802.11ac đang là một chuẩn Wi-Fi phổ biến hiện nay với tốc độ tối đa lên tới 1,3Gbps, nhưng thế giới vẫn luôn đòi hỏi một cái gì đó xịn hơn ngon hơn, thế nên Hiệp hội IEEE mới phát minh ra chuẩn 802.11ax, hay còn gọi là High-Efficiency Wireless. Wi-Fi ax được thiết kế để vẫn chạy được tốt khi có đông người, đặc biệt là ở những nơi như quảng trường, phố đi bộ, nhà ga, sân bay, nó cũng giúp cho một thế giới mà cảm biến, đồ gia dụng thông minh càng lúc càng phát triển. Chưa hết, 802.11ax còn được thiết kế để giúp giảm tải cho mạng di động, giúp bạn vẫn nhận được cuộc gọi theo kiểu Wi-Fi Calling ngày nay ở những nơi mà sóng di động không đủ mạnh (trong nhà, trong tầng hầm chẳng hạn).
Hiện tại cấu hình của 802.11ax vẫn còn là bản nháp, phải tới đầu năm sau IEEE mới đưa ra cấu hình chính thức, tuy nhiên các nhà sản xuất như Intel, Asus đã rục rịch đưa ra các sản phẩm hỗ trợ chuẩn này.
802.11ax cố gắng giải quyết vấn đề gì?
Vấn đề cơ bản nhất của Wi-Fi đó là băng thông được chia sẻ giữa nhiều thiết bị đang kết nối vào, các access point có thể phát sóng trùng nhau gây xung đột, và giải quyết bài toán khi người dùng di chuyển giữa các access point.
Hiện tại cấu hình của 802.11ax vẫn còn là bản nháp, phải tới đầu năm sau IEEE mới đưa ra cấu hình chính thức, tuy nhiên các nhà sản xuất như Intel, Asus đã rục rịch đưa ra các sản phẩm hỗ trợ chuẩn này.
802.11ax cố gắng giải quyết vấn đề gì?
Vấn đề cơ bản nhất của Wi-Fi đó là băng thông được chia sẻ giữa nhiều thiết bị đang kết nối vào, các access point có thể phát sóng trùng nhau gây xung đột, và giải quyết bài toán khi người dùng di chuyển giữa các access point.
Giải pháp hiện tại đã xài từ thời mạng Ethernet, nó gọi là Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance (CSMA/CA). Phương thức này đòi hỏi thiết bị đầu cuối, ví dụ như điện thoại hay laptop của bạn, phải lắng nghe một tín hiệu nguyên vẹn và không bị mất truớc khi phát sóng. Khi không có tín hiệu, hoặc tín hiệu không trọn vẹn, thiết bị sẽ chờ cho đến khi nào lắng nghe được tín hiệu nguyên vẹn thì mới tiếp tục công việc truyền dữ liệu.
Ở những nơi đông đúc như sân vận động, sân bay, tàu điện ngầm, có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người cùng cố gắng vào mạng tại cùng một thời điểm, nó làm cho hệ thống giảm hiệu năng hoạt động.
802.11ax hoạt động như thế nào?
Chuẩn Wi-Fi ax sử dụng nhiều kĩ thuật không dây và kết hợp nó lại để đạt kết quả cao hơn so với khi sử dụng từng công nghệ một cách riêng rẽ. Tất nhiên nó cũng tương thích ngược với các chuẩn cũ như Wi-Fi 802.11ac và 802.11n.
802.11ax tăng khả năng truyền tải dữ liệu lên 40% (throughput - thông lượng) nhờ các module phát sóng mới mạnh mẽ hơn, mỗi gói tin có thể chứa được nhiều dữ liệu hơn. Các kênh truyền dẫn cũng được ngắt thành nhiều kênh con để mỗi thiết bị có thể dễ dàng tìm được đường đến acces point và thu nhận được tín hiệu nguyên vẹn.
Trước đây Wi-Fi cũng chỉ cho phép thiết bị đầu cuối và access point trao đổi với nhau thông qua 1 luồng (stream), tới Wi-Fi 802.11ac Wave 2 (giai đoạn 2) thì các router và laptop, di động bắt đầu hỗ trợ thêm công nghệ Multi-User, Multi-Input, Multiple Output (MU-MIMO) để gửi tối đa 4 luồng, tăng hiệu quả thu nhận sóng. Còn lên tới 802.11ax, MU-MIMO giờ có thể bắn tới 8 luồng dữ liệu khác nhau, đồng thời tận dụng công nghệ beamforming để định hướng tập trung tín hiệu vào đúng thiết bị nhận - không phát theo hình cầu ra vô hướng trong không gian như bình thường.
802.11ax cũng sở hữu công nghệ Orthogonal Frequency Division Multiple Access (OFDMA) đang được dùng cho các trạm phát sóng 4G LTE, nó cho phép tách 1 luồng MIMO thành 4 luồng nhỏ nhằm tăng hiệu suất hoạt động. Nhìn hình bên dưới là bạn hiểu ngay: 1 chiếc xe tải chở 3 gói dữ liệu sẽ nhanh và tiết kiệm hơn so với mỗi chiếc chở một gói mà không đầy thùng.
Quảng cáo
Bạn có thể tượng như thế này: ở công nghệ cũ, mỗi thiết bị đầu cuối giống như 1 người khách đến ngân hàng giao dịch. Do chỉ có 1 giao dịch viên nên khách phải xếp hàng đợi rất dài. Còn bây giờ 802.11ax có tới 4 nhân viên, vậy nên khách hàng sẽ chia làm 4 hàng và tốc độ phục vụ được đẩy nhanh.
802.11ax khác 802.11ac ra sao?
802.11ac chỉ hoạt động được ở băng tần 5GHz mà thôi, các router mà bạn thấy đang dùng cả 2,4GHz và 5GHz thì băng tần 2,4GHz do chuẩn 802.11n cũ đảm nhiệm.
Trong khi đó, 802.11ax tự thân nó có thể chạy cả 2,4GHz hoặc 5GHz, tức là băng thông sẽ rộng hơn, nhiều thiết bị được truy cập vào cùng lúc hơn. Những con chip Wi-Fi ax được ra mắt gần đây hỗ trợ tổng cộng 12 kênh truy cập khác nhau, trong đó 8 kênh 5GHz và 4 kênh 2,4GHz.
Với 802.11ac, MU-MIMO bị giới hạn cho đường download từ access point về thiết bị, còn 802.11ax thì áp dụng MU-MIMO cho cả đường download lẫn đường upload từ thiết bị sang access point. Bạn có thể tìm hiểu thêm về MU-MIMO trong bài viết này.
Và như đã nói ở trên, 802.11ax có thể dùng tối đa 8 ăng-ten MU-MIMO, 802.11ac chỉ 4 mà thôi.
Quảng cáo
Về tốc độ, 802.11ax có thể truyền 1 kênh với tốc độ 3,5Gbps, và tổng băng thông lý thuyết của 4 kênh hoạt động đồng thời sẽ đạt 14Gbps. Nó cũng có tầm phủ sóng xa hơn so với 802.11ac và tiết kiệm điện hơn.
Khi nào thì 802.11ax sẽ chính thức?
Con chip 802.11ax đã ra đời từ tháng 10/2016, nó hỗ trợ 8 luồng 5GHz và 4 luồng 2,4GHz. Tháng 1/2017, hãng Quantenna ra mắt một con chop khác để hỗ trợ 4 luồng cho cả hai băng tần. Qualcomm cũng theo chân vào năm 2011, Broadcom, Marvell giờ đều có hàng 802.11ax.
Năm ngoái, Asus cũng đã ra mắt router không dây 802.11ax chạy chip của Broadcom, tốc độ tối đa có thể đạt được là 1,1Gbps (2,4GHz) hoặc 4,8Gbps (5GHz), sử dụng ăng-ten MIMO 4x4.
Huawei thậm chí còn chơi luôn access point MIMO 8x8, sử dụng phần cứng và chip của Qualcomm.
Hiệp hội IEEE phê duyệt cấu hình 802.11n năm 2007, 802.11ac vào năm 2013 và họ có lẽ sẽ tiếp tục chu trình 6 năm nay cho 802.11ax, như vậy chúng ta có thể thấy nhiều thiết bị ax hơn vào đầu năm sau. Tuy vậy, việc cấp chứng chỉ cho các thiết bị ax sẽ bắt đầu vào quý 4 năm nay, tất nhiên chỉ là chứng chỉ tạm mà thôi. Phải đến năm 2020 các máy mới bắt đầu đại trà.
Tất nhiên, Wi-Fi mạnh mà đường truyền Internet yếu thì cũng không giúp được gì, bạn không thể khai thác hết tốc độ cao của router nếu đường truyền không mạnh. Tuy vậy, bạn vẫn sẽ hưởng lợi từ Wi-Fi 802.11ax về mặt tầm phủ sóng, độ ổn định khi có đông người và tốc độ stream nội dung giữa các máy trong mạng nội bộ sẽ nhanh hơn đáng kể, rất phù hợp để stream phim ảnh, game từ máy tính lên TV. Đó là lý do vì sao Asus và Gigabyte ra mắt các router dòng gaming dùng chuẩn Wi-Fi 802.11ax.
Tham khảo: Network World
