Những lợi thế của việc nghe gần (near-field listening)

Nghe gần (near-field listening) không phải là khái niệm mới, và nó rất là phổ biến.

Ví dụ nghe loa vi tính cũng là nghe tầm gần nè, sử dụng loa phòng thu để mix và master nhạc cũng là nghe tầm gần nè.



Việc nghe tầm gần tại không gian nhỏ như phòng ngủ, phòng làm việc, phòng khách, làm giảm lớp phủ âm thanh của của phòng như tiếng dội, vang giữa các bờ tường; nó giảm thiểu hiệu ứng được gọi là "địa điểm thứ hai". Bằng cách ngồi gần loa, bạn sẽ nghe nhiều âm thanh trực tiếp từ loa hơn là các âm thanh dội ra từ các bề mặt phản xạ. Bằng cách nghe gần loa, bạn sẽ tăng độ âm thanh tương đối của âm thanh trực tiếp từ loa so với âm thanh phản xạ từ bề mặt phòng nghe, do đó giảm bớt tác động của âm học phòng nghe đối với những gì bạn đang nghe. Việc xử lý âm học bề mặt phòng nghe bằng vật liệu hấp thụ và khuếch tán và hướng loa vào thẳng tai bạn hoạt động cùng với việc nghe gần để giảm thiểu hơn nữa tác động của phòng nghe đối với âm thanh được tái tạo.

Việc nghe gần mang lại cho bạn độ sâu của âm hình rộng, lớn hơn nhiều so với việc nghe từ xa. Có độ sâu sân khấu cực lớn trên các bản ghi âm cổ điển được thu âm tự nhiên, độ sâu sân khấu của loại mà bạn chỉ nghe thấy tại các buổi hòa nhạc trực tiếp không được khuếch đại từ vài hàng đầu tiên trong một hội trường tốt. Hãy thử bản giao hưởng 1812 do Erich Kunzel chỉ huy, violin và cello có thể và thường ở phía trước bên trái và bên phải, dường như đủ gần để thực tế vươn ra và chạm vào, và kèn đồng và bộ gõ ở xa. Điều này trái ngược với suy nghĩ rằng nghe gần không có âm hình và âm trường, có thể do loa bạn không tốt hoặc do DAC không đủ tốt (?). Mình cũng thử dùng FiiO KA1 trên Genelec G One, cảm nhận về âm sắc và độ tuyến tính không bằng những DAC xịn như Wandla, Yggy More Is Less, Hugo TT nhưng về âm hình và độ rõ ràng của bản thu đều thể hiện rõ về độ sâu và rộng của không gian, mình nghĩ đây cũng là một nét đặc sắc về âm thanh khi nghe tầm gần.



Không chỉ có G One hay KH 120 II, loa của Audioengine nếu được set-up đúng cũng cho ra âm thanh rõ ràng và cải thiện về mặt âm hình sân khấu tốt hơn.

Vậy có những lưu ý gì để việc nghe tầm gần được tối ưu?

Đầu tiên bạn cần nâng, ngả loa sao cho loa tweeter hướng vào tai. Loa tweeter chịu trách nhiệm phát ra âm thanh trung cao và cao, phần âm thanh lắng đọng và tan vào không gian của 2 thành phần này góp phần không nhỏ vào việc mở rộng âm hình và làm cho bản thu trở nên chi tiết hơn, đồng thời cũng tránh được hiện tượng dội âm từ loa xuống mặt bàn.

Trên thị trường có nhiều loại, kê cho các loa nhỏ, ngon bổ rẻ mình thấy cứ chân DS2 của Audioengine hoặc chân loa D1 D2 D3 mua trên shopee, rất là chắc chắn mà lại cứng cáp.

Các chân này cho chiều cao và góc nghiêng của loa rất hợp lý, đồng thời còn có chức năng chống rung cho loa, loại bỏ các hiệu ứng rung động trên bề mặt thùng loa gây tác động xấu tới âm thanh tổng thể.

Việc thứ hai, bạn cần thiết lập vị trí của 2 loa tới người nghe là một tam giác cân, khoảng cách của loa từ 80cm - 150cm là được (cho dễ xài chuột và bàn phím), đồng thời xoay loa từ 50-60 độ vào hướng người nghe. Điều này giúp tai bạn nghe được hết các âm thanh trực tiếp từ loa phát ra, không bị tác động với âm học phòng nghe hay hiện tượng sóng đứng.

Gần tường hay xa tường?

Mình cũng không rõ đâu là vị trí tối ưu, có thể nói với anh em thêm về một số trải nghiệm của bản thân như sau.

Với loa bass reflex có lỗ thoát hơi bass ở phía trước (Neumann KH 80 DSPKH 120 II, Audioengine A5+ Wireless), việc đặt gần hay xa tường không quá quan trọng, mình thấy lượng bass và độ sâu của bass không bị ảnh hưởng.



Với loa có lỗ thoát hơi phía sau như Genelec 8341A, G One, đặt gần tường cho dải bass nhiều hơn về lượng và dải upper bass thường hay bị đội lên 3-4dB. Loa xịn như 8341A sẽ có nút gạt phía sau loa để chỉnh âm học cho phù hợp với vị trí để loa, tuy nhiên G One thì chúng ta phải chạy bằng cơm.

Qua trải nghiệm với G One thì mình thấy rằng những loa bass reflex có lỗ thoát hơi phía sau loa không thực sự là cần phải để sát tường để lợi bass. Để có tiếng bass hay, mình nghĩ phải chịu có tìm vị trí đặt bàn máy tính, cụ thể là đừng nên để bàn và loa ở giữa phòng, nghe rất dễ bị mất bass, vị trí tốt nhất nằm ở 4 góc phòng, vẫn set up loa theo hình tam giác cân.