Một trong nhiều hạng mục cần kiểm tra, cân chỉnh thường xuyên cho xe ô tô đó là cân chỉnh góc đặt bánh xe, trong đó chủ yếu là việc cân chỉnh góc camber, góc caster và góc Toe. Việc bảo trì hạng mục này có thể cần làm sau 10.000km, hoặc trung bình thì 30.000km cần kiểm tra một lần. Vì đây là một hạng mục mà đối với những xe ô sau thời gian lăn bánh thì 4 bánh xe sẽ bị sai lệch so với thông số của nhà sản xuất.

Tóm tắt sơ qua một chút thì, các bánh xe được liên kết với xe qua hệ thống treo và tất cả đều được nhà sản xuất tính toán và cân chỉnh sao cho xe vận hành tối ưu nhất theo thiết kế, điều này ảnh hưởng đến khả năng đánh lái chính xác, ảnh hưởng đến độ bám đường của bánh xe..... Nhưng theo thời gian vận hành, do nhiều yếu tố tác tộng đến mà góc đặt bánh xe không còn chính xác theo thông số ban đầu nữa, vì vậy cần phải cân chỉnh hạng mục này theo thời gian di chuyển.

Sẽ có 3 bên gọi chính cho hệ thống bánh xe phía trước/sau đó là Góc Toe, Góc Caster, Góc Camber, mình xin tạm gọi tất cả là góc đặt bánh xe. Và bên dưới là phần tóm tắt nhanh về 3 góc này nếu như sai lệch thì sẽ ảnh hưởng đến quá trình vận hành xe như thế nào.

Độ chụm - Góc Toe

​

Hãy tưởng tượng 2 bánh xe giống như hai bàn chân của bạn, khi bạn nhìn từ trên cao xuống sẽ thấy 2 gót chân gần nhau, còn 2 mũi chân có hướng đi ra ngoài, nếu như trên bánh trước của ô tô cũng vậy, thì đó là độ chụm âm, ngược lại là dương, còn khi 2 bánh xe song song với nhau thì góc tính là bằng 0. Nếu như góc TOE này không còn chính xác theo thiết kế, hiện tượng xảy ra mà có thể bạn sẽ nhận thấy đó là xe bị rần nhẹ (hoặc rất nhẹ), vô lăng rung nhẹ (tuỳ cấp độ lệch). Bánh xe lâu ngày sẽ suất hiện vết mòn không đều dạng có ngấn ở 2 bên, nếu nặng thì có thể phát ra tiếng kêu khi bạn đi trên nền bóng, nền nhà được sơn bóng (dù đi thẳng không đánh lái). Nhưng nhiều những chủ xe do quen xe đi dài ngày nên có thể không phát hiện ra được hiện tượng trên, thế nên không nhất thiết khi thấy có hiện tượng thì mới đi kiểm tra và cân chỉnh, cứ định kỳ 30.000km đi kiểm tra căn chỉnh cho tình trạng luôn tốt.

Góc Caster

​

Tóm tắt thì đây là góc được nhìn theo phương ngang, góc giữa trục lái và bánh xe. Nếu như vuông góc thì góc bằng 0, còn nếu trục lái có hướng nghiêng về người lái là dương, và ngược lại. Góc này sẽ tác động đến quá trình điều khiển vô lăng của xe, có thể vô lăng sẽ bị nặng bất thường, xe có thể có xu hướng đi lệch về 1 bên, hoặc nặng có thể nhìn thấy được dù xe đi thẳng nhưng thân xe lại luôn chéo với hướng xe di chuyển… Đây là góc đặt bánh xe liên quan đến an toàn của người điều khiển xe, cũng như khả năng lái chính xác, hay góc quay đầu xe tốt cũng phụ thuộc vào hệ số của góc này.

Góc Camber

​

Góc Camber là góc khiến bánh xe sẽ bị úp vào trong hoặc ngửa ra ngoài nếu nhìn từ đuôi xe lên phía trước. Và đây cũng là góc rất phổ biến gây ra tình trạng bánh xe mòn không đều. Ở đây mình xin nhắc lại, cả 3 góc đặt bánh xe này được cân chỉnh theo thông số nhà sản suất tính toán, cũng chính vì thế mà khi bạn có đi phía sau 1 chiếc xe nào đó (nhất là xe Đức) sẽ dễ nhìn thấy 2 bánh sau của xe có xu thế úp vào (camber âm), đây cũng là một trong nhiều lý do khiến cho bánh xe mòn không đều. Hoặc đối với những chiếc xe "độ" mâm lốp ngoại cỡ thì việc căn chỉnh Camber sẽ không còn nằm theo quy luật của nhà sản xuất nữa, thường thì sẽ góc Camber sẽ rất âm.

​

Việc cân chỉnh góc đặt bánh xe sẽ đem đến khả năng bám đường tốt nhất cho 4 bánh xe, an toàn đối với khả năng điều khiển xe, cũng như cảm giác êm ái đầm chắc khi vận hành xe, mặt khác cũng làm cho các hệ thống treo hoạt động đúng chức năng, vị trí cũng như bộ lốp đạt được tuổi thọ tối ưu nhất, chi phí tham khảo cho việc căn chỉnh này là khoảng 600.000đ (ở 1 gara mình quen), không quá nhiều đối với quoãng đường 30 ngàn km mà chúng ta đã đi. Và cũng là 1 dịp để có thể quan tâm nhiều hơn đến hệ thống mâm vỏ của xe nếu đã cũ.

Cân chỉnh góc Camber, Caster, góc TOE như thế nào

Việc cân chỉnh góc đặt bánh xe trước khi phổ biến máy móc hiện đại được làm bằng tay, với kỹ năng cân bằng dây và lái thử thực tế. Tuy nhiện hiện tại thì có máy móc kỹ thuật chính xác cao, tiết kiệm thời gian làm việc nhiều hơn. Phổ biến trên thị trường đó là máy cân chỉnh của Hunter.

​

Trước khi đưa xe vào máy Hunter, các công tác ban đầu đó là vệ sinh sạch đá hoặc vật cứng mắc ở các gai bánh xe, sau đó cân bằng động từng bánh xe (cân mâm - kẹp chì) cho 4 bánh xe. Sau đó sẽ đưa lên cầu của máy Hunter để gắn các cảm biến ở 4 bánh xe.

​

Mỗi một chiếc xe sẽ được tinh chỉnh theo Profile riêng của loại xe đó, các Profile này là theo nhà sản xuất chia sẻ với Hunter.

​

Việc chỉnh lại hoàn toàn thủ công và được làm bởi kỹ thuật, đối chiếu trực tiếp với hệ thống hiển thị của máy Hunter để biết được chính xác việc điều chỉnh. Việc căn chỉnh có chính xác hay không phụ thuộc vào độ kỹ lưỡng của người thợ, sau khi cân chỉnh trên máy, cũng sẽ cần chạy thử để tiếp tục kiểm tra, hoặc có thể sẽ phát hiện một số lỗi phát sinh. Ví dụ như trước đó xe chạy bị lệch tay lái, đi cân chỉnh lại nhưng vẫn tiếp tục bị lệch lái thì có thể là do thước lái gặp sự cố. Chi phí cho việc cân chỉnh góc đặt bánh xe này giá tham khảo ở một số chỗ mà mình từng cân qua là 600k, không bao gồm chi phí cân mâm kẹp chì nếu như xe bạn mới cân mâm-kẹp chì thì không cần làm bước này cũng được.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Ngoài lề một chút nếu như các bạn nào có thắc mắc về hệ thống máy cân chỉnh này, mà ở đây mình đang đề cập 1 loại khá phổ biến đó là Hunter. Do trước đây có được nghe “đồn” rằng trong hãng BMW hay Mercedes có máy cân chuẩn và tốt hơn, thì mình cũng hỏi và tìm hiểu cụ thể và tóm gọn lại rằng. Hiện tại thị trường phổ biến với 3 loại máy Hunter, phân biệt chúng dựa trên màu sắc (còn giữa các đời-thế hệ nâng cấp tạm không nhắc đến). Máy Hunter màu trắng là loại mà Hunter cung cấp cho hãng xe BMW ở Việt Nam, gần như là sở hữu độc quyền, máy Hunter màu đen là dành cho hãng Mercedes-Benz tại Việt Nam, và màu đỏ là loại phổ biến cho toàn thị trường (universal). Khác biệt ở đây, đó chính là hệ thống phần mềm hỗ trợ cân chỉnh, cũng như hệ thống phần mềm nhận Profile của 2 dòng xe được nhiều dòng xe, và các dòng xe mới nhất cũng sớm được cập nhật hệ thống Profile này, ngoài ra, 2 hãng xe sang nêu trên với hệ thống dàn treo thường là hãng tuỳ biến, ví dụ cũng là hệ thống treo đa liên kết, nhưng xe BMW được tuỳ biến có khác biệt so với truyền thống, nhờ vào hệ thống Profile được ưu ái nêu trên, tài liệu hướng dẫn sẵn có thì sẽ giúp trợ người thợ dễ dàng cân chỉnh hệ thống của những chiếc xe hơn.

Tóm lại là, máy Hunter đỏ bên ngoài cũng hoàn toàn có thể cân chỉnh nhiều loại xe khác một cách chính xác như nhau, khác biệt hay không chỉ ở chỗ người thợ có chỉnh cho chiếc xe chuẩn thật sự hay không, và thời gian của người thợ phải bỏ ra để cân chỉnh một chiếc xe mà thôi.