Cứ ngỡ xe đạp là món đồ đơn giản, dễ chơi, dễ lựa chọn; Thế nhưng thực tế không phải thế và việc chọn mua một chiếc xe ưng ý để đi làm, đi tập thể dục cũng đòi hỏi anh em bỏ ra một ít thời gian để tìm hiểu. Cơ bản là vì xe đạp có ít thành phần, nên mỗi thành phần đều đóng góp nhiều và trải nghiệm của người dùng. Topic này - giống như tiêu đề - mình muốn chia sẻ với anh em về một số điều nên lưu ý để lựa chọn mua xe đạp thật phù hợp. Lưu ý bài viết dựa vào kinh nghiệm và kiến thức cá nhân của một người không chuyên, nếu có sai sót mời anh em cùng đóng góp và thảo luận để cùng nhau tham khảo nhé 😁
Ngoài 3 dòng xe mà mình thấy tương đối phổ biến kể trên thì mỗi dòng lại có nhiều nhánh nhỏ khác, cũng như có nhiều chiếc xe thiết kế đặc thù cho một nhu cầu ngách cụ thể, ví dụ như xe BMX, trail để thuần biểu diễn, xe downhill để chơi mạo hiểm, đổ dốc, xe fix gear với sự độc đáo trong cách chạy, xe đạp gấp với tính linh hoạt và cơ động cao,…
Lựa chọn dòng xe
Có rất nhiều dòng xe đạp được xây dựng dựa trên nhiều nhu cầu cụ khác nhau. Tuy nhiên có thể phân loại chúng ra thành 3 dòng chính phổ biến nhất, từ đó anh em có thể xác định được mình cần gì và phải mua cái gì để đáp ứng. Ba dòng đó bao gồm: Xe đạp địa hình "MTB", xe đạp thiên về tốc độ và đua “Road” và dòng xe “Touring” phù hợp cho các chuyến đi xa, mang tính thực dụng cao.- Xe MTB thường có khung khá hầm hố, lốp to và nhiều gai. Chúng có 1 phuộc hoặc có thể lên tới 2 phuộc để đảm bảo sự êm ái khi di chuyển trong các địa hình phức tạp. Ghi đông của xe MTB cũng thường rộng và thẳng để giúp người lái dễ dàng kiểm soát chiếc xe hơn. Tuy nhiên đạp đường trường thì xe MTB sẽ nặng nề và chậm chậm, tốn sức.
- Xe đạp đua Road là những chiếc xe mà chúng ta thường thấy trong các giải đua xe đạp. Chúng có phần khung mỏng, gọn gàng và thường được nhà thiết kế cố gắng giảm tối đa trọng lượng. Lốp của chúng cũng rất mỏng để giảm tối đa lực đạp. Ngoài ra yên xe cũng cao vượt trội với ghi đông để người lái cúi thấp, giảm ma sát và sức cản của gió. Xe road thường đem lại tốc độ chạy cao, có thể lên tới 6-70km/h. Tuy nhiên nó cũng chỉ hướng đến nhu cầu chạy đường trường vì nếu đi trên những cung đường gồ ghề sẽ khá mệt mỏi. Và mình cũng cảm thấy việc ngồi khum lưng trên xe road trong một thời gian dài rất mệt (cái này chủ quan nha).
- Nếu anh em tìm hiểu về xe đạp touring thì sẽ thấy nó thường hướng đến những chuyến đi xa và thường lai tạp các đặc điểm của 2 dòng xe trên, tức là vừa mạnh mẽ và cứng cáp như MTB, nhưng cũng đủ gọn nhẹ để có thể đạp nhanh khi gặp đường trường. Một điểm mà chúng ta thường thấy trên các xe touring là nó có sẵn rất nhiều lỗ bắt ốc vít chờ để người dùng gắn thêm phụ kiện như baga để chở đồ, chắn bùn, chân chống,… Mình thấy khá nhiều anh em đang mua dòng này vì nó có tính đa dụng cao, tuy dĩ nhiên điểm yếu là nó lại không chuyên về một mảng nào.
Ngoài 3 dòng xe mà mình thấy tương đối phổ biến kể trên thì mỗi dòng lại có nhiều nhánh nhỏ khác, cũng như có nhiều chiếc xe thiết kế đặc thù cho một nhu cầu ngách cụ thể, ví dụ như xe BMX, trail để thuần biểu diễn, xe downhill để chơi mạo hiểm, đổ dốc, xe fix gear với sự độc đáo trong cách chạy, xe đạp gấp với tính linh hoạt và cơ động cao,…
Anh em có thể coi thử giải downhill Redbull Rampage. Rất là đã.
Như vậy, việc đầu tiên cần chọn mua xe đạp đó là xác định nhu cầu của mình để chọn ra dòng xe có thể đáp ứng tốt cho chúng ta.
Lựa chọn thương hiệu
Thị trường hiện tại có vô vàn các thương hiệu xe đạp, lâu đời có / thương hiệu mới cũng rất nhiều. Việc lựa chọn thương hiệu xe đạp phụ thuộc rất nhiều vào thiên kiến cá nhân. Có người nói rằng hãng A xe tốt, có người lại nó B tốt hơn, có người lại nói C tốt nhất. Nên thôi cái này mình xin để anh em tự lựa chọn theo quan điểm cá nhân. Tuy nhiên mình cũng xin gợi ý một vài thương hiệu phổ biến ở thị trường Việt Nam như: Trek, Giant, Twitter, Jett, Trinx, Merida,… Mình thì đang đi xe Giant nhưng rất thích Trek và chiếc xe sắp tới của mình có thể sẽ chọn Trek :D.Góc tập luyện của mod Long
Có người không quan tâm đến thương hiệu, nhưng riêng mình thì lại rất quan tâm đến yếu tố thương hiệu. Dù một chiếc xe có cấu hình cao, giá rẻ hơn so với một chiếc khác có thương hiệu được đánh giá cao hơn thì mình vẫn sẽ chọn chiếc xe có thương hiệu. Mình tin rằng không phải ngẫu nhiên mà một thương hiệu lại được nhiều người tin dùng đến vậy. Một điểm nữa mà mình muốn gợi ý anh em nào mới nhập môn thì nên chọn những thương hiệu đã có phân phối chính hãng ở Việt Nam, để lỡ có gì thì nhận lại sự hỗ trợ chu đáo nhất có thể :D
Size xe
Kích thước xe là một yếu tố cực kì quan trọng khi chọn mua xe đạp. Mình từng nghĩ rằng cái này không quan trọng tuy nhiên mod @Trần Hoàng Long. khuyên mình rằng mua xe đúng size cũng giống như mặc quần áo đúng kích thước vậy. Nó sẽ giúp cho chúng ta thoải mái trong quá trình đạp xe hơn. Chọn xe quá lớn sẽ khiến người đạp khó khăn trong việc kiểm soát tổng thể chiếc xe trong khi chạy xe quá nhỏ sẽ làm chúng ta thiếu tự tin hơn, cảm thấy bị chông chênh. Dù là lớn hơn hay nhỏ hơn thì việc chạy xe không đúng kích thước sẽ làm hại cho sức khoẻ và xương khớp của anh em về lâu dài. Do đó, luôn ưu tiên chọn đúng kích thước hơn những yếu tố khác nhé anh em.Quảng cáo
Để chọn xe đúng size cũng không có gì khó khăn cả, mỗi hãng đều đưa ra những bảng size riêng của họ. Có hãng sẽ niêm yết size dựa trên chuẩn XS, S, M, L, XL,… hãng khác lại tính theo inch. Anh em có thể xem bảng chọn size dựa vào chiều cao hoặc inseam. Tuy nhiên tốt nhất thì anh em vẫn nên ra showroom, ngồi thử xem có phù hợp thực tế không nhé.
Xong phần cơ bản, giờ chúng ta đi đến các bộ phần cần lưu tâm khi lựa chọn trên một chiếc xe đạp
Bộ truyền động - Groupset
Bộ truyền động là thành phần quan trọng nhất trên một chiếc xe. Đây là từ dùng để chỉ chung cho tất cả linh kiện như: Giò dĩa, dĩa, chuyển dĩa, bộ líp, chuyển líp, xích, phanh, tay đề, đùm,… Hiện nay có nhiều thương hiệu làm groupset nổi tiếng có thể kể đến như Shimano, SRAM hay Campagnolo. Tuy nhiên chúng ta sẽ quan tâm đến Shimano nhiều hơn vì nó là phổ biến nhất nhờ giá cả phải có thể nói là dễ tiếp cận, từ xe rẻ tiền đến xe tầm trung-cao cấp cũng đều sử dụng các dòng groupset của Shimano. SRAM và Campagnolo có giá thành đắt hơn, nhưng cũng đem lại hiệu suất cao hơn, do đó thường được dùng cho các “dân chơi” chuyên nghiệp hơn.Quảng cáo
Shimano cung cấp khá nhiều bộ groupset phân cấp theo các dòng, cũng giống như anh em xem cấu hình điện thoại hay máy tính vậy. Mặc dù mỗi bộ groupset thường bao gồm nhiều thành phần linh kiện, nhưng các hãng làm xe đạp thường không dùng trọn bộ mà sẽ lai tạp nhiều thành phần để giảm giá thành hoặc để phù hợp nhất với những tính toán của họ. Ví dụ chiếc Giant Talon 2 mà mình đang đi có bộ chuyển líp Acera, bộ chuyển dĩa và tay đề của Altus nhưng giò dĩa lại là của ProWheel, thắng Tektro,… chứ không dùng hoàn toàn một bộ group full của Acera. Mặc dù vậy thì vài linh kiện mà anh em thường cần quan tâm nhất là chuyển líp, tay đề, chuyển dĩa, và đôi khi là giò dĩa,… do đó anh em nên coi kĩ thông số của những món này.
Như mình đã nói, Shimano phân cấp ra nhiều loại groupset khác nhau, giống như Intel có Core i3, i5, i7,… vậy. Do đó mình cũng xin liệt kê ra phân cấp của các groupset để anh em tiện tham khảo.
- Đối với groupset dành cho xe địa hình MTB: Thứ tự cao cấp tăng dần từ Tourney > Altus > Acera > Alivio > Deore > SLX > Deore XT > XTR.
- Đối với groupset dành cho xe đường trường: Thứ tự cao cấp tăng dần từ Claris > Sora > Tiagra > 105 > Ultegra > Dura-Ace.
Về phần này thì cách lựa chọn sẽ tuỳ khẩu vị của anh em thôi. Mình xin lấy ví dụ giữa 2 chiếc mà mình đặt cùng phân khúc là Trek Marlin 6 và Giant Talon 2 nha. Talon 2 hơn ở bộ chuyển líp khi sử dụng Acera ở phân khúc cao hơn so với Altus của Marlin 6. Tuy nhiên Trek Marlin 6 lại có tính đồng bộ cao hơn khi giò dĩa của xe cũng chung bộ Shimano Altus thay vì bị lai tạp với giò dĩa ProWheel trên chiếc Talon 2. Mình thì chọn bộ chuyển líp Acera, còn giò dĩa thì qua dịch mình cũng thay loại trục rỗng nên không quan tâm lắm.
Bánh xe
Bánh xe đạp thường có 3 kích thước chính là 26, 27.5 và 29 inch. Mỗi kích thước cũng được sinh ra để phục vụ một nhu cầu của người dùng.- Bánh 26" là bánh nhỏ nhất, do đó sẽ đạp chậm hơn so với 2 bánh kia. Tuy nhiên cấu trúc của nó sẽ khoẻ nhất và sẽ hợp cho những địa hình khó hoặc biểu diễn các trick xe đạp với mức độ va chạm cao giữa bánh xe và địa hình. Bên cạnh đó, bánh nhỏ cũng giúp người lái dễ điều khiển trong những địa hình phức tạp và thay đổi liên tục
- Bánh 29" cho tốc độ đạp cao, bám đường tốt. Góc tiếp tuyến giữa bánh xe và mặt đường nhỏ khiến việc vận hành trở nên êm ái hơn. Tuy nhiên bù lại thì nó cũng tốn lực đạp hơn và không phù hợp với anh em nào không quá cao.
- Bánh 27.5" như là một sự dung hoà của hai kích thước trên và thường được sử dụng phổ biến nhất.
Phanh
Có 2 loại phanh chính là phanh niềng và phanh đĩa. Phanh niềng là loại phanh hãm trực tiếp vào vành niềng bánh xe, còn phanh đĩa thì sử dụng đĩa để hãm, cái này chắc anh em biết rồi. Và dĩ nhiên anh em cũng biết rằng phanh dĩa thường đem lại hiệu suất phanh tốt hơn do ít bị ảnh hưởng bởi môi trường, không làm mòn vành bánh xe,… mặc dù dĩ nhiên vẫn sẽ có nhược điểm nhưng nhìn chung đây là loại phanh đem lại hiệu suất tốt hơn.Trong phanh dĩa là được chia thành phanh đĩa cơ và phanh đĩa dầu. Phanh đĩa dầu có giá thành cao hơn, lực bóp nhẹ hơn nhưng lực phanh lại mạnh hơn, êm ái hơn. Cái này anh em cũng nên tìm hiểu kĩ và cũng là một yếu tố quan trọng để chọn mua.
Khung xe
Dù khung xe là thành phần cơ bản của xe đạp, nhưng mình để ở gần cuối vì cơ bản là tầm trong một phân khúc giá thì vật liệu làm khung thường giống nhau nên chúng ta thường không cần lựa chọn nhiều. Hiện thị trường có ba loại vật liệu làm khung xe chủ yếu là khung thép, khung nhôm và khung carbon. Về lí thuyết thì carbon có độ bền với môi trường cao hơn khung nhôm, nhẹ hơn, giá tiền đắt hơn và khung xe carbon cũng thường đẹp hơn vì không xuất hiện các mối hàn. Khung carbon thường xuất hiện trên các mẫu xe đua đắt tiền, tuy nhiên một vài mẫu xe giá rẻ cũng dần trang bị khung carbon. Nhưng carbon cũng có “carbon this, carbon that” nhé anh em. Carbon thì thường có loại 1K, 3K,… 12K, 18K. Đây chính là mật độ sợi carbon và nó sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến độ bền của khung. Sẽ có vài anh em nghe quảng cáo xe có khung carbon nhưng giá rẻ, thế là ham, nhưng thực tế thì nó không phải dùng carbon 18K mà dùng các loại carbon có mật độ thấp hơn, ít cao cấp hơn.Khung carbon của hãng Specialized
Về khung nhôm thì tầm giá từ 7 triệu đổ lên thì mình thấy đã bắt đầu có xe khung nhôm rồi. Khung nhôm nặng hơn carbon, nhưng lại nhẹ hơn thép và không bị hoen gỉ. Cả 3 loại khung này sẽ có đặc tính cơ học khác nhau. Nếu anh em cần chiếc xe nhẹ, đẹp, đạp nhanh thì chọn khung carbon. Cần một chiếc xe chịu va đập tốt, bền bỉ thì mình nghĩ thép là hoàn hảo. Còn nhu cầu thông thường thì khung nhôm cũng không kém phần thẩm mĩ và bền bỉ.
Đây là những thứ mà theo mình là nên quan tâm khi chọn mua một chiếc xe đạp. Mời anh em chơi xe đạp dù chuyên hay newbie cùng vào topic này để thảo luận, cùng nâng cao kiến thức nha. Cám ơn anh em đã vote cho mình 5 sao :D
P/S: Anh em có quan tâm đến chiếc xe của mình thì mời đọc bài trên tay chiếc Giant Talon 2 nha. Anh em nào ở Sài Gòn hết dịch giao lưu chơi :D
Tổng hợp kiến thức về xe đạp cho người mới nhập môn
Bài này gồm những kiến thức cơ bản, khá đầy đủ cho anh em mới nhập môn xe đạp nhé.
Kiến thức chung
Trước khi bắt đầu với môn thể thao này, anh em hãy tìm hiểu sơ một số thông tin tổng quát nhé. Khi nắm được nền tảng cơ bản…
tinhte.vn