Hệ thống lọc không khí trong xe hơi có nguyên lý hoạt động giống với hầu hết các hệ thống lọc không khí thông thường khác, chúng đều sử dụng các màng lọc từ cơ bản cho đến nâng cao để thoại bỏ các thành phần ô nhiễm trong không khí đi vào cabin của xe. Chất lượng không khí đi vào bên trong cabin xe ngày càng tốt hơn nhờ vào những công nghệ được áp dụng, cơ bản với hệ thống màng lọc giấy xếp li thông thường cho đến màng lọc đạt chuẩn HEPA có khả năng lọc bụi mịn PM 2.5. Khi bỏ qua những tính năng thông minh và hiện đại của mỗi hãng xe thì điểm chung của tất cả đó là chất lượng của màng lọc là yếu tốt cốt lõi để có được không khí sạch.
Phần đông những chiếc xe hạng sang sẽ sở hữu hệ thống lọc không khí cao cấp và hiện đại, thậm chí là công nghệ hiện đại nhất của hãng xe đó đang áp dụng. Một số dòng xe nội địa ví dụ như ở Trung Quốc cũng được đầu tư hệ thống máy lọc không khí mạnh mẽ và họ nói rằng nó có thể lọc bụi mịn PM 2.5, bởi đôi khi với họ đây là một trong những yếu tố chiếm ưu thế để nhấn mạnh truyền thông hay quảng cáo sản phẩm đối với chiếc xe đó.
Dù là chiếc xe nào thì hệ thống cũng sẽ hoạt động theo nguyên tắc lấy không khí từ bên ngoài đưa vào bên trong xe, dù bạn có mở lấy gió trong hay lấy gió ngoài thì không khí cũng sẽ đi qua màng lọc không khí được đặt ở khu vực động cơ hoặc bên dưới Dashboard tuỳ thuộc mỗi chiếc xe. Màng lọc không khí trên xe hơi thường có cấu tạo theo nguyên lý giấy gấp li, tên gọi là vậy nhưng thực chất nó là một tổng hợp nhiều loại chất liệu khác nhau và chia thành nhiều lớp với từng nhiệm vụ khác nhau.
Mấu chốt quan trọng nhất đó là cấu tạo hay công nghệ tạo nên màng lọc không khí sẽ quyết định chất lượng không khí. Đại đa số những chiếc xe giá rẻ, xe phổ thông, xe đời cũ sẽ sử dụng loại màng lọc giấy xếp li cơ bản và thường chỉ có 1 màng lọc, nhưng đây là công nghệ đã cũ và ít chiếc xe còn sử dụng chúng, nếu có thì phần đông người dùng khi thay thế chúng cũng đã lựa chọn loại cao cấp hơn như màng lọc với than hoạt tính.
Phần đông những chiếc xe hạng sang sẽ sở hữu hệ thống lọc không khí cao cấp và hiện đại, thậm chí là công nghệ hiện đại nhất của hãng xe đó đang áp dụng. Một số dòng xe nội địa ví dụ như ở Trung Quốc cũng được đầu tư hệ thống máy lọc không khí mạnh mẽ và họ nói rằng nó có thể lọc bụi mịn PM 2.5, bởi đôi khi với họ đây là một trong những yếu tố chiếm ưu thế để nhấn mạnh truyền thông hay quảng cáo sản phẩm đối với chiếc xe đó.
Hệ thống màng lọc cơ bản
Dù là chiếc xe nào thì hệ thống cũng sẽ hoạt động theo nguyên tắc lấy không khí từ bên ngoài đưa vào bên trong xe, dù bạn có mở lấy gió trong hay lấy gió ngoài thì không khí cũng sẽ đi qua màng lọc không khí được đặt ở khu vực động cơ hoặc bên dưới Dashboard tuỳ thuộc mỗi chiếc xe. Màng lọc không khí trên xe hơi thường có cấu tạo theo nguyên lý giấy gấp li, tên gọi là vậy nhưng thực chất nó là một tổng hợp nhiều loại chất liệu khác nhau và chia thành nhiều lớp với từng nhiệm vụ khác nhau.
Mấu chốt quan trọng nhất đó là cấu tạo hay công nghệ tạo nên màng lọc không khí sẽ quyết định chất lượng không khí. Đại đa số những chiếc xe giá rẻ, xe phổ thông, xe đời cũ sẽ sử dụng loại màng lọc giấy xếp li cơ bản và thường chỉ có 1 màng lọc, nhưng đây là công nghệ đã cũ và ít chiếc xe còn sử dụng chúng, nếu có thì phần đông người dùng khi thay thế chúng cũng đã lựa chọn loại cao cấp hơn như màng lọc với than hoạt tính.
Quảng cáo
Loại màng lọc phổ biến nhất hiện nay là loại màng lọc có chứa than hoạt tính, ngoài việc lọc bụi bẩn ra chúng còn có thêm khả năng khử những loại mùi khó chịu trong không khí. Tuỳ thuộc vào chất lượng của màng lọc, hoặc phụ thuộc vào tiêu chuẩn trang bị cho mỗi chiếc xe mà màng lọc này thể hiện hiệu quả lọc bụi - khử mùi khác nhau. Có thể đều là màng lọc than hoạt tính nhưng tính hiệu quả giữa mỗi chiếc xe là khác biệt nhau, nếu bạn muốn cải thiện chất lượng không khí của xe thì ngoài việc thay thế thường xuyên (mỗi 15-20 ngàn km) thì cũng thử tìm hiểu loại màng lọc cao cấp khác có trên thị trường để trải nghiệm.
Kích thước của màng lọc và số lượng màng lọc cũng sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả lọc không khí, những chiếc xe hạng sang ngày nay thường sẽ được trang bị tối thiểu hệ thống màng lọc kép (2 màng lọc). Qua trải nghiệm thực tế trên cùng 1 thương hiệu xe, cùng phân khúc kích cỡ, chiếc xe đời cũ sử dụng hệ thống màng lọc đơn kém hiệu quả hơn hệ thống màng lọc kép của xe đời mới rất rõ rệt, đặc biệt là thời gian lọc - khử mùi trong cabin xe. Với phần đông xe hơi phổ thông ngày nay thường chỉ trang bị 1 màng lọc than hoạt tính, tất nhiên màng lọc thế hệ mới này cũng đã cải thiện tốt hơn các thế hệ màng lọc cũ rất nhiều, khác biệt chủ yếu ở thành phần cấu tạo, số lượng lớp lọc trong cùng 1 màng lọc...v.v.v
Hệ thống màng lọc phức tạp
Ô nhiễm khói bụi, ô nhiễm môi trường hay Virus là những đề tài được nhắc đến nhiều trong những năm gần đây, đó cũng là tiền đề để một số nhà sản xuất xe hơi nâng cấp - cải tiến công nghệ dành riêng cho hệ thống lọc không khí nói chung. Mỗi thương hiệu sẽ có cách xử lý chất lượng không khí theo một cách khác nhau, điểm chung của chúng là phức tạp, nhiều tiền và chỉ phố biến ở một số dòng xe nhất định.
Đối với Mercedes-Benz, công nghệ lọc không khí tấn tiến và hiện đại nhất của họ đang được ứng dụng trên mẫu xe điện EQS với tên gọi " Energizing Air Control plus". Hệ thống lọc không khí này được bổ sung thêm 1 màng lọc HEPA với kích thước tương đường tờ giấy A2 và được đặt bên dưới nắp Ca-pô, luồng không khí sẽ đi qua bộ lọc này trước khi đến bộ lọc không khí trong Cabin truyền thống.
Tương tự như một màng lọc HEPA thông thường khác, nó được cấu tạo từ nhiều lớp với từng nhiệm vụ khác nhau. Bộ lọc thô ngoài cùng với nhiệm vụ lọc lá cây, các loại hạt lớn hay các loại lông động vật, tiếp theo là lớp vi sợi có khả năng cản lại các hạt bụi mịn có kích thước như PM 2.5 đến PM 0.3. Mercedes-Benz cho biết nó có thể loại bỏ 99,65 % các loại hạt thuộc mọi kích cỡ và chất lượng không khí đạt được tại bộ lọc có thể so sánh với không khí trong phòng mổ y tế. Lớp lọc thứ 3 đó là sử dụng than hoạt tính để loại bỏ các mùi khó chịu, Mercedes-Benz cho biết họ sử dụng khoảng 600g than hoạt tính.
Quảng cáo
BMW cũng xử lý khói bụi với công nghệ riêng của mình, nhưng điểm chung của tất cả đó là hàm lượng công nghệ mà họ áp dụng vào trong màng lọc không khí. Kể từ 2015 khi vấn đề chất lượng không khí đặc biệt được quan tâm tại Trung Quốc, BMW đã đưa đến tuỳ chọn những bộ lọc chất lượng cao hơn với khả năng lọc bụi mịn hiệu quả. Năm 2020 BMW giới thiệu một màng lọc mới và nó được miêu tả là sử dụng công nghệ lọc sợi Nano, những cộng lông cừu với kích thước nano đan xen với các thành phân tiêu chuẩn khác như than hoạt tính hay các vi sợi khác. BMW cho biết nó có thể lọc được hạt có kích thước 100 nanomet (sợi tóc người có đường kính khoảng 70.000 nanomet).
Tesla cũng có nâng cấp vào năm 2020 khi cho ra mắt màng lọc không khí mới dành cho một số dòng xe cao cấp như Model S và Model X. Tesla nói rằng nó có kích thước lớn hơn gấp 10 lần so với phần đông các hệ thống lọc không khí khác, hiệu quả nó đạt được có thể gấp 100 lần vì nó có thể loại bỏ 99.97 % các loại hạt mịn, các chất ô nhiễm, vi khuẩn hay virus hạt có trong không khí. Tesla không chia sẻ chi tiết thành phần cấu tạo, nhưng nhìn mắt thường có thể đoán nó cũng giống với nhiều màng lọc HEPA, chỉ có điều nó to lớn hơn rất nhiều.
Hệ thống tạo ION âm
Trước khi có những màng lọc cỡ lớn như của Tesla hay Mercedes-Benz kể trên, các thương hiệu xe sang đã ứng dụng công nghệ tạo ION âm tích hợp vào hệ thống điều hoà và xem đó như một bộ phận cải thiện chất lượng không khí. Dựa trên nguyên lí các ion âm sẽ hút các phần tử mang điện dương như bụi, khói, các vật chất khác có trong không khí và trung hoà chúng. Theo các nghiên cứu về y tế thì ion âm cũng mang đến nhiều lợi ích đối với con người khi tiếp xúc với ion âm (mà kể ra thì rất dài).
Hệ thống tạo ION âm trên xe hơi không quá phổ biến, khách hàng muốn sở hữu trang bị này thì sẽ cần bỏ thêm tiền khi mua xe, và hiện tại những thương hiệu xe sang cũng chỉ cung cấp nó đối với một số dòng xe cao cấp của thương hiệu chứ không đại trà.
Quảng cáo
Tạm kết
Đối với bất kỳ chiếc xe hơi nào thì hệ thống màng lọc không khí là rất quan trọng, nó cần được quan tâm và chú trọng nhiều bởi ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và trải nghiệm. Thông thường nhà sản xuất sẽ đưa ra khuyến cáo thay chúng cụ thể, bạn có thể thay chúng sớm hơn để có được không gian nội thất sạch. Lọc không khí dù bạn không sử dụng xe quá nhiều thì chúng cũng có thể hỏng và cần phải thay thế, bởi ngoài chuyện nó sẽ bị bụi bít theo thời gian thì các thành phần cấu tạo nên nó cũng sẽ bị lão hoá hoặc hư hỏng bởi độ ẩm môi trường, hoặc đôi khi có thể là hạt nước..v.v.v
Các than hoạt tính bên trong bộ lọc cũng có thời gian hoạt động hiệu quả nhất định, trải nghiệm thực tế sau 15.000 km / 1 năm trên xe của mình thì thấy khả năng khử mùi của xe giảm đi đáng kể và đôi khi xuất hiện mùi lạ. Mình thường thay chúng trong khoảng 15.000 km - 20.000 km (nhà sản xuất khuyến cáo thay trong khoảng 20.000 - 30.000 km) hoặc sau khi vệ sinh nội thất định kỳ hàng năm, kết quả là không khí trên xe mình cảm nhận luôn ở mức tốt, đặc biệt là khả năng khử mùi. Dù mình thay sớm hơn so với khuyến cáo, nhưng thực tế vận hành môi trường kém nên mình lựa chọn thay sớm, loại lọc nguyên bản theo xe là dạng màng lọc kép với than hoạt tính, chi phí 1 lần thay khoảng 2 triệu đồng và mình cảm thấy dễ chấp nhận nên cứ thay sớm thôi không sao.
