Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Geoscience ngày 10/6, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng về sự lắng đọng sương giá lúc sáng sớm trên các miệng núi lửa thuộc vùng Tharsis của sao Hỏa: Olympus, Arsia, Ascraeus và Ceraunius Tholus. Nghiên cứu được thực hiện bằng cách sử dụng ảnh màu độ phân giải cao do các tàu quỹ đạo sao Hỏa là Trace Gas Orbiter (TGO) và Mars Express của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) chụp được.
Vùng Tharsis của sao Hỏa là nơi có nhiều núi lửa, các núi lớn nhất gồm Olympus Mons - núi lửa lớn nhất trong Hệ mặt trời - và 3 đỉnh núi thẳng hàng gọi là Tharsis Montes: Ascraeus, Pavonis và Arsia Mons, với một núi lửa nhỏ hơn là Ceraunius Tholus.
Nhiều núi trong số này rất khổng lồ cả về chiều cao lẫn đường kính, chúng cao vọt so với các bình nguyên xung quanh, với độ cao gấp từ một (Pavonis Mons, 8,7 km) cho tới ba lần (Olympus Mons, 26 km) so với đỉnh Everest.
Vùng Tharsis trên sao Hỏa.
Vùng Tharsis của sao Hỏa là nơi có nhiều núi lửa, các núi lớn nhất gồm Olympus Mons - núi lửa lớn nhất trong Hệ mặt trời - và 3 đỉnh núi thẳng hàng gọi là Tharsis Montes: Ascraeus, Pavonis và Arsia Mons, với một núi lửa nhỏ hơn là Ceraunius Tholus.
Nhiều núi trong số này rất khổng lồ cả về chiều cao lẫn đường kính, chúng cao vọt so với các bình nguyên xung quanh, với độ cao gấp từ một (Pavonis Mons, 8,7 km) cho tới ba lần (Olympus Mons, 26 km) so với đỉnh Everest.
Vùng Tharsis trên sao Hỏa.
Chúng thường có một miệng núi lửa, tức là hố trũng lớn trên đỉnh. Những hố này được tạo ra do sự phun trào xưa kia của các buồng magma nhưng nay đã cạn kiệt. Tiến sĩ Adomas Valantinas, nhà nghiên cứu tại Đại học Brown, cho biết: "Chúng tôi từng nghĩ sương giá không thể hình thành quanh đường xích đạo sao Hỏa, bởi sự kết hợp giữa ánh nắng mặt trời và bầu không khí mỏng đã khiến nhiệt độ thường khá cao ở cả dưới bề mặt lẫn đỉnh núi – không như ta thấy trên Trái đất, nơi có thể nhìn thấy những đỉnh núi tuyết gần xích đạo (như Kilimanjaro ở châu Phi)."
Ông nói thêm: “Nên sự có mặt của nó ở đây rất thú vị và gợi ý rằng có những quá trình đặc biệt đang diễn ra khiến sương giá hình thành.”
Những mảng sương giá xuất hiện trong vài giờ lúc mặt trời mọc, sau đó bay hơi dưới ánh Mặt trời. Dù chỉ dày một phần trăm mm, xấp xỉ sợi tóc, nhưng chúng bao phủ một khu vực rộng lớn.
Sương giá trên đỉnh núi Olympus trong ảnh chụp góc rộng vào sáng sớm.
Lượng sương giá này tương ứng khoảng 150.000 tấn nước đang luân chuyển giữa bề mặt sao Hỏa với bầu khí quyển mỗi ngày trong mùa lạnh, bằng khoảng 60 hồ bơi chuẩn Olympic. Không khí lưu thông theo một cách đặc biệt phía trên vùng Tharsis đã hình thành một tiểu vùng khí hậu độc đáo bên trong các miệng núi lửa ở đó, tạo điều kiện cho mảng sương giá hình thành.
Tiến sĩ Nicolas Thomas, nhà nghiên cứu của sứ mệnh TGO, giải thích: “Gió di chuyển lên các sườn núi, đưa không khí tương đối ẩm từ gần bề mặt lên cao hơn, tại đây nó ngưng tụ và lắng xuống dưới dạng sương giá. Điều này cũng xảy ra ở Trái đất."
Thông thường các đỉnh núi của sao Hỏa không lạnh hơn vùng đồng bằng của nó, thế nhưng không khí ẩm thổi lên sườn núi vẫn có thể ngưng tụ thành sương giá, bổ sung thêm một hiện tượng giống Trái đất nữa của sao Hỏa.
Quảng cáo
Ảnh chụp núi Olympus của tàu Mars Express.
Sương giá được tìm thấy trên các núi lửa thuộc vùng Tharsis là Olympus, Arsia và Ascraeus và núi lửa nhỏ Ceraunius Tholus. Chúng dường như tập trung ở những vùng tối của miệng núi lửa, đặc biệt ở chỗ có nhiệt độ lạnh hơn.
Khám phá này thực hiện được nhờ sự phối hợp giữa cả hai tàu quỹ đạo sao Hỏa và việc lập mô hình bổ sung. Bằng cách lập mô hình, các nhà khoa học sẽ khám phá được nhiều bí mật còn lại của sao Hỏa, bao gồm cả nơi nước tồn tại, cách nó luân chuyển cũng như hiểu được cơ chế động lực học khí quyển phức tạp của hành tinh.
Việc tìm thấy nước trên hành tinh Đỏ luôn là điều thú vị, vì nó hàm chứa lợi ích khoa học cũng như ý nghĩa to lớn đối với hoạt động khám phá của con người và robot trong tương lai.
Theo SCI.
