Có thể bạn chưa biết rằng người Nhật chẳng ai gọi đất nước của mình là Japan hay Giappone, Japon, Lapan, Riben, Yahtbún, Zeppen, Япония (Yaponiya) hay 일본 (Il-bon),… đây đều là những cái tên mà quốc gia khác dùng để chỉ Nhật Bản. Còn đối với người Nhật, họ dùng từ Nippon hay Nihon, viết dưới dạng chữ kanji là 日本. Thế nhưng những cái tên này chỉ được người dân sử dụng từ thế kỷ thứ 7 hay 8 mà thôi, còn trước đó Nhật Bản được gọi là ‘Wakoku’ hay Yamato (倭国 - Oa Quốc). Một cái tên do người Trung Hoa cổ dùng để chỉ nhóm dân tộc thiếu sổ sống ở Nhật và thời kì Tam Quốc.
Mặc dù ý nghĩa thật sự của cái tên này vẫn còn nhiều tranh cãi, thế nhưng một số luồng ý kiến cho rằng cái tên này thể hiện sự mỉa mai. 倭 = 人+矮 trong chữ 倭国 (tên nước Nhật trước khi dùng tên 日本) ban đầu là do người Trung Quốc chơi chữ mỉa mai người Nhật lùn một cách thâm thuý. Về sau khi phát triển được hệ thống ngôn ngữ Kanji cho mình, người Nhật thay đổi 大和 (Đại Hoà) để thay cho cụm từ 倭国.
Cũng trong một văn bản lâu đời của Nhật Bản - Kojiki hay “Record of Ancient Matters”( tạm dịch: Ghi chép về những vấn đề cổ xưa) có đề cập Nhật Bản từng có tên gọi “Oyashima” hoặc “Bát Đại Đảo- Tám Hòn Đảo Lớn” được dùng để chỉ cho quốc gia này. Các chuyên gia vẫn không thể xác định được liệu đây có đơn giản chỉ là sự la-tinh hoá của “Oyashima”( giống từ “Cathay” thay cho từ “ China “) hay “Oyashima” thực sự là tên gọi của nước Nhật trước khi người dân nơi đây chuyển sang dùng từ “Wakoku”
Mặc dù ý nghĩa thật sự của cái tên này vẫn còn nhiều tranh cãi, thế nhưng một số luồng ý kiến cho rằng cái tên này thể hiện sự mỉa mai. 倭 = 人+矮 trong chữ 倭国 (tên nước Nhật trước khi dùng tên 日本) ban đầu là do người Trung Quốc chơi chữ mỉa mai người Nhật lùn một cách thâm thuý. Về sau khi phát triển được hệ thống ngôn ngữ Kanji cho mình, người Nhật thay đổi 大和 (Đại Hoà) để thay cho cụm từ 倭国.
Cũng trong một văn bản lâu đời của Nhật Bản - Kojiki hay “Record of Ancient Matters”( tạm dịch: Ghi chép về những vấn đề cổ xưa) có đề cập Nhật Bản từng có tên gọi “Oyashima” hoặc “Bát Đại Đảo- Tám Hòn Đảo Lớn” được dùng để chỉ cho quốc gia này. Các chuyên gia vẫn không thể xác định được liệu đây có đơn giản chỉ là sự la-tinh hoá của “Oyashima”( giống từ “Cathay” thay cho từ “ China “) hay “Oyashima” thực sự là tên gọi của nước Nhật trước khi người dân nơi đây chuyển sang dùng từ “Wakoku”
Đến cuối Thế kỷ thứ 7, Wakoku gửi một đoàn chư hầu sang triều đình nhà Đường chúc mừng vua Đường Cao Tông vừa bình định Triều Tiên. Theo cuốn Cựu Đường Thư ghi chép lại trong buổi lễ đó, sứ thần Wakoku đã yêu cầu được đổi tên nước Wakoku thành Nippon (日本) mang ý nghĩa là nguồn gốc của mặt trời. Cũng trong một tài liệu khác - Sử kí chính nghĩa lại cho rằng Võ Tắc Thiên ra lệnh cho sứ thần thay đổi tên Wakoku thành Nippon.
Nippon (日本) theo nghĩa đen có nghĩa là trung tâm, cội nguồn của mặt trời. Vào thời xưa, người ta cho rằng vì Nhật nằm ở phía cực Đông của châu Á nên có thể nhìn thấy mặt trời đầu tiên. Bên cạnh đó, theo mặt tín ngưỡng của người dân, tổ tiên người Nhật là hậu duệ của nữ thần mặt trời Amaterasu.
Vậy tại sao Nhật Bản lại được các quốc gia gọi với nhiều cái tên như vậy mà không phải là Nippon hay Nihon?
Người ta tin rằng các thương nhân Bồ Đào Nha là những người đầu tiên mang tên gọi Nhật Bản đến Châu Âu. Ba người Châu Âu được ghi nhận là người đặt chân đến Nhật Bản đầu tiên là vào năm 1543, lần lượt có tên là António Mota, Francisco Zeimoto và António Peixoto. Trong một lần khi đang trên con tàu của một đoàn thương nhân Trung Quốc, họ gặp biến và phải dừng lại trên đảo Tanegashima (Nhật) để lấy nước ngọt và lương thực. Họ đã nghe được cụm từ 日本 với nhiều loại phương ngữ khác nhau, ở lần đầu họ nghe trong tiếng Quan Thoại 日本 - Riben, trong tiếng Thượng Hải hiện đại 日本 - Zeppen, tiếng Khách Gia 日本 - Lapan, Phúc kiến 日本 - Jitpún và trong các phương ngữ khác Jepeng, Jipang, Jepun,… Điều này đã được chứng minh trong quyển từ điển tiếng Nhật - Bồ Đào Nha (Vocabvlario da Lingoa de Lapam) vào năm 1603, riêng để chỉ tên gọi Nhật Bản đã có 3 cách đọc khác nhau là Iipon, Nifon, Lapam được biến tấu lại từ những gì họ đã nghe được.
Người Ý sau đó bắt đầu sử dụng cụm từ Lapam để chỉ Nhật Bản, nhưng một lần nữa với sự truyền miệng của người dân, dần dần xuất hiện cụm từ Giapan thay cho Lapam như ban đầu. Trong một cuốn sách du lịch bằng tiếng Anh vào năm 1577, cụm từ Giappan lần đầu tiên được ghi nhận. Cũng trong cách phát âm của người Ý Gi tương tự như J, qua thời gian Japan trở thành tên gọi chính thức của Nhật Bản đối với nhiều quốc gia.
Quảng cáo