Trong thời đại mà Big Tech đang nắm GDP ngang cả một quốc gia, thử tưởng tượng: nếu coi một quốc gia như một công ty đại chúng thì sao? GDP sẽ được tính như doanh thu, nợ công như nợ doanh nghiệp, và vốn hóa có thể giả định theo hệ số P/S (Price-to-Sales). Kết quả là một góc nhìn khá thú vị và nhiều so sánh “đảo ngược”.
Để dễ hình dung, con số này lớn gấp gần 20 lần vốn hóa thị trường của Apple, một trong những công ty có giá trị cao nhất thế giới với mức khoảng 3.5 nghìn tỷ USD, và cũng cao hơn nhiều so với Google (Alphabet) với vốn hóa khoảng 2.4 nghìn tỷ USD (Macrotrends, 2025).
USA Inc. - Công ty lớn nhất lịch sử
Năm 2024, GDP của Mỹ đạt khoảng 28 nghìn tỷ USD (World Bank, 2024). Nếu áp dụng hệ số P/S 2.5, giá trị vốn hóa giả định của “USA Inc.” sẽ lên đến khoảng 70 nghìn tỷ USD.
Để dễ hình dung, con số này lớn gấp gần 20 lần vốn hóa thị trường của Apple, một trong những công ty có giá trị cao nhất thế giới với mức khoảng 3.5 nghìn tỷ USD, và cũng cao hơn nhiều so với Google (Alphabet) với vốn hóa khoảng 2.4 nghìn tỷ USD (Macrotrends, 2025).
Với quy mô như vậy, “USA Inc.” sẽ trở thành “doanh nghiệp” lớn nhất trong lịch sử nhân loại, vượt xa mọi công ty công nghệ cộng lại.
Bảng so sánh nhanh các quốc gia
Dưới đây là bảng tóm tắt một số nền kinh tế lớn và trung bình, với GDP năm 2024, vốn hóa giả định khi áp hệ số P/S 2.5, và tỉ lệ nợ công trên GDP.
Khi nhìn vào bảng này, ta có thể hình dung rằng nếu thế giới chỉ là một sàn chứng khoán khổng lồ thì Mỹ và Trung Quốc sẽ là hai “blue chip” hàng đầu. Trong khi đó, các nền kinh tế tầm trung như Đức, Nhật hay Ấn Độ đóng vai trò giống như những tập đoàn lớn, còn Việt Nam và Singapore tương đương với những công ty tăng trưởng tiềm năng nhưng vẫn ở quy mô nhỏ hơn nhiều.
Khi công ty thành quốc gia
Nếu đảo ngược phép so sánh, ta thử coi doanh thu của các tập đoàn lớn như là GDP của một quốc gia giả định. Kết quả cũng gây bất ngờ không kém. Amazon với doanh thu 638 tỷ USD trong năm 2024 sẽ lớn hơn cả GDP của Việt Nam (491 tỷ USD) và Singapore (548 tỷ USD).Quảng cáo
Nghĩa là nếu “Amazon-land” tồn tại, nền kinh tế này sẽ có quy mô ngang ngửa với một quốc gia tầm trung ở châu Á. Apple với doanh thu 391 tỷ USD tương đương GDP của Philippines, còn Google (Alphabet) đạt 350 tỷ USD, ngang với Na Uy, một quốc gia phát triển Bắc Âu. Trong khi đó, Microsoft với 245 tỷ USD sẽ ngang tầm Bỉ, một thành viên sáng lập Liên minh châu Âu.
GDP trên đầu người: Big Tech siêu giàu
Một góc nhìn khác là so sánh hiệu quả theo đầu người. Nếu coi doanh thu chia cho số nhân viên như GDP/người, thì nhiều công ty sẽ trở thành “quốc gia siêu giàu”.
Chẳng hạn, Aramco, tập đoàn dầu khí Ả Rập Xê Út, đạt mức gần 6.5 triệu USD/người. Nvidia, công ty thiết kế chip, đạt khoảng 4.5 triệu USD/người. Apple và Meta đều ở mức hơn 2.4 triệu USD/người. Ngay cả Amazon, vốn có lực lượng nhân sự khổng lồ, vẫn đạt trung bình 418.000 USD/người, tức là gấp khoảng 5 lần GDP/người thực tế của Mỹ (~85.000 USD/người).
Quảng cáo
So sánh này cho thấy Big Tech và các tập đoàn lớn có hiệu suất khai thác giá trị từ nhân sự cao gấp nhiều lần so với một quốc gia.
Dĩ nhiên, sự khác biệt nằm ở chỗ quốc gia phải gánh vác các chi phí xã hội như y tế, giáo dục, an ninh và phúc lợi, trong khi công ty có thể tập trung gần như tuyệt đối vào lợi nhuận. Nhưng xét về mặt hiệu quả kinh tế, các công ty này đang vận hành như những cỗ máy tạo giá trị ở quy mô quốc gia siêu giàu.
Quốc gia và doanh nghiệp: cùng thước đo, khác bản chất
Qua so sánh, ta thấy rằng nếu quốc gia được nhìn như công ty, Mỹ sẽ là một “siêu tập đoàn” có giá trị vốn hóa lớn nhất trong lịch sử, vượt xa mọi doanh nghiệp hiện tại. Ngược lại, nếu công ty được nhìn như quốc gia, Amazon, Apple hay Google hoàn toàn có thể ngồi cùng bàn với các nền kinh tế tầm trung, thậm chí vượt qua nhiều quốc gia đang phát triển.
Điều quan trọng là, dù cùng chung một thước đo kinh tế, bản chất của quốc gia và doanh nghiệp vẫn rất khác nhau. Quốc gia phải duy trì sự cân bằng giữa kinh tế và xã hội, trong khi doanh nghiệp chỉ tập trung vào tăng trưởng lợi nhuận.
- Nếu quốc gia là công ty, USA Inc. vượt xa mọi Big Tech cộng lại.
- Nếu công ty là quốc gia, Amazon, Apple, Google đã là cường quốc kinh tế.
Cách nhìn này không chỉ giúp ta hình dung lại vai trò của các siêu tập đoàn trong nền kinh tế toàn cầu, mà còn gợi mở những câu hỏi: liệu Big Tech có đang trở thành “quốc gia mới” với quyền lực ngang chính phủ? Và nếu xu hướng này tiếp tục, ranh giới giữa quyền lực công và tư sẽ còn rõ ràng hay ngày càng bị xóa nhòa?
Nguồn tham khảo
- World Bank. (2024). World Development Indicators. https://data.worldbank.org
- IMF. (2024). World Economic Outlook Database. https://www.imf.org
- Macrotrends. (2025). Apple, Microsoft, Google Market Cap. https://www.macrotrends.net
- Statista. (2023). Average Price-to-Sales Ratios by Industry. https://www.statista.com
