Vài ngày hôm nay, lượn lờ các trang tin tức nước ngoài, hẳn anh em cũng sẽ thấy những dòng title như “Valve đặt dấu chấm hết cho Nintendo Switch”, hay “Switch có bị đe dọa với sự ra mắt của chiếc máy giá 399 USD?” Mình không phủ nhận một điều, giữa cái thời kỳ báo chí đa sầu đa cảm với những dòng title đánh thẳng vào cảm xúc người đọc để kiếm view, thì những dòng tiêu đề bài viết như thế rõ ràng câu được rất nhiều lượt xem và bình luận.
Còn đối với cá nhân mình, chơi game trên mọi nền tảng trừ mobile, và vẫn đang ngày ngày cố gắng đem tới cho anh em những đánh giá chi tiết về những trò chơi hay, thì sau khi trải nghiệm từ PC đến console và gần đây là Switch (vợ đòi mua để ở nhà trốn dịch nằm chơi Animal Crossing), mình không đồng tình với quan điểm đó một chút nào cả. Kể cả khi Valve muốn tạo ra một chiếc máy để ăn vào thị phần của Nintendo Switch, thì họ cũng không thể thành công trong phương diện ấy được. Thay vào đó, Steam Deck phục vụ những đối tượng người chơi game PC muốn một giải pháp mọi lúc mọi nơi, không phải mang theo chiếc laptop nặng nề hay mắc kẹt với case PC đủ cấu hình mới được trải nghiệm game.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2021/07/5554780_Tinhte_Steam1.jpg)
Đối tượng này, giống hệt như biểu đồ Venn, đôi khi cũng chính là những người yêu mến chiếc máy Switch vì nhiều lý do. Có thể họ yêu mến sự tiện lợi, gọn gàng và di động, nhưng cũng có người chọn Switch đơn giản vì đó chính là nơi duy nhất họ có thể chơi những game độc quyền không có mặt trên các nền tảng khác. Chính vì lý do thứ nhất, cộng thêm cấu hình đầy tính cạnh tranh của Steam Deck, nên mới có lối tư duy lầm tưởng rằng chiếc máy này được tạo ra để đe dọa Nintendo Switch.
Còn đối với cá nhân mình, chơi game trên mọi nền tảng trừ mobile, và vẫn đang ngày ngày cố gắng đem tới cho anh em những đánh giá chi tiết về những trò chơi hay, thì sau khi trải nghiệm từ PC đến console và gần đây là Switch (vợ đòi mua để ở nhà trốn dịch nằm chơi Animal Crossing), mình không đồng tình với quan điểm đó một chút nào cả. Kể cả khi Valve muốn tạo ra một chiếc máy để ăn vào thị phần của Nintendo Switch, thì họ cũng không thể thành công trong phương diện ấy được. Thay vào đó, Steam Deck phục vụ những đối tượng người chơi game PC muốn một giải pháp mọi lúc mọi nơi, không phải mang theo chiếc laptop nặng nề hay mắc kẹt với case PC đủ cấu hình mới được trải nghiệm game.
Đối tượng này, giống hệt như biểu đồ Venn, đôi khi cũng chính là những người yêu mến chiếc máy Switch vì nhiều lý do. Có thể họ yêu mến sự tiện lợi, gọn gàng và di động, nhưng cũng có người chọn Switch đơn giản vì đó chính là nơi duy nhất họ có thể chơi những game độc quyền không có mặt trên các nền tảng khác. Chính vì lý do thứ nhất, cộng thêm cấu hình đầy tính cạnh tranh của Steam Deck, nên mới có lối tư duy lầm tưởng rằng chiếc máy này được tạo ra để đe dọa Nintendo Switch.
Nước sông chẳng mấy khi phạm nước giếng
Mình là người tuyệt đối tin vào câu nói “nếu không nhớ lịch sử, bạn sẽ mắc lại chính sai lầm thuở trước.” Lịch sử máy chơi game của Nintendo là một chuỗi những thành công và thất bại như đồ thị hình sin. Họ kiếm bộn tiền với NES và SNES, nhưng lại để lỡ cơ hội với Nintendo 64, rồi tiếp tục thất bại về mặt doanh thu với GameCube. Điểm sáng với chiếc máy Wii, với doanh số át được cả PS3 và Xbox 360 nhanh chóng bị vùi lấp với chiếc máy không mấy thành công Wii U. Và mãi đến thế hệ Switch, Nintendo mới có được thành công như họ đã làm được 15 năm về trước.
Bản chất Nintendo Switch thành công không chỉ vì giải pháp chơi game hybrid ấn tượng, mà một lý do khác là, dù có thăng có trầm, những chiếc máy điện tử cầm tay của Nintendo luôn được liệt vào dạng “duy ngã độc tôn”, không có đối thủ. Biết bao nhiêu lần có hãng muốn tạo ra một chiếc máy điện tử cầm tay để đánh bại sự thống trị của Nintendo, nhưng rồi thất bại một cách hoàn toàn?.
Năm 1990, Sega ra mắt GameGear với màn hình 4096 màu, cấu hình ăn đứt Game Boy khi ấy, với màn hình đơn sắc. Nhưng GameGear thất bại thê thảm, với chỉ 10 triệu máy bán ra trên toàn thế giới tính đến năm 1996. Còn Game Boy trở thành một trong những món đồ công nghệ bán chạy nhất lịch sử, nhắc lại là đồ công nghệ nói chung chứ không phải phần cứng game, với 118.7 triệu máy Game Boy và Game Boy Color, chưa tính đến con số 81.5 triệu phiên bản máy Game Boy Advanced đã bán ra, tức là ngót nghét hơn 200 triệu máy kể từ năm 1989, con số gấp 20 lần so với Sega Game Gear.
Năm 2004, Sony ra mắt PSP để cạnh tranh với Nintendo DS. Cấu hình có thể nói là tiệm cận sức mạnh của PlayStation 2 cũng đem về cho Sony thành công vang dội với 80.82 triệu máy bán ra. Nhưng so với con số 154 triệu máy DS đã bán ra, thì không thể gọi là Sony đã đánh bại Nintendo được.
Quảng cáo
Vẫn là Sony, đến năm 2011, họ ra mắt PS Vita để cạnh tranh với 3DS. Đến thời điểm này, thị trường máy game handheld cấu hình thấp không còn chỗ đứng nữa, vì iPhone và điện thoại Android đã chứng minh khả năng giúp những trò chơi điện tử trở nên phổ biến. Về cơ bản, Nintendo 3DS với 75.77 triệu máy bán ra tính đến tháng 3/2020 được coi là một thất bại về mặt doanh số khi họ không thuyết phục được người dùng ở lại với những hệ thống handheld chỉ để chơi game, thay vì sở hữu một chiếc smartphone, nhưng Sony thậm chí còn thảm hơn, vì họ cũng chỉ bán được có 10.21 triệu máy, số liệu tính đến tháng 10/2015.
Đã biết bao nhiêu lần lịch sử chứng minh rằng cấu hình không bao giờ là đủ để cạnh tranh với mảng máy game handheld của Nintendo. Và tương tự với Switch, ngay cả khi cấu hình còn thua xa một chiếc iPhone X (đây là phát ngôn của lập trình viên phát triển tựa game What The Golf? trên Apple Arcade nền iOS và Switch, không phải mình tự bịa ra), nó vẫn có sức sống dồi dào, vẫn cháy hàng, và tính đến nay đã bán được 84.59 triệu máy sau hơn 4 năm ra mắt.
Ấy vậy mới nói, nước sông chẳng mấy khi phạm nước giếng. Những công ty muốn tạo ra sản phẩm cạnh tranh với Nintendo ở thị trường handheld hầu hết đều vì thị phần và danh tiếng của Nintendo ở mảng này quá khủng, muốn giành phần ít phần nhiều. Còn Nintendo, mấy chục năm qua họ vẫn cứ đi theo triết lý đã có từ cái thời Hiroshi Yamauchi còn làm chủ tịch, đó là đưa game tới càng nhiều người, độ tuổi càng đa dạng càng tốt. Và để làm được điều đó, tạo ra những series game ăn theo sức hút của xu thế, hay chạy đua vũ trang nhồi nhét cấu hình khủng vào thiết bị phần cứng chưa bao giờ là những giải pháp những người Kyoto chọn lựa.
Nói thì dễ nhưng làm mới khó, thứ giúp Nintendo thành công chính là trải nghiệm chơi điện tử với gia đình, với người lớn, với trẻ em, với bạn bè đồng trang lứa, ai cũng có thể tiếp cận. Đấy chính là thứ nói ra rất dễ, nhưng làm được giống Nintendo thì lại rất khó. Và mình tin chắc chắn rằng Valve không thể làm được điều y hệt với Steam Deck. Nó đơn giản chỉ là một giải pháp chơi game mọi lúc mọi nơi cho anh em gamer PC đã quen với những cỗ máy cấu hình mạnh gánh được mọi game đỉnh trên đời mà thôi.
Quảng cáo
Steam Deck thật ra khỏe cỡ nào?
Nhắc đến chuyện PC, cũng phải nói thẳng thắn một thực tế. Ngoại trừ những lần có tin đồn về Nintendo Switch nâng cấp phần cứng, chẳng bao giờ thấy anh em bàn luận hay tranh cãi gì về cấu hình của chiếc máy cả. Nhưng khi nhắc đến Steam Deck, thì cấu hình máy lại là trung tâm của chủ đề bàn luận. Đấy chính là thứ phân định rõ, mọi người coi Nintendo Switch là một chiếc MÁY CHƠI GAME, còn Steam Deck là một chiếc PC CẦM TAY CHƠI GAME.
Vậy thì hãy đưa ra luôn những dự đoán, Steam Deck chơi game mượt cỡ nào? APU AMD bên trong chiếc máy khỏe cỡ nào? Bên trong Steam Deck là APU với CPU 4 nhân 8 luồng kiến trúc Zen 2, xung dao động từ 2.4 đến 3.5 GHz, cùng GPU 8 CU RDNA 2 sức mạnh xử lý tối đa 1.6 TFlops.
Trên giấy tờ, những thông số này khiến con chip bên trong chiếc máy cầm tay của Valve yếu hơn PS4 Slim, với 8 nhân CPU, nhưng chỉ có 8GB RAM và GPU AMD kiến trúc GCN tạo ra 1.84 TFlops sức mạnh xử lý đồ họa. Bù lại, Steam Deck mạnh hơn một hệ thống PC trang bị CPU Intel Core i3-10100F 3.6 GHz 4 nhân 8 luồng cùng card đồ họa RX 550 (1.2 TFlops), nhưng rất có thể sẽ hơi yếu hơn một hệ thống PC trang bị APU Ryzen 5 2400G cũng 4 nhân 8 luồng CPU nhưng trang bị 11 nhân GPU RX Vega 11 chạy ở xung nhịp 1250 MHz, tạo ra sức mạnh xử lý 1.75 TFlops.
Điều này chứng minh được rằng, khả năng xử lý game của chiếc máy cầm tay từ Valve sẽ nằm ở đâu đó trong khoảng hiệu năng của hai hệ thống PC kể trên, dĩ nhiên phụ thuộc rất nhiều vào sức mạnh của hệ thống tản nhiệt nữa. Nếu chip nóng thì việc xảy ra tình trạng throttle, hạ xung nhịp chip xử lý, và hạ luôn cả hiệu năng lẫn tốc độ khung hình chơi game là điều đương nhiên. Ấy là chưa kể, một điều hiển nhiên là mỗi đơn vị teraflops hay IPC của những kiến trúc khác nhau không bao giờ tương đồng với số khung hình mỗi giây.
Hãy tạm lấy Ryzen 5 2400G làm chuẩn để xem Steam Deck sẽ xử lý game tối ưu như thế nào. Dưới đây là benchmark của vài tựa game khủng, chơi với PC Ryzen 5 2400G ở độ phân giải 720p, cũng là độ phân giải màn hình của Steam Deck. Nếu khác biệt giữa RDNA 2 không quá lệch so với sức mạnh của RX Vega 11, thì có thể tạm hiểu tốc độ khung hình game của Steam Deck sẽ tiệm cận những con số trong các biểu đồ dưới đây:
Ngay cả GTA V chơi còn được gần 80 FPS, nhưng cũng có game chỉ trầy trật trên dưới 30 FPS ở độ phân giải 720p mà thôi. Dĩ nhiên trên đây chỉ là những game cực kỳ nặng, đòi hỏi những phần cứng cao cấp. Không thiếu những người chơi game trên Steam sở hữu thư viện game với nhiều tác phẩm indie hấp dẫn như Hades, Minecraft, Celeste, Fall Guys, Cuphead, Subnautica… Khi ấy, tốc độ khung hình chắc chắn sẽ ngon hơn, vì game không ngốn phần cứng như những tác phẩm nêu trên.
Giấc mơ sở hữu một chiếc máy giá 399 USD với khả năng chơi game ở tốc độ 60 FPS là có thật. Điều này không cần bàn cãi, nhưng chắc chắn một điều, có được 60 FPS hay không cũng phụ thuộc nhiều vào chính bản thân trò chơi đó có nặng hay không.
Nhân tiện, với mức giá 650 USD cho chiếc Steam Deck phiên bản đắt nhất trang bị 512 GB SSD NVMe, anh em vẫn có thể sở hữu một cấu hình PC không tồi chút nào, thoải mái chơi game ở độ phân giải 1080p với GTX 1660 Ti, nhưng dĩ nhiên không thể có được sự tự do và tính di động như Steam Deck. Cấu hình này được DualShockers tổng hợp theo giá thị trường bên Mỹ ở thời điểm hiện tại:
- Bo mạch chủ: Asus H410M-E | $80
- CPU: Intel Core i3-10100F @ 3.6 GHz | $98
- Tản nhiệt CPU: Thermaltake CLP0556 | $15
- GPU: Nvidia GTX 1660 | $220
- RAM: Corsair Vengeance LPX 16 GB (2×8 GB) | $62
- SSD: Kingston A2000 500GB NVMe SSD | $53
- Nguồn: Gigabyte P-B 450W | $30
- Màn hình: Lenovo LT1953 60Hz 1440×900 | $95
- Bàn phím: HP K1500 | $10
- Chuột: Logitech B100 | $7
- Tổng cộng: $670
Giải pháp chơi game PC mọi lúc mọi nơi với bộ mã dịch Proton
Nếu như Apple có Rosetta 2 để thực hiện bước chuyển giao từ CPU x86 sang chip xử lý kiến trúc ARM để dịch code phần mềm x86 một cách mượt mà nhất, thì Valve cũng có giải pháp tương tự, nhưng chỉ ở quy mô chơi điện tử, đấy là Proton. Với giải pháp này, Steam Deck sẽ chạy hệ điều hành nền Linux SteamOS 3.0, cụ thể hơn là được phát triển trên nền phiên bản Linux distro Arch, dựa vào môi trường desktop KDE Plasma. Mục tiêu của HĐH này là để tốn càng ít tài nguyên máy tính càng tốt, nhưng cùng lúc vẫn cho phép anh em chơi hàng chục, thậm chí hàng trăm game Windows đã có trong thư viện Steam hiện tại của anh em.
Proton sẽ dịch API đồ họa của trò chơi anh em cài và khởi động, ví dụ như Direct X hay Vulkan thành những mã lệnh mà Linux có thể hiểu được, dựa trên nền tảng phần mềm WINE cũng đã nổi tiếng, trong nhiều năm qua chính là giải pháp để máy tính dùng HĐH Linux chạy được phần mềm viết cho Windows.
Nhưng bản thân Proton cũng có nhược điểm. Nếu những trò chơi có cài thêm phần mềm chống gian lận, mà phần mềm anti cheat ấy không hỗ trợ Linux, thì cũng không chơi được game. Đó là lý do nhiều tác phẩm hot nhất trên Steam sẽ không chơi được trên chiếc máy cầm tay của Valve, như CS:GO, DOTA 2 (VAC), Apex Legends (Easy Anti Cheat) hay PUBG (BattlEye). Chỉ đến khi những phần mềm chống gian lận được các hãng viết cập nhật hỗ trợ Linux thì những trò chơi đó mới khởi động được trên Steam Deck, đấy là trong trường hợp anh em vẫn ở lại với SteamOS 3.0 thay vì xóa hết đi cài lại Windows 11.
Về lâu về dài, như mình đã đề cập, Steam Deck sẽ tiếp tục gắn bó với anh em kể cả khi phần cứng không đủ sức phục vụ gồng gánh những tác phẩm mới đòi hỏi cấu hình mạnh. Đó là lúc 5G lên ngôi, tạo ra thời điểm chín muồi cho các dịch vụ stream game đám mây như Stadia, xCloud hay Luna phát huy hết tác dụng, không phải lo cấu hình vì máy chủ lo hết. Đó cũng là một khía cạnh khác chứng minh cho việc, Steam Deck không được tạo ra để kèn cựa với Nintendo, mà cả hai sẽ cùng chung sống, cùng phục vụ những đối tượng gamer riêng. Valve không cần, hay đúng hơn là, không thể đụng vào miếng bánh thị phần của Nintendo ở thời điểm hiện tại.
Tổng hợp
