Khi nói về thiết bị giải mã âm thanh thì mọi người thường hay coin một cụm từ mang tên là soundcard. Nhiều người cho rằng soundcard là một thiết bị giải mã âm thanh trên máy tính, tuy nhiên nếu như vậy thì DAC cũng là một thiết bị giải mã từ Digital sang Analog. Như vậy Soundcard và DAC có khác nhau không và chọn thiết bị giải mã nào cho phù hợp với nhu cầu của bạn.
Vì khái niệm soundcard khá mông lung nên mình sẽ phân chia theo hai cách khác nhau
1/ Soundcard là gì?
Thông thường cụm từ soundcard là từ chỉ chung tất cả các thiết bị có khả năng giải mã âm thanh cho máy tính. Ngoài ra trong pro-audio cũng có một vài thiết bị được gọi là soundcard nhưng phục vụ chủ yếu cho mục đích công việc chứ không phải nghe nhạcVì khái niệm soundcard khá mông lung nên mình sẽ phân chia theo hai cách khác nhau
2/ Soundcard tích hợp vs Soundcard rời
Các bạn có thể hiểu Soundcard tích hợp và Soundcard rời cũng tương tự như GPU vậy.
- Soundcard tích hợp: Soundcard tích hợp là các bộ xử lý âm thanh bên trong của máy tính hoặc điện thoại, TV. Hiện nay bất kỳ thiết bị nào có khả năng phát âm thanh dù có jack tai nghe hay không cũng có một phần để giải mã âm thanh. Thông thường các soundcard tích hợp sử dụng một chip codec (AD/DA chip) để giải mã âm thanh như Realtek trên máy tính hoặc Qualcomm Aqstic trên điện thoại.
Tuy nhiên thông thường các thiết bị soundcard tích hợp có chất lượng âm thanh thường không cao và không khả năng giải mã các định dạng cao cấp như MQA, DSD. Ngoài ra các giải pháp soundcard tích hợp thường có độ nhiễu cao vì chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi các linh kiện xung quanh đặc biệt là chip xử lý nguồn và antenna thu phát sóng WiFi, Bluetooth.
- Soundcard rời: Chất lượng của các soundcard khá đa dạng vì quá đa dạng và nhiều mục đích sử dụng khác nhau. Mình cũng không thể khẳng định soundcard rời chắc chắn sẽ có chất lượng âm thanh tốt hơn soundcard tích hợp. Tuy nhiên đối với những chiếc soundcard rời cao cấp thì chất lượng âm thanh sẽ ngon hơn so với các giải pháp tích hợp cũng như có thể giải mã được những định dạng âm thanh cao cấp hơn.
Việc sử dụng soundcard rời sẽ giúp bạn có chất âm cao cấp, giảm nhiễu, tiếng sạch hơn và quan trọng đáp ứng được những nhu cầu mà soundcard tích hợp không thể đáp ứng như âm thanh đa chiều, kéo những tai nghe có trở kháng cao…
Soundcard rời có thể kết nối với máy tính thông qua cổng USB, PCI-E, Thunderbolt, Ethernet hoặc không dây qua Bluetooth, WiFi.
Một trường hợp thú vị đó là các tai nghe Bluetooth, bên trong các tai nghe thường sẽ sử dụng một chip tích hợp bên trong chip Bluetooth Receiver của Qualcomm để giải mã chất lượng âm thanh, một số tai nghe cao cấp sẽ sử dụng một chip giải mã riêng. Nên có thể xem chip xử lý của tai nghe Bluetooth là giải pháp tích hợp nhưng không phụ thuộc nhiều vào thiết bị nguồn phát (Chất lượng âm thanh của tai nghe Bluetooth sẽ hoàn toàn không phụ thuộc vào soundcard của thiết bị nguồn phát)
3/ Phân biệt soundcard theo mục đích sử dụng
Như lúc đầu mình có nói thì soundcard để chỉ các thiết bị giải mã âm thanh trong cả âm thanh chuyên nghiệp cũng như âm thanh gia đình, và vì mục đích sử dụng khác nhau nên hai dạng soundcard này cũng khác nhau rất nhiều
- Professional Soundcard: Một điểm thú vị của soundcard trong âm thanh chuyên nghiệp là chưa chắc là các bạn có thể cắm loa/tai nghe và nghe trực tiếp trên soundcard. Bởi vì soundcard của pro-audio thường đích phục vụ cho mục đích làm nhạc, có nhiều soundcard sẽ xuất Digital In/Out với rất nhiều kênh khác nhau hoặc MIDI/MADI lên đến gần 400 kênh với những đầu connector cực kỳ lạ lẫm với người dùng phổ thông. Tuy nhiên phổ biến nhất khi nói soundcard về pro-audio đa số mọi người sẽ hiểu là Audio Interface (AD/DA)
- Home-Audio Soundcard: Phục vụ cho mục đích gia đình các bạn cũng có thể chia thành nhiều soundcard có mục đích khác nhau như
Quảng cáo
Gaming: Gaming soundcard thường tập trung để cho việc phục vụ nhu cầu gaming với micro input, độ trễ thấp, không quá chú trọng vào âm thanh và thường tập trung vào các hiệu ứng không gian ảo.
Film: Xem phim thì tất nhất phải cần đến những soundcard có khả năng hỗ trợ Dolby Atmos hoặc DTS:X và đồng thời phải có khả năng kết nối nhiều loa cùng lúc.
Music: Nghe nhạc thì soundcard nếu dành cho headphone cũng cần đến việc một mạch amply cho headphone tốt. Các soundcard để nghe nhạc thường giới thiệu khả năng giải mã nhạc cao cấp như DSD hay Hi-Res PCM.
Và tất nhiên những soundcard dành cho mục đích gia đình cực kỳ dễ sử dụng chỉ cần cắm vào máy tính là dùng được không quá khó khăn trong khâu cài đặt như các professional soundcard.
3/ DAC và Soundcard khác nhau như thế nào
Thực tế thì DAC là viết tắt của Digital to Analog Converter và cũng là một dạng soundcard, tuy nhiên nhiều người hay tách DAC và Soundcard riêng vì cho rằng DAC là một thiết bị chuyên để giải mã âm thanh còn Soundcard thì đa dụng hơn và chất lượng âm thanh không bằng so với DAC.
- DAC (D/A Converter) là một thiết bị hoặc một bộ chip IC giải mã tín hiệu nhạc số từ nguồn phát thành tín hiệu điện xoay chiều Analog có thể ‘nghe’ được. Tín hiệu Analog xuất ra từ DAC sẽ qua một thiết bị/ mạch khuếch đại để các bạn có thể nghe được bằng loa hoặc tai nghe.
Thông thường khi nói đến DAC người ta thường ám chỉ đến USB-DAC thiết bị mà các bạn cắm qua cổng USB để giải mã âm thanh. Các bạn cũng có thể thấy đầu vào tín hiệu ngoài DAC cũng có thể các cổng như Coaxial, Optical, AES, Ethernet và đầu output thường là RCA và XLR. Nếu trường hợp có cổng tai nghe hoặc cọc loa thì bên trong thiết bị cũng đã có một mạch amply tích hợp.
Thông thường DAC sẽ giải mã chỉ 2 kênh (L,R) stereo trong trường hợp có nhiều kênh hơn thì sản phẩm sẽ được gọi là multi-channel DAC, Sound Processor hay Receiver.
- Soundcard theo nhiều người thì ngoài tích hợp DAC thì còn nhiều tính năng hơn như mạch Microphone Pre-amp, A-D (Analog to Digital Converter), độ trễ thấp để monitor âm thanh theo thời gian thật, các bộ DSP và có thể có nhiều kênh (channel) trong một thiết bị. Nhiều người cũng hay nói soundcard là các thiết bị gắn PCI-E trên máy tính để giải mã âm thanh thì thiết bị này sẽ có một lợi điểm đó là độ trễ thấp hơn so với USB. Tuy nhiên khả năng bị nhiễu, noise cao hơn do chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi nhiễu xung của phần nguồn PSU cũng như nhiễu từ sóng EMI/RFI từ các thiết bị thu phát Bluetooth/WiFi trong máy.
Tuy nhiên việc Soundcard (Audio Interface) thì sẽ có mạch giải mã D/A tệ hơn một chiếc USB DAC là chưa chắc. Bởi vì có nhiều thiết bị interface có chất lượng giải mã âm thanh cực kỳ tốt và được sử dụng bởi một số người dùng ‘prosumer’ như trước đây EMU-0404 hay sau này có RME ADI2-PRO, KORG nếu cao cấp hơn có những sản phẩm như Merging Horus/Hapi, Dangerous Convert, Cranesong… có chất lượng D/A cực kỳ cao cấp.
Quảng cáo
Việc chọn DAC hay Soundcard Interface sẽ phục thuộc vào nhu cầu và kiến thức của người dùng. Nếu các bạn chỉ muốn nghe nhạc và không nhu cầu chỉnh sửa, thu âm thì chỉ cần một chiếc DAC thuần với chất âm phù hợp là hoàn toàn hợp lý. Và thường thì cùng một tầm giá phổ thông thì DAC consumer sẽ có chất âm dễ nghe hơn các pro soundcard nhưng độ trễ latency cao hơn.
Nếu các bạn muốn tập thu âm, DJ, mixing, master và ‘Hello các Streamer đển với trải nghiệm… âm thanh’ thì tốt nhất các bạn nên sử dụng một thiết bị soundcard (interface) phù hợp với nhu cầu làm việc.
4/ Chọn Soundcard như thế nào cho đúng
Việc lựa chọn Soundcard thế nào cho đúng sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của người dùng
- Nếu các bạn muốn đơn giản là chơi game thì một chiếc tai nghe gaming sử dụng cổng USB có DAC tích hợp sẵn là hoàn toàn đủ. Tuy nhiên nếu muốn thử làm streamer, content creator hay có nhu cầu nghe nhạc và chất lượng đàm thoại cao cấp thì hoàn toàn có thể sử dụng một audio-interface như RME Babyface Pro, Focusrite… hoặc một chiếc USB-DAC để cắm tai nghe kết hợp với một USB Microphone là hoàn toàn hợp lý.
- Nếu như muốn xem phim trên máy tính (nếu sử dụng với TV thì tốt nhất các bạn nên đầu tư một chiếc AV Receiver). Nếu soundcard multi-channel thường số lượng cũng không nhiều tuy nhiên cũng có một vài hãng như PCI-E của Asus Xonar, Creative... các thiết bị cao cấp hơn cũng có như ExaSound E38, Lyngdorf…
- Với việc nghe nhạc thì muôn hình vạn trạng, nếu các bạn muốn nghiêm túc và quan tâm chất lượng âm thanh tốt nhất thì nên tách riêng các thiết bị giữa DAC và Pre-Amp/ Amp. Và thông thường thì các bạn nên chọn những thiết bị Soundcard rời với cổng kết nối với máy tính là USB hoặc tốt hơn là Ethernet vì khi sử dụng PCI-E sẽ dễ bị nhiễu hơn.
