Tạm biệt BlackBerry 10, Android sẽ tốt hơn cho BlackBerry vào thời điểm này

Một ngày sau khi mua Passport, sáng hôm đó mình phải trả lời một bức email khá dài trên điện thoại, và đây chính là lúc Passport chính thức làm mình “yêu” nó. Do màn hình vuông nên nội dung hiển thị rất tốt, mình có thể thấy được phần lớn bức email mà không phải cuộn lên cuộn xuống liên tục như khi dùng các máy iOS, Android hay Windows Phone. Cảm giác vừa trả lời email vừa gõ gõ bàn phím QWERTY nó mới thú vị làm sao, nó tạo cảm giác chắc chắn hơn, chuyên nghiệp hơn (dù chỉ là cảm giác).

Rồi gần cuối năm 2015, mình có dịp xài thử Passport Silver Edition (SE). Cũng giống như người tiền nhiệm của mình, Passport SE cũng đem lại ấn tượng mạnh cho về phần cứng. Lần này có thêm viền kim loại màu bạc nhìn hiện đại và nam tính vô cùng, thiết kế của máy cũng rất đẹp và thậm chí là hơn nhiều so với Passport.


Qua những chiếc máy đó, chúng ta thấy rằng BlackBerry có khả năng làm phần cứng cực kì tốt. Ngoại trừ một số model có camera không ngon thì mình ít thấy (chứ không phải là không có) điểm nào có thể chê về chất lượng build của những chiếc điện thoại BlackBerry cả, từ trước đến nay. BlackBerry cũng sở hữu khả năng sáng tạo cao về mặt thiết kế công nghiệp, kèm theo đó là thế mạnh hàng chục năm trong chế tạo bàn phím cứng. Nói cách khác, mảng phần cứng của BlackBerry vẫn rất tuyệt vời.

Phần mềm không chạy theo kịp

Nhưng đáng buồn thay, mảng phần mềm của BlackBerry lại không phát triển đủ nhanh và đủ tốt theo thời đại. Tạm gác BB 7 qua, chúng ta chỉ nói về BB 10 thôi vì nó là bản phần mềm gần đây nhất. Trong khi iPhone, Android càng lúc càng tối ưu và theo hướng dễ dùng hơn thì BB 10 vẫn còn quá khó tiếp cận đối với người dùng bình thường. Ngay cả mình là người khoái nghịch mà còn gặp rất nhiều khó khăn khi lần đầu dùng chiếc BlackBerry Q10. Chính CEO John Chen cũng đã thừa nhận điều này. Trong những bản cập nhật sau đó, BlackBerry đã có nỗ lực thay đổi nhưng nhiêu đó vẫn là chưa đủ.

Có một số anh em đã từng nói với mình rằng người dùng BB 10 thì phải chịu khó học hỏi cách sử dụng thì mới... xứng xài BB 10. Mình cực kì không ủng hộ ý kiến này bởi vì mục tiêu cao nhất của những thiết bị di động đó là giúp chúng ta sống dễ dàng hơn, vui vẻ hơn, thực hiện mọi việc nhanh hơn so với khi không có máy trong tay. Chính vì thế, việc buộc người dùng phải học hỏi cách dùng chẳng khác nào đi ngược lại với mục đích tối thượng này. Mọi thiết kế liên quan đến trải nghiệm phải theo cách dễ nhất có thể, việc học của người dùng phải gần như bằng 0 thì mới gọi là thành công. Phải làm sao mà ai đụng vào cũng có thể xài được, đó mới là cái hay và cần làm chứ không phải là tạo ra một thứ cực kì phức tạp và chẳng ai dùng nổi.


Mình rất thích những thao tác vuốt từ viền vào của BB 10. BB Hub cũng rất tuyệt vời trong việc quản lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau trong một giao diện duy nhất, nó đã giúp mình giảm đi thời gian nhảy qua lại giữa các app. Nhưng để học và làm quen được cách xài hai tính năng này rõ ràng là quá mệt và quá khó. Lần đầu cầm vào Q10, mình chẳng thể nhớ hết các gesture cảm ứng và phải đến 2-3 hôm sau mới bắt đầu quen được với cách xài. Tương tự, ban đầu BB Hub quả thật rất là rối trong khi mình đã quen với việc quản lý thông tin ở từng app riêng rẽ. Giá mà BB có một cách tiếp cận dễ hơn thì mọi chuyện có thể đã khác.

Hệ sinh thái quá kém

BlackBerry cũng có khả năng chạy ứng dụng Android. Ước mơ của BB khi ra mắt Android subsystem là để bù lại phần còn thiếu cho BB Store. Tuy nhiên, subsystem Android của BlackBerry không đủ tốt để chạy được những app Android cỡ lớn và phụ thuộc nhiều vào những Google Services, thêm vào đó là việc không thể tiếp cận trực tiếp với Play Store (trừ khi bạn mày mò vọc và cài thêm ứng dụng) đã giới hạn tiềm năng của việc tích hợp 2 trong 1 này. Mãi sau này BlackBerry mới bắt tay với Amazon Appstore để phân phối ứng dụng Android cho BB 10 nhưng mọi thứ đã quá muộn màng.

Việc chạy app Android trên máy BB 10 còn gặp rào cản về hiệu năng. Trải nghiệm khi đó không thể mượt mà được như khi chạy bên Android, ngay cả với một chiếc máy cao cấp như BB Passport mà vẫn hơi bị chậm thì những máy phân khúc thấp hơn sẽ thế nào đây? Vậy thì người dùng đi mua máy Android cho rồi, việc gì phải mua máy BB cho cực.


Bàn về hệ sinh thái của chính BlackBerry (native), sau một thời gian dài ra mắt nhưng nó đã không thể thu hút được giới lập trình viên. Có thể bạn sẽ nói là không nhiều nhưng chất là được, nhưng vấn đề nằm ở chỗ BB Store đã ít app mà lại còn không tốt. Điển hình nhất là ứng dụng Facebook của BlackBerry 10 cho cảm giác như đang ở thời kì 4-5 năm về trước: tính năng thiếu, giao diện cổ, cuộn chậm, update chậm, thường xuyên bị giật, đứng, lag. Có mỗi việc đơn giản là lên Facebook để xem thông tin thôi mà cũng không thể làm tốt thì thật khó để thuyết phục người ta mua BB 10.

Mọi thứ ngày càng tệ dần đi, số máy bán ra ít, lượng lập trình viên rời bỏ BB ngày một tăng, vậy là hệ sinh thái của BB rơi vào một trạng thái giống như là đóng băng. Tới đầu năm 2016, dường như không còn gì có thể cứu được cho hệ sinh thái này.

Chạy Android thì có lợi gì?

Khi chuyển sang dùng Android, BlackBerry ngay lập tức có được một hệ sinh thái cực kì dồi dào mà Google đã xây dựng từ nhiều năm qua. Ngay lập tức, vấn đề phần mềm của thiết bị BB đã được giải quyết triệt để, thậm chí còn rất tuyệt vời. Hãng không cần phải làm gì thêm, không cần vận động lập trình viên hãy viết app đi, không cần đưa ra các gói khuyến mãi hay trợ giúp gì cả. Mọi thứ đã có sẵn và đang tăng trưởng từng ngày mà không cần BlackBerry can thiệp vào. Hệ sinh thái đó đang tự vận hành một cách cực kì trơn tru. Nhờ vậy BB có thể cắt giảm một phần lớn chi phí hoạt động của họ và để dành đầu tư cho việc nghiên cứu, phát triển.

Bản thân hệ điều hành bây giờ cũng đã do Google bảo trì, nâng cấp, BlackBerry không còn phải bận tâm. Bản update phát hành khi nào, có tính năng gì mới trong đó, truyền thông cho người dùng biết,... đều đã có tay Google trong đó và với sức mạnh của họ thì mọi chuyện dễ dàng hơn rất nhiều. Đội ngũ kĩ sư phần mềm của BlackBerry có thể dẹp sang một bên nỗi lo về việc phải tự làm hết mọi thứ về hệ điều hành và dành nguồn lực đó cho việc tạo ra các app hay tính năng đặc thù của BB.

Lúc này, BlackBerry chỉ cần tập trung nguồn lực của mình vào việc làm ra những chiếc điện thoại thật tốt mà thôi. Và thật "tình cờ", phần cứng lại là thế mạnh của BB và giờ đây họ càng có điều kiện để phát triển nó lên mức cao hơn nữa. Hãy tưởng tượng đến một thiết bị nào đó thật sáng tạo do BB làm, chạy Android trên đó với đầy đủ những tính năng bàn phím cứng mà bạn yêu, có phải là quá tuyệt không? Chiếc BB Priv đã gần làm được điều đó, hơi tiếc là vẫn chưa sở hữu build tốt như những gì công ty đã từng làm trước đây và giá quá cao.


Và nếu bạn để ý thì hiện tại tất cả những giải pháp, nền tảng chính của BB cũng đã có phiên bản dành cho Android hết cả rồi. BBM là một trong những app đầu tiên của BB được mang lên Android. Toàn bộ hệ thống BES dành cho doanh nghiệp cũng đã sẵn sàng đã hỗ trợ Android từ lâu, không chỉ chấp nhận máy BB mà còn cả máy của các hãng khác. BDM, giải pháp của BB giúp các doanh nghiệp quản trị từ xa thiết bị phát cho nhân viên, không chỉ tương thích với Android mà còn cho cả iOS và Windows nữa. Hạ tầng bảo mật nổi tiếng của hãng cũng đã thay đổi để hỗ trợ bất kì loại thiết bị nào, không còn bị bó buộc vào BB 10 như trước nữa. Lúc này, con đường sang Android đã được dọn sẵn hết rồi.

Nãy giờ nói nhiều rồi, kết lại mình muốn chia sẻ với các bạn rằng mình rất ủng hộ việc BB bỏ BB 10 và chuyển hẳn sang Android. Đây có thể là một trang mới trong lịch sử công ty và có tiềm năng để BlackBerry quay trở lại con đường lợi nhuận mà người ta đã hằng mong mỏi. Trong tương lai, có thể sẽ có ngày nào đó BB quay lại tự làm OS riêng trở lại, nhưng không biết là khi nào, ít nhất hãng vẫn còn nắm nền tảng QNX trong tay và hiện nó đang được xài cho xe cộ. Còn các bạn, các bạn nghĩ như thế nào về sự thay đổi này? Hãy cùng chia sẻ với mọi người nhé.