Mình tổng hợp các công nghệ phổ biến, cũng như các từ khóa quan trọng, mà anh em có thể sẽ nghe về màn hình trong bài này. LCD, OLED, microLED, rồi mini LED, IPS, TFT… đều sẽ được đề cập để anh em có một cái nhìn bao quát nhất về cái mình nhìn vào mỗi ngày.
LCD và OLED là hai công nghệ chính hiện nay để làm ra tấm nền màn hình. Những thứ khác trong bài này đều phải dựa trên tấm nền LCD hoặc OLED. Trong đó, LCD được dùng phổ biến để làm màn hình laptop và màn hình rời, thậm chí cả màn hình cho TV vì giá thấp hơn so với OLED trong khi chất lượng vẫn có thể đạt mức rất tốt. Khả năng cao là chiếc laptop bạn đang dùng sẽ xài màn hình LCD.
LCD về cơ bản là lớp hiển thị không thể tự chiếu sáng, do đó phải dùng thêm đèn nền bên dưới gọi là back light (ngày xưa công nghệ chưa phát triển thì dùng đèn chiếu từ cạnh màn hình vào, gọi là edge light). Ngày xưa đèn nèn cho màn hình LCD khá to, nó có dạng ống tuýp hơi giống như đèn tuýp bạn xài trong nhà, công nghệ này gọi là Cold-Cathode Fluorescent Lamp (CCFL).
Anh em nào lười đọc thì coi video cho nhanh
Màn hình LCD là gì?
LCD và OLED là hai công nghệ chính hiện nay để làm ra tấm nền màn hình. Những thứ khác trong bài này đều phải dựa trên tấm nền LCD hoặc OLED. Trong đó, LCD được dùng phổ biến để làm màn hình laptop và màn hình rời, thậm chí cả màn hình cho TV vì giá thấp hơn so với OLED trong khi chất lượng vẫn có thể đạt mức rất tốt. Khả năng cao là chiếc laptop bạn đang dùng sẽ xài màn hình LCD.
LCD về cơ bản là lớp hiển thị không thể tự chiếu sáng, do đó phải dùng thêm đèn nền bên dưới gọi là back light (ngày xưa công nghệ chưa phát triển thì dùng đèn chiếu từ cạnh màn hình vào, gọi là edge light). Ngày xưa đèn nèn cho màn hình LCD khá to, nó có dạng ống tuýp hơi giống như đèn tuýp bạn xài trong nhà, công nghệ này gọi là Cold-Cathode Fluorescent Lamp (CCFL).
Từ năm 2010 trở về sau, màn hình LCD bắt đầu phát triển thêm một loại đèn nền mới gọi là đèn nền LED. Lợi ích của việc dùng đèn nền LED là màn hình có thể mỏng hơn, sáng hơn, độ sáng phân bổ đều hơn. Ngày nay hầu hết màn hình LCD dù là trên điện thoại, máy tính, máy tính bảng hay các món đồ điện gia dụng đều dùng đèn chiếu sáng LED hết.
Ngày xưa có một số hãng TV như Samsung nói rằng TV của họ là TV LED, thực ra chỉ là LCD đèn nền LED thôi.
Có thể thỉnh thoảng bạn sẽ thấy chữ TFT, đây là một loại màn hình LCD dùng các transitor mỏng (thin-film-transistor) để cải thiện chất lượng hình ảnh. Trên một tấm LCD TFT, các pixel sẽ được sắp theo chiều ngang và dọc thành 1 ma trận điểm ảnh. TFT cũng là loại LCD phổ biến nhất hiện nay trong thế giới đồ công nghệ.
Màn hình TFT LCD lại có 2 loại nhỏ. Màn hình TN và IPS. IPS cho chất lượng hiển thị cao hơn, góc nhìn rộng hơn, ví dụ như nhìn xéo nhưng màn hình IPS sẽ không bị lệch màu hay bạc màu trong khi TN thì sẽ bị. Tuy nhiên, đừng nghĩ rằng cứ IPS là màn hình đẹp, vì công nghệ, chất lượng sản xuất sẽ khác nhau giữa các nhà sản xuất và giữa các dòng máy nữa.
Xem thêm về TNT và IPS trong bài này: Lầm tưởng thường gặp về màn hình IPS
Màn hình OLED là gì?
OLED (organic light-emitting diode) là công nghệ được các hãng điện thoại lựa chọn cho các dòng smartphone của họ. TV OLED cũng có mặt khá nhiều và giá đang dần rẻ hơn. Còn trong laptop hay màn hình rời thì ít khi nào thấy màn hình OLED do chi phí sản xuất cao, dẫn đến giá thành cao.
Quảng cáo
Điểm khác biệt của OLED so với LCD đó là tự bản thân lớp hiển thị có thể tự phát sáng vì nó dùng các diode có thể phát ra ánh sáng. Như vậy màn hình OLED không cần thêm lớp đèn nền nào cả, giúp nó mỏng hơn.
Ngoài ra, vì màn hình OLED không dùng đèn nền mà tự các pixel có thể tắt bật nên độ tương phản thường sẽ cao hơn LCD (do LCD luôn phải duy trì đèn nền bên dưới, dù ít hay nhiều), và màu đen hiển thị trên màn hinh OLED sẽ đen hơn, thậm chí đen hoàn toàn (vì lúc đó pixel tắt hẳn không hề sáng gì luôn).
Ngày nay có công nghệ mini LED cũng giúp tái tạo được một phần hiệu ứng này cho màn hình LCD, mình sẽ nói kĩ hơn ở bên dưới.
OLED cũng có thể được làm ra bởi các lớp chất nền dẻo, nên nó có thể uốn cong, bẻ gập lại như trên các máy Galaxy Fold. Màn hình LCD cũng làm được trò này nhưng không phổ biến, chi phí sản xuất còn rất cao và ít hãng làm.
Nên xem thêm: Sự khác biệt giữa LCD, OLED, QLED và vì sao OLED vẫn nằm ở một đẳng cấp khác.
Công nghệ màn hình Mini LED là gì?
Mini LED thực ra không phải là một loại màn hình như kiểu LCD vs OLED, thay vào đó nó là một công nghệ đèn nền mới dành cho màn hình LCD. Anh em nhớ phân biệt rõ mấy vụ này.
Quảng cáo
Mini LED cũng được dùng để làm đèn nền cho màn hình LCD, có điều kích thước của nó chỉ khoảng 200 micromet mỗi bóng. Trong khi đó, đèn LED thường dùng cho màn hình TV và máy tính có kích thước đến 1000 micromet, tức 1mm.
Việc thu nhỏ kích thước đèn nền giúp cho số lượng bóng LED trên một tấm LCD có thể tăng lên cao hơn nhiều lần, lên tới hàng nghìn bóng Mini LED thay vì chỉ vài trăm như đèn LED truyền thống.
Tuy nhiên, bạn cần để ý rằng Mini LED hay LED truyền thống thì cũng chỉ dùng cho mục đích chiếu sáng, nó không hiển thị thông tin hình ảnh nào cả.
Hình trên biểu diễn sự phân bố của đèn nền LED ảnh hưởng như thế nào tới chất lượng hình ảnh. Cơ bản thì mini LED cố gắng giúp cho màn hình LCD tái tạo lại những gì mà OLED làm được nhưng với chi phí thấp hơn (rất nhiều). Đại loại các nhà sản xuất muốn đạt được những thứ như: 90% chất lượng của OLED, nhưng giá chỉ bằng 60%, vậy là họ đã tiết kiệm được 1 mớ tiền trong khi bạn vẫn đủ hài lòng với thiết bị 😁
Nên xem thêm: Mini LED là gì và nó ảnh hưởng tới chất lượng hình ảnh như thế nào?
Micro LED là gì?
Micro LED lại không giống mini LED, mà nó là một loại màn hình ngang với LCD hay OLED. Màn hình Micro LED sử dụng một mảng rất nhiều bóng đèn LED siêu nhỏ để hiển thị hình ảnh, màu sắc.
microLED nổi bật hơn so với đèn LED ở hầu hết mọi tham số, chẳng hạn như độ sáng/công suất tiêu thụ (lumen/watt), chi phí trên độ sáng (cost/lumen) cũng như diện tích đế bóng đèn. Điều này có nghĩa là các sản phẩm dùng microLED sẽ tiết kiệm điện hơn, có độ sáng mạnh hơn (ở cùng kích thước bóng), nhỏ gọn hơn và chi phí cũng được cắt giảm. Bề mặt của microLED là một bề mặt phẳng nên nó cũng có thể được tận dụng để làm nhiều thứ khác, ví dụ như filter hay gương lưỡng sắc.
Hiện tại không nhiều thiết bị microLED xuất hiện trên thị trường vì chi phí sản xuất còn cao, nhiều khó khăn về mặt kĩ thuật nhất là khi sản xuất với số lượng lớn. Có tin đồn iPhone xài microLED từ lâu rồi nhưng mãi vẫn chưa thấy công nghệ này được Apple áp dụng.
Xem thêm: Màn hình microLED là gì
Rồi, đó là những công nghệ phổ biến để làm ra các màn hình mà anh em dùng hằng ngày. Chúc anh em vui vẻ.
Ảnh đầu bài mình lấy từ TechSpot
