Ông trùm giải trí châu Á chạy đua giá trị vốn hóa với Disney nước Mỹ

Quy mô của Sony và một số tập đoàn trên toàn cầu, trong đó có Disney

Sony cũng đang nỗ lực không ngừng để tăng cường các điểm tiếp xúc với người dùng trên cả phương diện vật lý và kỹ thuật số thông qua tận dụng nội dung một cách tối đa. Mua lại Crunchyroll của Mỹ vào năm 2021 là động thái mang tính biểu tượng cho thấy tầm nhìn chiến lược. Crunchyroll đã áp dụng chiến lược toàn diện, cung cấp mọi thứ mà người hâm mộ anime mong muốn bao gồm figure, manga, game và tất nhiên cả dịch vụ phân phối video. Gần đây nhất, Crunchyroll ra mắt nền tảng Crunchyroll Manga vào tháng 10, cung cấp hàng trăm tựa manga nổi tiếng như One Piece và Jujutsu Kaisen tại Bắc Mỹ. Thông qua Crunchyroll, Sony tiếp cận được lượng lớn người hâm mộ anime trên toàn thế giới, đồng thời xây dựng nền tảng vững chắc để thu thập dữ liệu cần thiết cho việc tạo ra nhu cầu mới. Hiện tại, họ đang sở hữu 17 triệu thuê bao trả phí để xem anime bản quyền.

Ngoài ra, vào năm 2022, Sony đã khai trương công viên giải trí mang thương hiệu Columbia Pictures tại Thái Lan, mở rộng sự hiện diện của mình vào lĩnh vực giải trí trải nghiệm thực tế. Tại Nhật Bản, công ty cung cấp dịch vụ trải nghiệm âm thanh Locatone tại các điểm du lịch nổi tiếng, cho phép du khách hòa mình vào thế giới anime một cách sống động và chân thực.

Hiện tại, tốc độ tăng giá cổ phiếu trong 1 năm trở lại đây của Sony đã vượt trội so với Disney, mức tăng 52.5% so với 20.1%. Vốn hóa thị trường của họ mở rộng lên khoảng 173 tỷ USD so với khoảng 202 tỷ USD của công ty Mỹ, đưa mục tiêu "vượt Disney" vào tầm ngắm trở nên thực tế hơn. Các nhà đầu tư đang kỳ vọng Sony sẽ tiếp tục bám đuổi và vượt Disney trong tương lai gần. Mặc dù có những dấu hiệu tích cực đầy hứa hẹn, người Nhật vẫn cần trải qua nhiều thách thức để có thể thực sự vượt lên trên 1 tập đoàn giải trí xây dựng qua nhiều thập kỷ.


Giá cổ phiếu Sony 1 năm qua đã tăng 52.5%


Giá cổ phiếu Disney sau 1 năm tăng 20.12%

Mũi nhọn nội dung “cây nhà lá vườn”

Khác với chiến lược mua lại ồ ạt mà Disney đã thực hiện trong những năm 1990, Sony lại tập trung vào mài giũa khả năng tự sáng tạo nội dung của mình. Phương pháp này được nuôi dưỡng bởi năng lực cạnh tranh sẵn có và độc đáo của ngành công nghiệp nội dung Nhật Bản. Cụ thể là gì?

Trong vòng 10 năm qua, chiến lược kinh doanh của họ đã thay đổi đáng kể. Ban đầu, tập đoàn tập trung vào việc thu hút nội dung nước ngoài và phân phối cả trong và ngoài nước, điển hình thâu tóm Columbia Pictures vào năm 1989. Tuy nhiên, do kinh doanh phim nước ngoài gặp nhiều khó khăn, hiện nay Sony đang đặt trọng tâm vào chiến lược mới: đưa nội dung trong nước ra toàn cầu, khai thác tối đa sức mạnh của văn hóa và sáng tạo Nhật Bản.

Sức mạnh sáng tạo nội dung chính là một trong những lợi thế lớn nhất của nước Nhật. Theo "Dự thảo tổng kết giữa kỳ chiến lược ngành công nghiệp giải trí và sáng tạo" do Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp công bố vào tháng 3, năng lực cạnh tranh quốc tế của Nhật Bản trong lĩnh vực này rất cao. Kim ngạch xuất khẩu nội dung đã tăng vọt từ 1.5 nghìn tỷ Yên lên 5.8 nghìn tỷ Yên trong giai đoạn 2011-2023. Tốc độ tăng trưởng doanh thu nước ngoài của ngành công nghiệp nội dung giai đoạn 2010-2022 vượt quá 14% mỗi năm cho anime, 16% cho video game và hơn 20% cho lĩnh vực hình ảnh (phim ảnh, v.v…).

Mới đây, bộ phim Quốc Bảo do các công ty con Sony đầu tư sản xuất đã được chọn đại diện Nhật Bản đi thi Oscar ở hạng mục Best International Feature Film. Đây là phim live-action có doanh thu cao nhất năm 2025 tại Nhật, được dự đoán trở thành phim live-action ăn khách nhất lịch sử điện ảnh nước này trong thời gian tới nhờ sức trụ rạp rất tốt. 1 thành công cho thấy tập đoàn không chỉ sở hữu hãng phim Hollywood nổi tiếng với Spider-Man, ngay tại quê nhà họ cũng là 1 thế lực đáng gờm ở phòng vé. Sony đang đứng sau cả anime lẫn live-action ăn khách nhất năm nay ở Nhật.




Kinh doanh nội dung ít chịu tác động của suy thoái kinh tế, không phải lo cạnh tranh với Trung Quốc, tốc độ tăng trưởng đều đặn không bị bão hòa như điện tử tiêu dùng, nhu cầu giải trí thì vô tận

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đối mặt nhiều biến động mạnh mẽ như khủng hoảng tài chính ở châu Âu, căng thẳng Mỹ-Trung, đại dịch và lạm phát tăng, các ngành giải trí gồm phim ảnh, video game, manga,… không chỉ có tốc độ tăng trưởng cao mà còn ít bị ảnh hưởng bởi biến động kinh tế. Đây là lĩnh vực tăng trưởng ổn định với tiềm năng mở rộng vô hạn cho đất nước. Đồng thời tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, thúc đẩy thời trang, nghệ thuật, thu hút du khách nước ngoài đến Nhật vì mục đích "hành hương" theo những địa điểm nổi tiếng trong anime/manga.

Những yếu tố hỗ trợ sự tăng trưởng đó chính là kỹ năng thủ công bậc thầy của nhà sáng tạo nội dung Nhật Bản. Một trong những lý do khiến Demon Slayer thành công trên toàn cầu là cốt truyện rõ ràng và dễ hiểu, dễ tiếp cận với nhiều đối tượng khán giả. Cốt truyện về chiến đấu bằng kiếm và những mô tả về bối cảnh thời Taisho đặc trưng Nhật Bản cũng rất được người nước ngoài yêu thích. Khi kết hợp với công nghệ xử lý hình ảnh tiên tiến nhất của Sony, tác phẩm đã được hoàn thiện với hình ảnh tuyệt đẹp và trải nghiệm sống động, chân thực, mang đến cho người xem bữa tiệc thị giác mãn nhãn. Sony có thể đạt được tầm cao mới bằng cách tăng cường mối quan hệ hợp tác với các nhà sáng tạo trong nước, tạo ra hệ sinh thái nội dung mạnh mẽ và bền vững. Tiềm năng tăng trưởng của tập đoàn đã ảnh hưởng rõ rệt đến sự khác biệt về hiệu suất giá cổ phiếu so với Disney.

“Entertainment trading house”

Bên cạnh đó, tăng cường chiến lược mua lại các tài sản trí tuệ (IP) trong lĩnh vực giải trí một cách bài bản. Họ tự định vị mình như 1 "tập đoàn thương mại giải trí" tương đồng với mô hình những công ty thương mại lớn nhất nước như Itochu, Mitsubishi và Mitsui. Thay vì phát triển IP mới từ đầu, hãng tập trung đầu tư mạnh mẽ vào IP hiện có hoặc công ty sở hữu IP tiềm năng.




"Demon Slayer" là ví dụ cho chiến lược đầu tư mạnh mẽ vào IP sẵn có và thu lợi kinh tế khổng lồ từ việc nuôi dưỡng nó, tối đa hóa giá trị IP, cùng chia sẻ với nhà sáng tạo tác phẩm gốc và đối tác

*Ủy ban Sản xuất "Demon Slayer" gồm Aniplex, Shueisha và ufotable. Studio ufotable phụ trách hoạt họa.

Theo báo cáo từ Nikkei Asia, họ đã và đang tăng cường đầu tư vào IP trong nhiều năm qua. Trong 7 năm trở lại đây, tập đoàn đã chi hơn 12.8 tỷ USD vào mở rộng kho tàng IP trong các lĩnh vực video game, phim ảnh và anime. Điển hình là những khoản đầu tư vào Bandai Namco sở hữu thương hiệu Gundam, hay trước đó là nhà xuất bản Kadokawa vốn sở hữu danh mục manga và light novel đồ sộ dành cho giới trẻ, cho thấy chiến lược đa dạng hóa và mở rộng danh mục IP đầy tham vọng.

Mô hình "tập đoàn thương mại giải trí" này được một cựu nhân viên kỳ cựu của hãng mô tả là quá trình mua, phát triển rồi kết hợp các doanh nghiệp, IP để tăng giá trị. Mục tiêu tối đa hóa giá trị kinh tế bằng cách tích hợp IP và doanh nghiệp được đầu tư vào hoạt động đa dạng của tập đoàn, trải dài từ video game, phim ảnh, anime cho đến âm nhạc. Quá trình này diễn ra từ từ và chậm rãi, nuôi dưỡng IP một cách cẩn thận để đảm bảo giá trị bền vững.

Thách thức khi đặt cược vào ngành anime Nhật

Ngành công nghiệp anime Nhật Bản, dù nổi tiếng toàn cầu và sở hữu lượng người hâm mộ đông đảo, song không phải lúc nào cũng mang lại lợi nhuận cao như mong đợi. Điển hình là Studio Ghibli, một tượng đài với những tác phẩm kinh điển như My Neighbor Totoro và Spirited Away, đã phải sáp nhập vào Nippon TV vào năm 2023 nhằm ổn định nguồn lực (con người, vật chất, tài chính). Thực trạng này đặt ra những câu hỏi lớn cho Sony: liệu tập đoàn sẽ tiếp tục nâng cao năng lực sáng tạo nội dung như thế nào? Và liệu họ có thể thu hút toàn bộ ngành công nghiệp phim ảnh và anime trong nước tham gia vào chiến lược của mình để tạo nên sức mạnh tổng hợp chưa từng có?




Công ty con Aniplex thuộc Sony là 1 trong những nhà sản xuất và phân phối anime lớn nhất thế giới, ước tính đã cho ra lò hơn 300 tác phẩm anime

Giám đốc đại diện Toshio Suzuki của Studio Ghibli từng chia sẻ thực tế phũ phàng rằng "ngay cả khi có một tác phẩm điện ảnh đạt doanh thu vượt 10 tỷ Yên, công ty vẫn không có nhiều tiền tích lũy." Phát biểu này phản ánh rõ chi phí để sản xuất nội dung xuất sắc vô cùng lớn. Các nhà sáng tạo làm việc không ngừng nghỉ, cống hiến hết mình, nhưng không có gì đảm bảo thành công sẽ đến. Tình trạng này có thể dẫn đến giảm số lượng người trẻ muốn hoạt động trong ngành phim ảnh và anime, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực cạnh tranh lâu dài của ngành công nghiệp nội dung Nhật Bản.

Để giải quyết vấn đề cấp bách này, cần có nhiều giải pháp mang tính chiến lược và toàn diện. Ở Mỹ, có Hiệp hội Phim ảnh Mỹ (AFI); ở Anh có Trường Điện ảnh và Truyền hình Quốc gia (NFTS) dưới sự bảo trợ của Bộ Văn hóa; ở Hàn Quốc có Học viện Điện ảnh Hàn Quốc (KAFA) do Ủy ban Xúc tiến Điện ảnh Hàn Quốc điều hành. Tất cả tổ chức này đều chịu trách nhiệm quan trọng trong việc đào tạo nhân tài cho ngành. Ngược lại tại Nhật Bản, đào tạo nhân lực ngành phim chủ yếu do trường đại học và trường chuyên môn đảm nhiệm, rất ít hỗ trợ từ nhà nước. Cải thiện điều kiện làm việc trong ngành như tính chất công việc không đều, thiếu minh bạch về deadline, chi phí, sự cần thiết của việc lập hợp đồng chặt chẽ,… cũng là những yêu cầu cấp thiết từ phía nhà sáng tạo.

Hiện tại, có nhiều ý kiến cho rằng chiến lược nội dung của Nhật Bản chưa có định hướng rõ ràng ở cấp quốc gia. Thực tế, thành công của những công ty thuộc Sony như Aniplex và Crunchyroll, hay Toho, chủ yếu đến từ chiến lược riêng lẻ của từng doanh nghiệp, được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với nhu cầu toàn cầu. Do đó, việc thúc đẩy phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan và toàn bộ ngành công nghiệp là yếu tố then chốt, nhằm đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng của ngành nội dung trong nước, tạo ra một sức mạnh tổng hợp để cạnh tranh trên thị trường quốc tế.



Ông trùm giải trí sở hữu đế chế trải dài từ phim ảnh, âm nhạc, video game đến anime

Là 1 trong những ông lớn, bức tranh tài chính của họ đang rất khả quan. Doanh thu từ video game, âm nhạc và phim ảnh đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ. Theo BCTC quý 1 năm tài chính 2025 (tháng 4-6), cả ba bộ phận kinh doanh này đều ghi nhận lợi nhuận hoạt động tăng trưởng ấn tượng. Với những tín hiệu tích cực này, tập đoàn đã điều chỉnh tăng dự báo lợi nhuận hoạt động cả năm tài chính 2026 lên 1,330 tỷ Yên (tăng 4% so với năm trước), không bao gồm lĩnh vực tài chính.

Minh bạch với nhà đầu tư

Mặc dù chiến lược này có tiềm năng lớn, họ vẫn đang phải đối mặt với thách thức trong việc minh bạch hóa hiệu quả hoạt động kinh doanh giải trí với các nhà đầu tư. Bà Ayaka Inomata, phân tích cấp cao tại Daiwa Securities, nhận định "có một khoảng cách giữa giá trị hiện tại và giá cổ phiếu của công ty." Bà cho rằng giá trị thực sự của công ty đang thấp hơn tiềm năng vốn có do giá cổ phiếu không phản ánh chính xác. Bà giải thích thêm rằng "một nguyên nhân có thể do công ty không tiết lộ đầy đủ thông tin cần thiết, nhằm cho phép đánh giá đúng đắn về hoạt động kinh doanh giải trí."

Việc các nhà đầu tư ngày càng tập trung vào lĩnh vực giải trí đòi hỏi công ty phải giải thích rõ ràng hơn về hiệu quả của các khoản đầu tư lớn nhằm giành được sự tin tưởng. Đại diện hãng đã cam kết sẽ "tăng cường công bố thông tin trong thời gian tới," cho thấy nhận thức về tầm quan trọng của minh bạch trong mắt các nhà đầu tư.



Tóm lại, Sony đang theo đuổi mục tiêu đầy tham vọng vượt giá trị vốn hóa Disney thông qua tập trung vào chiến lược nội dung và tận dụng sức mạnh sáng tạo của Nhật Bản. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, tập đoàn phải giải quyết những thách thức liên quan đến lợi nhuận của ngành anime, đào tạo nhân tài, hỗ trợ chính sách… Đặc biệt là minh bạch trong việc công bố thông tin tài chính để thu hút và giữ vững niềm tin nhà đầu tư.

Nguồn: Nikkei.