Mình bắt đầu sử dụng Windows Phone (WP) từ những ngày đầu hệ điều hành này ra đời. Lúc đó còn bỏ trong túi con HTC HD7, một trong những chiếc điện thoại WP đầu tiên trên thị trường, để rồi sử dụng nó và trải nghiệm một giao diện rất độc đáo, gây nhiều hứng thú và không giống bất kì một nền tảng nào trên thị trường. Khoảng giữa năm 2012, mình sắm thêm HTC Titan, cuối năm 2013 thì chơi Lumia 1520 để bắt đầu tiếp cận với Windows Phone 8.x. Và đầu năm nay thì sắm hẳn một chú Lumia 830 để trải nghiệm sớm Windows 10 (lúc đó bản thử nghiệm của OS này chỉ mới tương thích với 830 và vài máy khác chứ chưa có cho 1520). Vậy trong suy nghĩ của một fan Windows Phone lâu năm như mình, Windows 10 Mobile như thế nào và có gì khác biệt hơn so với những thế hệ trước đó?1. Thay đổi giao diện, "mất chất" có là điều đáng lo?
Điểm khác biệt đầu tiên mà bất kì người dùng Windows Phone nào cũng sẽ nhận thấy ngay khi chuyển sang Windows 10 Mobile đó là giao diện có rất nhiều điểm khác biệt. Màn hình Start với các ô vuông đặc trưng vẫn còn đó, nhưng hầu hết app bên trong đều không còn thiết kế theo kiểu dàn trang ngang như lúc trước nữa. Thay vào đó, Microsoft chuyển sang một hướng phổ thông hơn, đó là cho app cuộn theo chiều dọc, thanh công cụ ở cạnh trên hoặc dưới màn hình, kết hợp với nút menu hình ba gạch (còn gọi là nút hamburger tại nhìn giống loại bánh kẹp này). Lúc này, app Windows 10 trở nên giống với Android và iOS hơn bao giờ hết.
Một số bạn gọi động thái đổi phong cách thiết kế này là “mất chất” và rất không thích nó. Nhưng với mình thì khác. Mình tiếp nhận những app Windows 10 với đầy hứng thú: sau nhiều năm liên tục dùng giao diện dàn trang, mình đã cảm thấy chán rồi, giờ mình muốn có một thứ gì đó vui vẻ hơn, mới lạ hơn. Vẫn còn nhớ lần đầu nhìn thấy app danh bạ và trình gọi điện của Windows 10 Mobile, lúc đó mình đã có ngay cảm giác rằng hệ điều hành này sẽ còn rất nhiều thứ thú vị để khám phá chứ không chỉ đơn giản là một bản nâng cấp nhẹ cho Windows Phone 8.1.
Và quan trọng hơn, việc đổi phong cách thiết kế như thế này hầu như không làm trải nghiệm của chúng ta bị giảm đi. Mình vẫn có thể tiếp cận đến các tính năng của app một cách dễ dàng, nhanh chóng, thậm chí chúng còn dễ nhận ra hơn so với những app trước đây của WP 8.1. Đó là chưa kể đến việc ứng dụng giờ đây sẽ tận dụng diện tích màn hình tốt hơn do sử dụng các font chữ nhỏ hơn và sắp xếp được nhiều thông tin hơn. Duy chỉ có lúc chuyển giữa các màn hình chính của app với nhau thì không còn được phép cuộn trái phải được nữa, điều này thì rõ ràng là bất tiện hơn so với lúc trước, nhất là trên những chiếc điện thoại lớn như Lumia 1520.
Mình không chỉ sử dụng Windows Phone, mà mình còn nghịch cả Android, iOS và cả BlackBerry nữa, chính vì thế mình cũng để ý đến sự tương đồng giữa các hệ điều hành với nhau. Và theo mình thấy thì những ứng dụng mới trong Windows 10 sẽ giúp người dùng các hệ điều hành này dễ làm quen hơn khi họ mua một chiếc máy Windows 10 Mobile về xài. Với những người như thế, họ không quan tâm đến việc “chất” của WP 7 và 8 có còn hay không, thứ họ quan tâm là app có dễ dùng hay không, và chính nhờ sự tương đồng nói trên mà câu trả lời sẽ là “có”. Menu ở cạnh dưới? BlackBerry có, Android có, iOS có, và giờ Windows 10 cũng có. Menu ở góc màn hình, cũng có luôn. Giao diện theo tab, chơi tất.
2. Cách tiếp cận người đam mê Windows Phone tốt, sửa lỗi nhanh
Điều này thể hiện qua chương trình Windows Insider của Microsoft trong thời gian qua. Đây là lần đầu tiên hãng cho chúng ta trải nghiệm một hệ điều hành beta trong thời gian rất dài trước khi ra mắt. Vì sao lại như thế? Bởi vì Microsoft muốn chúng ta cùng góp ý để khắc phục các nhược điểm và làm ra một Windows 10 Mobile tốt hơn. Nói cách khác, mỗi người dùng Insider đều có công và Windows 10 chính là thành quả của tất cả chúng ta.
Nhưng ấn tượng với mình nhất không phải là việc hãng cho chúng ta xài beta, mà là hãng khắc phục những lời phàn nàn một cách cực kì nhanh chóng và có thiện chí. Trình duyệt Edge có thanh địa chỉ ở phía trên quá khó chịu? Chỉ trong vài build sau đó, nó đã được di chuyển xuống dưới trở lại để nằm trong tầm với của ngón tay. Tánh kỳ khi không cho xóa từng thông báo riêng lẻ trong Action Center? Đã được khắc phục ngay sau đó. Giao diện settings của WP quá rối? Không sao, sửa ngay trong Windows 10 từ những build đầu tiên.
Tất cả những thứ nói trên cho thấy rằng Microsoft đặt người dùng vào trung tâm của việc phát triển Windows 10 Mobile, để rồi sản phẩm cuối cùng sẽ là một thứ được xây dựng cho người dùng và bởi người dùng, chứ không phải chỉ bởi những lập trình viên cao siêu đang ngồi trong phòng lab của Microsoft.
Quảng cáo
Đến giờ thì các bản build Windows 10 Mobile đã hoàn thiện nhiều, số lượng lỗi cũng giảm đi đáng kể và máy đã ổn định đến mức có thể sử dụng hằng ngày. Được theo dõi Windows 10 Mobile lớn lên theo từng ngày như thế là một điều thật tuyệt vời, cứ mỗi một bản build ra đời thì mình lại cảm thấy “sướng" hơn, hài lòng hơn, và mong chờ hơn đến ngày OS này chính thức xuất hiện.
Nhưng mọi chuyện không thể chỉ dừng lại ở đó. Microsoft cần tiếp tục phải hành động và cập nhật hệ điều hành di động của mình thật nhanh, thật tích cực như những gì hãng đã làm trong chương trình Insider. Vừa phát hiện ra lỗi là phải update sửa lỗi Windows 10 Mobile ngay, nghĩ ra tính năng mới và thử nghiệm ổn là phải đưa người dùng chính thức xài ngay. Có như vậy thì người dùng mới không chán nản, chứ còn lộ trình cập nhật hai lần một năm như Windows Phone 8.1 hồi trước thì rõ ràng là quá chậm và không ổn chút nào. Cũng chính lộ trình update chậm chạp như thế đã khiến WP 8.1 bị bỏ xa so với Android và iOS, vốn có tần suất cập nhật hệ điều hành thường xuyên hơn.
3. Mong chờ máy cao cấp từng ngày
Trong nửa sau năm 2014 và đến tận giờ phút này của năm 2015, chúng ta vẫn chưa thấy một chiếc điện thoại cao cấp nào đến từ Microsoft ngoại trừ Lumia 930. Hãng có hứa hẹn rằng lúc Windows 10 ra mắt thì sẽ có máy cao cấp mới, nhưng với một fan WP như mình thì việc quá lâu để có thể được sử dụng một chiếc điện thoại xịn quả thật là điều không vui. Chuyện này cũng giống như một dòng nước đang chảy ngon lành thì bị chặn lại, phải nhiều tháng sau mới mở ra cho chảy tiếp. Hay nói dân dã là bị "cụt hứng" đó!
Tin đồn nói rằng sẽ có 2 chiếc smartphone Windows 10 cao cấp ra mắt vào khoảng cuối năm nay. Một chiếc được cho là sẽ gần giống 930, chiếc kia thì cũng giống 930 nhưng được phóng to ra. Cả hai đều sử dụng vi xử lý 8 nhân, màn hình 2K, camera PureView xịn. Các bạn có thể đọc thêm thông tin về hai chiếc máy này ở đây. Nhưng liệu Microsoft có còn tiếp tục làm mình ồ òa lên như khi Nokia chính thức giới thiệu chiếc Lumia 1020 kèm camera to đùng độ phân giải 41MP hay Lumia 1520 với màn hình đẹp tuyệt hay không?
Quảng cáo
Thứ hai, nhiều chuyên gia, nhà phân tích cũng nhận định rằng chiến lượng làm ngập lụt thị trường với hàng loạt các máy giá rẻ sẽ giúp Microsoft tăng được thị phần trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn thì nó sẽ không giúp được nhiều cho công ty. Cuối cùng, người dùng cũng sẽ nhìn vào Windows Phone / Windows 10 như một hệ điều hành chỉ dành cho thiết bị giá rẻ, trong khi sức mạnh thật sự của nền tảng này rõ ràng thì hơn như thế rất nhiều. Chính vì vậy mà mình đang rất rất hóng chiếc smartphone Lumia cao cấp kế tiếp, để xem liệu nó có giúp gì được cho Microsoft hay không.
4. Dịch vụ đám mây tốt, nhưng chưa đủ
Microsoft đang từng ngày mở rộng hệ sinh thái ứng dụng của mình, từ OneDrive, Outlook Mail cho đến bộ Office đều có những bước đi đáng kể. OneDrive hiện đã có dung lượng miễn phí lớn hơn nhiều năm về trước, tốc độ đồng bộ cũng được cải thiện, Outlook Mail thì nhìn đẹp hơn, thông minh hơn. Bộ Office thì có lẽ là hấp dẫn nhất: miễn phí hoàn toàn cho người dùng di động và PC Windows 10, chỉ có mỗi bộ Office 2016 cho Mac và PC với nhiều tính năng nâng cao là còn thu phí mà thôi. Hay như Cortana, cô trợ lý này cũng đã trở nên thông minh, vui vẻ hơn so với một năm trước và đưa ra những thông tin hữu ích hơn cho người dùng.
Nhưng liệu nhiêu đó có đủ để thu hút thêm người dùng đến với Windows 10? Chắc chắn là không. Trong khoảng 1 tháng gần đây mình nhận được rất nhiều câu hỏi của anh em Tinh tế thông qua pm trên diễn đàn hoặc trên Facebook. Các bạn hỏi mình rằng liệu bây giờ mua điện thoại Windows thì đã được hỗ trợ tốt về mặt phần mềm hay chưa. Câu trả lời của mình luôn là "chưa", và mình cũng không hài lòng với điều này chút nào. Bạn có một chiếc máy tốt, bạn có hệ điều hành ngon, app cài sẵn ngon, nhưng hệ sinh thái ứng dụng quá nghèo nàn sẽ khiến trải nghiệm của bạn bị giảm đi một cách thậm tệ.
Đến giờ mình vẫn chưa thấy app Facebook chính chủ trên Windows Phone, thay vào đó mình phải dùng app của Microsoft với nhiều tính năng bị thiếu so với Android và iOS, chưa kể hiệu năng cũng không bằng. Instagram thì vẫn còn mãi trong giai đoạn beta, phần mềm chat Slack thì thậm chí còn không có app chính thức mà phải dùng app bên thứ ba. Đây là những app khá cơ bản chứ cũng không phải có tính năng gì phức tạp, tuy nhiên vì nhiều lý do khác nhau mà lập trình viên quyết định không (hoặc chưa) là app cho nền tảng di động của Microsoft. Như vậy, có thể thấy phần nào rằng Microsoft vẫn chưa làm đủ tốt để thu hút thêm giới phát triển đến với Windows Phone. Và sự thiếu hụt app như thế là rào cản cơ bản khiến nhiều người vẫn chưa quyết định bỏ tiền ra mua một cái điện thoại Lumia.
Điều đó có thay đổi với Windows 10 Mobile? Chưa ai biết chắc, nhưng mình nghĩ là tình hình sẽ được cải thiện phần nào nhờ vào nhiều nỗ lực của Microsoft trong thời gian gần đây nhằm đơn giản hóa việc phát triển app. Ngoài ra, sự xuất hiện của các ứng dụng universal cũng sẽ góp phần làm tình hình tốt lên bởi lập trình viên giờ đây chỉ cần phát triển 1 lần là có thể làm cho app của mình chạy được không chỉ trên máy tính mà còn cả trên Windows 10 Mobile nữa. Thời gian, tiền bạc đầu tư cho việc làm app sẽ không còn tốn kém nhiều như khi xây dựng app Windows Phone riêng, điều đó có thể là dấu hiệu tích cực cho hệ sinh thái app của Windows nói chung và Windows 10 Mobile nói riêng.
Tất nhiên, đây chỉ là một yếu tố rất nhỏ mà thôi. Để có được lực lượng lập trình viên ủng hộ lớn, Microsoft vẫn còn rất nhiều việc phải làm, vẫn còn rất nhiều thứ để đầu tư và chăm chút. Mình thì không suy nghĩ quá nhiều về những chiến lược mà Microsoft nên đi theo, thứ mình muốn đơn giản thôi: hãng làm gì thì làm, mang lại cho mình nhiều app tốt là được.
5. Kết
Windows 10 Mobile sẽ ra mắt vào cuối năm nay. Tất cả những ai đang dùng điện thoại Windows Phone 8.1, dù là máy tầm thấp, trung hay cao, đều sẽ được nâng cấp lên phiên bản hệ điều hành mới này. Bạn sẽ được nâng cấp miễn phí chứ không phải trả một đồng nào cả. Khi đó, chúng ta có thể kỳ vọng về một trải nghiệm tốt hơn, dễ dùng hơn với những chiếc điện thoại Windows, kèm theo đó là một trải nghiệm vô cùng mới lạ và thú vị mà lâu rồi người dùng Windows Phone mới được tận hưởng. Còn vấn đề về app, mình hi vọng rằng sự phong phú của hệ sinh thái ứng dụng sẽ được cải thiện dần dần trong thời gian tới, nhưng cũng không nên hi vọng quá nhiều để rồi thất vọng bởi chuyện tương lai thì khó ai có thể nói trước được. Nhưng dù gì đi nữa, tình yêu của mình với WP và Windows 10 vẫn còn đó, và mình sẽ còn tiếp tục nghịch hệ điều hành này cho thỏa đam mê, và tất nhiên là sẽ tiếp tục chia sẻ thêm với anh em Tinh tế nói chung lẫn fan WP nói riêng về một OS mà chúng ta cùng yêu thích.
From a Windows Phone fan with love!
Xem thêm: Microsoft và Windows Phone: tương lai và những vấn đề hiện tại