Nói đến các món bánh truyền thống Việt Nam, người ta hay nhớ đến bánh chưng, bánh tét, bánh dày giò và chắc chắn không thể thiếu đó là bánh khảo - món bánh giản dị được tạo nên từ gạo nếp thơm ngon dẻo ngọt đậm vị đồng quê.
Xưa kia, chúng ta thường nhìn thấy sự xuất hiện của bánh khảo nhiều nhất vào mỗi dịp Tết đến xuân về, trên các mâm lễ cúng. Song, khi cuộc sống ngày càng trở nên hiện đại, các món bánh công nghiệp với nhiều kiểu dáng mẫu mã dần chiếm chỗ những món bánh truyền thống thì bánh khảo đã gần như biến mất khỏi thị trường, chỉ còn lại trong ký ức xưa của mỗi người.
Thực tế, bánh khảo (hay bánh oản) được người xưa sử dụng là đồ cúng bái, cúng lễ xong thì lũ trẻ con mới được thụ lộc. Bởi bánh khảo là tượng trưng cho tài lộc may mắn, tốt lành, có ý nghĩa gắn liền với tư tưởng Phật Giáo. Những quanh bánh khảo có hình trụ chóp được tạo ước lệ từ hình dáng chính yếu của các tòa tháp Phật Giáo - mang sự liên kết sinh tử và tái sinh. Bày bánh khảo trên mâm như thể hiện sự kính trọng tuyệt đối với bậc bề trên. Do đó, tồn tại trong ký ức của mỗi người, bánh khảo luôn gắn liền với hình ảnh những mâm lễ cúng cùng nhang khói trang nghiêm.
Nhớ khi xưa, mỗi lần bà hay mẹ đi chùa về cho một chiếc bánh khảo là lòng tôi xốn xang vui sướng hệt như được vàng. Tôi nâng niu từng chiếc bánh, cẩn thận bóc từng lớp bọc và nhẹ nhàng cắn từng miếng bánh để thưởng thức. Cốt bánh thì dẻo mịn thoảng hương nhè nhẹ của hoa nhài, vị bánh ngọt ngọt thanh thanh, cắn miếng nào là tan ngay trong miệng miếng ấy. Ngay lúc ấy mà được thưởng thức cùng một ngụm trà thanh mát thì đúng là một thứ cảm giác tuyệt vời không món bánh nào sánh được.
Nhưng ăn là một nhẽ, trong tuổi thơ của tôi, bánh khảo cũng đồng thời là một món đồ chơi rất hữu ích. Tận dụng những chiếc giấy bóng kính bọc bánh sặc sỡ màu sắc, tôi cùng đám trẻ thi nhau làm kính mắt để đùa nghịch và cùng nhau nhìn ngắm bầu trời rực rỡ trong loạt sắc đỏ, sắc tím cực kỳ lạ mắt. Nhiều lúc tiếc là mình đã lớn, thậm chí đã già, chẳng còn được vui trong những niềm vui nhỏ nhoi như thế nữa.
Nếu như bánh chưng là một ông hoàng được nhà nhà nhắc đến như một hương vị không thể thiếu cho ngày Tết thì bánh khảo là nàng công chúa ngủ trong rừng đang dần bị lãng quên theo thời gian. Trên mâm lễ cúng ngày nay chỉ toàn thấy nào bánh, nào kẹo công nghiệp với đa dạng màu sắc và hình thù nhưng chỉ mang tính chất thẩm mỹ bề ngoài. Rõ ràng, thiếu bánh khảo như thiếu đi một phần ý nghĩa tâm linh cao đẹp. Do đó, gần đây, nhiều người bắt đầu tìm kiếm và sử dụng nhiều hơn những chiếc bánh khảo trên mâm lễ.
Tuy nhiên, do thời đại biến đổi nên những chiếc bánh khảo xưa cũng phải đổi thay theo. Bạn sẽ không còn thấy hình ảnh những chiếc bánh khảo hình chóp trụ bọc giấy bóng kiếng đơn giản như xưa mà thay vào đó là một hình ảnh mới với tên gọi mới đó là oản tài lộc. Oản tài lộc mang nhiều ưu điểm về hình dáng, mẫu mã và sự tiện lợi hơn so với những chiếc bánh khảo xưa. Mặc dù vẫn đảm bảo giá trị cốt lõi là để thưởng thức nhưng oản tài lộc nghiêng phần nhiều về tính thẩm mỹ và tối ưu hóa nhu cầu cúng lễ của mọi người hơn. Theo đó, oản tài lộc được các nghệ nhân tạo hình theo nhiều kiểu dáng, kết hợp nhiều màu sắc độc đáo hơn dựa trên những ý niệm tâm linh.
Với hình dáng độc đáo cùng những ý nghĩa tâm linh tốt lành như vậy, tôi tin rằng món bánh truyền thống này chắc chắn sẽ được người tiêu dùng ưa chuộng sử dụng trở lại trong tương lai không xa.
Xưa kia, chúng ta thường nhìn thấy sự xuất hiện của bánh khảo nhiều nhất vào mỗi dịp Tết đến xuân về, trên các mâm lễ cúng. Song, khi cuộc sống ngày càng trở nên hiện đại, các món bánh công nghiệp với nhiều kiểu dáng mẫu mã dần chiếm chỗ những món bánh truyền thống thì bánh khảo đã gần như biến mất khỏi thị trường, chỉ còn lại trong ký ức xưa của mỗi người.
Ngẫm lại hương vị những chiếc bánh khảo xưa
Thực tế, bánh khảo (hay bánh oản) được người xưa sử dụng là đồ cúng bái, cúng lễ xong thì lũ trẻ con mới được thụ lộc. Bởi bánh khảo là tượng trưng cho tài lộc may mắn, tốt lành, có ý nghĩa gắn liền với tư tưởng Phật Giáo. Những quanh bánh khảo có hình trụ chóp được tạo ước lệ từ hình dáng chính yếu của các tòa tháp Phật Giáo - mang sự liên kết sinh tử và tái sinh. Bày bánh khảo trên mâm như thể hiện sự kính trọng tuyệt đối với bậc bề trên. Do đó, tồn tại trong ký ức của mỗi người, bánh khảo luôn gắn liền với hình ảnh những mâm lễ cúng cùng nhang khói trang nghiêm.
Nhớ khi xưa, mỗi lần bà hay mẹ đi chùa về cho một chiếc bánh khảo là lòng tôi xốn xang vui sướng hệt như được vàng. Tôi nâng niu từng chiếc bánh, cẩn thận bóc từng lớp bọc và nhẹ nhàng cắn từng miếng bánh để thưởng thức. Cốt bánh thì dẻo mịn thoảng hương nhè nhẹ của hoa nhài, vị bánh ngọt ngọt thanh thanh, cắn miếng nào là tan ngay trong miệng miếng ấy. Ngay lúc ấy mà được thưởng thức cùng một ngụm trà thanh mát thì đúng là một thứ cảm giác tuyệt vời không món bánh nào sánh được.
Nhưng ăn là một nhẽ, trong tuổi thơ của tôi, bánh khảo cũng đồng thời là một món đồ chơi rất hữu ích. Tận dụng những chiếc giấy bóng kính bọc bánh sặc sỡ màu sắc, tôi cùng đám trẻ thi nhau làm kính mắt để đùa nghịch và cùng nhau nhìn ngắm bầu trời rực rỡ trong loạt sắc đỏ, sắc tím cực kỳ lạ mắt. Nhiều lúc tiếc là mình đã lớn, thậm chí đã già, chẳng còn được vui trong những niềm vui nhỏ nhoi như thế nữa.
Bánh khảo xưa đã đi đâu trong thời hiện đại
Nếu như bánh chưng là một ông hoàng được nhà nhà nhắc đến như một hương vị không thể thiếu cho ngày Tết thì bánh khảo là nàng công chúa ngủ trong rừng đang dần bị lãng quên theo thời gian. Trên mâm lễ cúng ngày nay chỉ toàn thấy nào bánh, nào kẹo công nghiệp với đa dạng màu sắc và hình thù nhưng chỉ mang tính chất thẩm mỹ bề ngoài. Rõ ràng, thiếu bánh khảo như thiếu đi một phần ý nghĩa tâm linh cao đẹp. Do đó, gần đây, nhiều người bắt đầu tìm kiếm và sử dụng nhiều hơn những chiếc bánh khảo trên mâm lễ.
Tuy nhiên, do thời đại biến đổi nên những chiếc bánh khảo xưa cũng phải đổi thay theo. Bạn sẽ không còn thấy hình ảnh những chiếc bánh khảo hình chóp trụ bọc giấy bóng kiếng đơn giản như xưa mà thay vào đó là một hình ảnh mới với tên gọi mới đó là oản tài lộc. Oản tài lộc mang nhiều ưu điểm về hình dáng, mẫu mã và sự tiện lợi hơn so với những chiếc bánh khảo xưa. Mặc dù vẫn đảm bảo giá trị cốt lõi là để thưởng thức nhưng oản tài lộc nghiêng phần nhiều về tính thẩm mỹ và tối ưu hóa nhu cầu cúng lễ của mọi người hơn. Theo đó, oản tài lộc được các nghệ nhân tạo hình theo nhiều kiểu dáng, kết hợp nhiều màu sắc độc đáo hơn dựa trên những ý niệm tâm linh.
Với hình dáng độc đáo cùng những ý nghĩa tâm linh tốt lành như vậy, tôi tin rằng món bánh truyền thống này chắc chắn sẽ được người tiêu dùng ưa chuộng sử dụng trở lại trong tương lai không xa.
