Trong vòng ba năm, một lần nữa chó du hành không gian của Liên Xô lại làm nên lịch sử. Vào ngày 19/8/1960, các con chó lai Belka và Strelka được phóng vào quỹ đạo bên cạnh hai con chuột, một con thỏ, một đám ruồi giấm và một số cây.
"Phi thuyền được phóng suôn sẻ, tất cả dữ liệu y tế được truyền về từ bộ đồ vũ trụ của chúng đều tốt và bình thường," Southgate, người đang viết một cuốn sách về những con chó này, cho biết. "Nhưng cho đến khi chúng đi vào quỹ đạo, không con nào cử động được nữa."
Sau đó, đến vòng quỹ đạo thứ 4, Belka bắt đầu ói mửa. "Chính vì điều đó mà cả hai đều tỉnh dậy," Southgate cho biết. "Từ hình ảnh video được ghi lại trên phi thuyền, chúng ta có thể thấy chúng đi vòng quanh và sủa. Thông số y khoa cho thấy chúng điềm tĩnh và không căng thẳng quá mức."
Chuyện tình Chiến tranh Lạnh
Sau 17 vòng quanh quỹ đạo, những nhân viên kiểm soát trên mặt đất phóng tên lửa lùi và những con chó này được đưa trở lại Trái Đất. Khi khoang phi thuyền mở ra, Belka và Strelka trông có vẻ hạnh phúc và không bị tổn hại gì.
Chỉ trong vòng vài giờ chúng đã trở thành những nhân vật nổi tiếng. Chúng xuất hiện trên trang bìa các tờ báo và được ca ngợi trong các show trò chuyện trên truyền hình.
"Danh tiếng của chúng lan ra quốc tế - nào là tem, bưu thiếp in ảnh chúng - ở đâu cũng có hình ảnh chúng," Southgate cho biết. "Thật phi thường."
Sau đó mọi chuyện lại đi theo một hướng hoàn toàn khác.
Vào tháng 6/1961, hai tháng sau khi Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên đi vào quỹ đạo Trái Đất, Tổng thống Mỹ John F Kennedy và nhà lãnh đạo Soviet Khrushchev đã có cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên ở Vienna. Tất cả tài liệu sau này cho thấy đó là một cuộc gặp rất khó khăn. Tuy nhiên, trong bữa ăn tối, Đệ nhất Phu nhân Jackie Kennedy bắt đầu nói về chó du hành không gian.
"Ông ấy nói rằng Strelka có cún con, rồi bà ấy nói Ngài phải gửi cho tôi một con cún của Strelka nhé," ông Andrew Hager, nhà sử học thường trú tại Bảo tàng Thú cưng Tổng thống, nói. "Một vài tuần sau đó, một trong số các con cún đã đến Nhà Trắng với hộ chiếu Nga."
Sau khi được FBI rà xem có con bọ theo dõi nào trên mình nó hay không, con cún có tên là Pushinka đã sống cùng đệ nhất gia đình nước Mỹ. Mặc dù Tổng thống Kennedy dị ứng với chó, Pushinka dành thời gian chơi đùa với bọn trẻ và trở nên đặc biệt thân thiện với một con chó khác trong Nhà Trắng - Charlie. Đôi vợ chồng khuyển này đã sinh ra một đàn cún. "Tôi xem đây như là tình yêu thời Chiến tranh Lạnh," Hager nói.
Cứu tinh nhân loại?
Tuy nhiên, ông tin rằng món quà Pushinka có ý nghĩa ngoại giao rất quan trọng và thậm chí còn giúp nhân loại tránh khỏi thế chiến thứ ba. "Nó còn hơn là một món quà. Tôi nghĩ rằng Pushinka có tầm quan trọng về mặt lịch sử," Hager nói. "Kennedy và Khrushchev có kênh liên lạc cửa sau được duy trì và họ trao đổi quà với nhau trong giai đoạn này."
"Điều đó thật sự giúp họ xuống thang trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba một năm sau đó," Hager cho biết. "Tôi cho rằng Pushinka là một phần của quá trình cân nhắc trong Nhà Trắng khi cuộc khủng hoảng tên lửa diễn ra và là một nguyên nhân khiến Kennedy không nghe theo cánh diều hâu là ném bom Moscow ngay lập tức."
Hai trong số các con của Pushinka - được tổng thống đặt biệt danh là 'pupnik' - được tặng cho trẻ em Mỹ vốn viết thư cho Jackie Kennedy xin được chăm sóc chúng. Khi Tổng thống Kennedy bị ám sát vào năm 1963, Pushinka được giao cho một người làm vườn trong Nhà Trắng và sau đó sinh ra thêm một lứa cún con nữa.
Hager đã cố gắng tìm hậu duệ của Pushinka nhưng cho đến nay tất cả chỉ là một tờ giấy trống trơn. "Chắc chắn rằng ở đâu đó trên nước Mỹ vẫn còn hậu duệ của chó không gian Liên Xô," ông nói.
Còn bản thân những cô chó du hành không gian, sau những chuyến bay thành công đầu tiên của các phi hành gia, chương trình này bị thu nhỏ lại. Tuy nhiên, Millard tin rằng những cô chó đi tiên phong trong du hành không gian xứng đáng được ghi nhớ hơn là câu chuyện bên lề lịch sử.
"Tôi cho rằng chúng không được sự công nhận mà chúng xứng đáng, cũng như các con tinh tinh mà Mỹ đưa vào không gian vậy," Millard nói. "Con đường vươn đến các vì sao của nhân loại được trải thảm bởi những con chó và khỉ."
@BBC