoft Flight Simulator, yêu cầu ổ cứng trống 150GB. Con số trung bình năm ấy là 78GB. Hiện giờ, dù tác phẩm dung lượng lớn nhất yêu cầu 155GB ổ cứng, nhưng con số trung bình cũng chỉ tăng 2GB so với năm 2020.



Trước năm 2023, tạm bỏ qua “con quái vật” mang tên Call of Duty, với những mục chơi đơn, chơi mạng và Warzone ghép lại với dung lượng có khi lên tới 250GB, thì hai trò chơi “nặng” nhất trên PC về mặt dung lượng ổ cứng chính là Red Dead Redemption 2 và Microsoft Flight Simulator.

Con số dung lượng tính bằng GB của một trò chơi trên máy tính cũng chỉ mô tả được một khía cạnh của xu hướng làm game. Cũng cần để ý tới một số liệu nữa, nhìn có vẻ quan trọng hơn. Đấy chính là tỷ lệ chênh lệch của những game phát hành trên nền tảng PC qua từng năm. Năm 2023, chúng ta có game dung lượng cao nhất, nhưng chênh lệch về dung lượng so với con số trung bình cũng là lớn nhất. Ở con số 155GB, Star Wars Jedi: Survivor cao gần gấp đôi dung lượng trung bình 80GB của một trò chơi phát hành trong năm nay:

Vậy rốt cuộc lý do là gì?

Đầu tiên, dễ thấy nhất, chính là đồ họa của những trò chơi trên PC. Những cải tiến trong công nghệ đồ họa máy tính tạo ra được những mô hình vật thể càng ngày càng chi tiết, kết hợp tất cả chúng lại với nhau để tạo ra một thế giới ảo cuốn hút, mọi thứ càng ngày càng giống đời thực. Mà mô hình chất lượng cao trong một trò chơi thường tăng cả về số lượng lẫn dung lượng theo cấp số nhân.

Những nghiên cứu và phát triển hiện giờ cũng đang cố gắng tìm ra những công nghệ mới để nén dữ liệu texture phủ lên bề mặt đa giác vật thể trong game, giúp trò chơi có dung lượng nhẹ hơn. Nhưng vẫn có những hạn chế trong những công nghệ ấy. Đằng nào thì những tham vọng tạo ra những trò chơi quy mô và thế giới lớn, dung lượng cao cũng là điều dễ hiểu.

Tuy nhiên đồ họa cũng chỉ đóng một phần nguyên nhân khiến game PC giờ có dung lượng ba chữ số là chuyện thường tình.



Tất cả những trò chơi được Techspot tổng hợp dung lượng để tạo ra những biểu đồ kể trên đều là những game phát triển cho đa nền tảng, không chỉ cho PC mà còn cho cả những thế hệ console nữa. Bắt đầu tổng hợp số liệu từ năm 2007 trùng khớp với thời điểm PS3 và Xbox 360 ra mắt.

Khi hai thế hệ máy chơi game này bán ra thị trường, chúng đều đã được trang bị ổ cứng lưu trữ. Dù dung lượng 20 hay 60GB là quá nhỏ so với những gì anh em được trải nghiệm ngày hôm nay, chúng vẫn là một nâng cấp lớn so với những thế hệ console trước đó. Dần dần đến thế hệ máy PS4 năm 2013, dung lượng ổ cứng đã tăng lên tới 500 GB, rồi PlayStation 4 Pro ra mắt năm 2016 thì có tận 1TB HDD.

Đó là về khả năng lưu trữ. Còn về bộ nhớ trong, cả PS3 lẫn Xbox 360 đều chỉ có vỏn vẹn 512 MB RAM. Với những giới hạn về dung lượng bộ nhớ như vậy, gần như không có lý do gì các nhà làm game sử dụng những mô hình vật thể quá chi tiết, khiến cỗ máy game của mọi người không tải nổi trò chơi. Riêng chuyện RAM 512 MB dùng cho cả CPU lẫn GPU đã là không đủ để render game rồi.



Nhưng tới thời kỳ PS4 và Xbox One, xu hướng cấu hình máy tính cũng đã giúp những chiếc máy console có tận 8GB RAM. Nhờ đó, các nhà phát triển game có được sự tự do trong việc phát triển các tác phẩm mới, tập trung vào cả quy mô lẫn chất lượng hình ảnh của mỗi trò chơi. Một trong những tác phẩm đầu tiên với hình ảnh ở tầm cỡ điện ảnh, khiến bao nhiêu người ấn tượng vì sức mạnh PS4 có lẽ là The Order 1886.

Tới năm 2020, PS5 và Xbox Series X thì có lần lượt 825GB và 1TB ổ cứng, nhưng giờ RAM đã lên 16GB, vậy là các nhà phát triển lại có thêm không gian để bắt phần cứng máy game xử lý nhiều thứ hơn trong màn chơi, dĩ nhiên là ở độ phân giải cao hơn.

Chính nhờ tốc độ tăng trưởng của cấu hình thiết bị chơi game nói chung và PC chơi game nói riêng, nên từ năm 2013 đến nay, anh em có thể thấy dung lượng trung bình của game cứ tăng phi mã.



Nhưng có một yếu tố ít người để ý hơn khi nhìn vào dung lượng một trò chơi. Lấy ví dụ The Last of Us Part I trên PC. Bên trong thư mục dữ liệu của trò này, có một thư mục con tên là “speech”. Một trò chơi nhiều cắt cảnh và cốt truyện cũng như những đoạn hội thoại như The Last of Us, dung lượng dữ liệu ngôn ngữ là khổng lồ. Cứ mỗi ngôn ngữ game hỗ trợ, là thêm một lượng lớn dữ liệu âm thanh cần có trong bộ cài của game.

Tính riêng ngôn ngữ tiếng Anh của The Last of Us Part I trên PC đã là 1.6 GB. Rồi thêm những ngôn ngữ khác được game hỗ trợ, là thêm 8.5 GB nữa. Kế đến, những dữ liệu chuyển ngữ cho toàn bộ trò chơi, từ menu đến những mục khác của game chiếm thêm 4 GB nữa. Những đoạn video mở đầu, credit tổng hợp những người phát triển trò chơi và những nội dung tương tự có dung lượng 2.7 GB.

Tổng cộng, với The Last of Us Part I, những dữ liệu hoàn toàn không liên quan tới đồ họa chiếm tới 17GB. Con số này hơn chục năm trước hoàn toàn đủ cho một game PC. Và không riêng gì The Last of Us, hầu hết những game bom tấn với dung lượng khủng đều có dữ liệu ngôn ngữ và cắt cảnh rất lớn.

Ổ cứng càng ngày càng rẻ

Yếu tố thứ ba khiến game PC càng lúc càng có dung lượng cao, bên cạnh đồ họa và dữ liệu ngôn ngữ, có lẽ chính là tác động ngoại cảnh. Chi phí lưu trữ dữ liệu càng lúc càng rẻ.

Năm 2007, nếu muốn sở hữu một chiếc ổ cứng dung lượng 1TB, chi phí là khoảng 400 USD ở thị trường nước ngoài. Một chiếc ổ HDD dung lượng 320GB rơi vào khoảng 65 USD. SSD khi ấy còn quá mới và quá đắt. Dù tốc độ cao thật nhưng một chiếc ổ 250GB vẫn có giá lên tới khoảng 530 USD. Vì thế cũng sẽ là dễ hiểu khi PS3 và Xbox 360 trang bị ổ cứng vỏn vẹn 20 hoặc 60GB.

Hẳn anh em còn nhớ, console với ổ cứng dung lượng cao thường được bán lỗ, rồi Sony hay Microsoft sẽ bù lỗ bằng doanh thu bán game. Nhưng thiết bị lưu trữ có lẽ là một trong những ngành công nghệ cạnh tranh khắc nghiệt nhất. Đến giờ vẫn vậy.



Đơn vị lưu trữ đám mây Backblaze đã tổng hợp mọi chiếc ổ họ từng mua và ứng dụng vận hành lưu trữ qua nhiều năm. Dù họ mua với số lượng lớn, có chiết khấu, nhưng kết quả thống kê vẫn cho thấy rõ rệt xu hướng chi phí lưu trữ càng ngày càng giảm.

Giờ anh em hoàn toàn có thể mua ổ cứng HDD dung lượng 1TB với giá chỉ hơn 1 triệu Đồng ở thị trường Việt Nam. HDD 2TB có vài lựa chọn với giá chưa đầy 2 triệu. Tính ra thì ở thị trường nước ngoài, hiện giờ lưu trữ bằng HDD có giá khoảng 20 USD cho một terabyte dung lượng. Con số này giảm tới 95% so với năm 2007.

Tương tự như vậy là với SSD. Chỉ hơn 2 triệu là anh em đã có một chiếc ổ SSD 1TB, đôi khi còn có vài lựa chọn rẻ hơn nhiều. Hiện giờ chúng ta vẫn chưa chạm được tới điểm SSD có chi phí và giá sản phẩm rẻ hơn HDD, nhưng dự báo cho thấy từ năm 2026, điều đó sẽ xảy ra, khi các nhãn hàng và các tập đoàn chạy đua giá để cạnh tranh giữ thị phần. Với chúng ta, mua ổ cứng SSD lưu trữ chưa bao giờ rẻ như bây giờ.



Những chiếc máy console hiện giờ dù dung lượng vẫn là 1TB như thời kỳ PS4 Pro và Xbox One X của 6 năm về trước, nhưng ngoài lưu trữ game và hệ điều hành cũng như phần mềm hệ thống ra, console không cần bộ nhớ lưu trữ để làm gì khác. Còn với anh em chơi game PC, máy tính còn phục vụ nhiều nhu cầu khác, nên 1TB nhiều khi chưa chắc đã đủ.

Rồi phải làm sao để mấy năm nữa không có game PC 200GB?

Hiện giờ những game PC dung lượng trên 100GB vẫn chưa phải xu hướng phổ biến, nhưng xét theo cái biểu đồ ở đầu bài viết, chuyện đó rất dễ xảy ra trong tương lai gần. Điều này có nghĩa nếu máy tính của anh em chỉ có 1TB ổ cứng để lưu trữ mọi thứ, thì tính ra anh em cũng chỉ cài được năm bảy game khủng. Anh em nào có đường truyền internet đủ nhanh thì không phải vấn đề vì có thể gỡ game cũ cài game mới, chừng nào muốn chơi lại thì tải lại từ các cửa hàng trực tuyến. Nhưng những người khác thì chờ tải game vừa lâu vừa nản.

Có một vấn đề không được đề cập trong việc thống kê những tác phẩm game bom tấn trên PC và dung lượng của chúng. Có những thể loại game thực sự rất nhẹ, và cũng có những tác phẩm cứ cập nhật là lại thêm rất nhiều nội dung, đòi hỏi ổ cứng phải để dành thêm một phần trống để cập nhật.

Một giải pháp được rất nhiều hãng game ứng dụng hiện giờ, đó là nếu anh em không chơi game ở độ phân giải 4K, anh em có thể bỏ qua gói dữ liệu texture chất lượng cao. Lấy ví dụ Far Cry 6, game gốc nặng 60GB, đủ để anh em chơi ở độ phân giải 2K trở xuống. Nếu muốn game đẹp hơn ở độ phân giải 4K, và phần cứng PC gánh được việc xử lý game ở độ phân giải này, có thể tải thêm 35GB HD texture pack. Rất nhiều game khác cũng ứng dụng giải pháp tương tự.



Một giải pháp khác mà trước kia Call of Duty ứng dụng là tách chế độ chơi đơn và chơi mạng độc lập, ai muốn chơi cái gì thì tải về. Còn bây giờ đáng tiếc là vì áp lực kinh doanh, anh em muốn tải Warzone hay Modern Warfare II, muốn chơi mục cốt truyện hay multiplayer, thì cũng phải tải hết toàn bộ mọi chế độ game về máy tính hoặc console.

Những giải pháp nén dữ liệu texture, âm thanh và cắt cảnh cũng là một lựa chọn của các hãng để tối ưu dung lượng trò chơi. Nhưng sự cân bằng giữa tỷ lệ nén dữ liệu và chất lượng của âm thanh hình ảnh vẫn đang khiến game trên PC càng lúc càng phình to, chứ không thể quay trở về thời kỳ game khủng dung lượng 40 60GB như xưa được.



Một vấn đề rất rõ ràng là khi dung lượng bộ nhớ tăng lên, rồi tốc độ bộ nhớ cũng tăng, thì chính bản thân các nhà làm game cũng tận dụng tối đa khả năng để tạo ra những trò chơi với thế giới ảo đa dạng chưa từng có. Lấy ví dụ Spider-Man hồi năm 2018 trên PS4 và PS4 Pro dùng đi dùng lại rất nhiều asset đồ họa trong màn chơi, thậm chí còn lặp lại chúng trong dữ liệu cài đặt để đảm bảo tốc độ tải màn chơi do giới hạn tốc độ của ổ HDD.

Còn đến năm 2023, Spider-Man 2 dung lượng 86GB trên PS5, không hề nhẹ hơn, nhưng đổi lại là mỗi khu vực, nhà cửa luôn khác biệt và có cá tính riêng, không chỗ nào giống chỗ nào hết.