Kể từ năm 2016, là năm mà mình bắt đầu nghe những bản nhạc J-Pop hiện đại đầu tiên, có lẽ mình cũng không ngờ là đến tận bây giờ mình vẫn gắn bó với dòng nhạc này sau 5 năm. Mặc dù được coi là thị trường âm nhạc thứ hai trên toàn cầu, tuy nhiên nếu so với anh hàng xóm Hàn Quốc với K-Pop thì những năm gần đây rõ ràng J-Pop không quá nổi trội về mặt tiếng nói trên toàn cầu. Liệu có phải là do trình độ âm nhạc của người Nhật kém hơn người Hàn? Không hề nhé, nếu những ai nghe nhiều nhạc Nhật thì họ sẽ nói rằng, trình độ về âm nhạc của người Nhật không hề thua kém, nếu không muốn nói là hơn, những thị trường âm nhạc lớn như Âu Mỹ hay Hàn Quốc, bởi thị trường âm nhạc của công chúng Nhật Bản rất khắt khe về chất lượng: không chỉ ở khả năng sáng tác, khả năng cảm thụ âm nhạc của người nhạc sĩ hay kĩ năng điều khiển tông giọng hay hát live của ca sĩ. Nguyên nhân chính là sự bảo thủ của những hãng thu âm và phát hành tại Nhật Bản với quá ít đầu tư vào việc truyền thông sản phẩm của mình ra toàn cầu - một điều cực kì khó hiểu khi mà thời đại toàn cầu hóa đã gần như có thể gọi là đạt đỉnh cao.
Tuy nhiên, những tảng đá cứng nhất cũng sẽ mòn, cũng như những tư duy cũ kĩ, bảo thủ cũng sẽ phải thay đổi. Và năm 2020 chính là minh chứng rõ ràng nhất cho sự lột xác của J-Pop. Hãy cùng nhìn lại năm 2020 của J-Pop với những bản hit quốc tế cũng như sự thay đổi hướng ra nhằm thế giới của thể loại nhạc này.
1. YOASOBI và mạng xã hội
Có lẽ, trước ngày 15 tháng 12 năm 2019, không ai có thể tưởng tượng được rằng, Ayase và Lilas Ikura - Producer và Singer của YOASOBI, hầu như không có bất cứ tiếng tăm gì ở ngoài Nhật Bản, ngay lập tức trở thành một hiện tượng âm nhạc toàn cầu với chỉ một single duy nhất: Yoru ni Kakeru (Racing into The Night).
Đương nhiên, nếu nói về bài hát này, thì bản thân mình cảm thấy nó rất hay với những giai điệu sống động được Ayase lấy cảm hứng từ các bản nhạc Vocaloid - đối lập hoàn toàn với nội dung của bài hát về một mối tình tăm tối, một điều chưa từng thấy tại Nhật Bản, cũng như giọng hát rất cuốn hút của Ikura. Nhưng nền tảng đã đẩy danh tiếng của bài hát này lên một tầm cao mới chính là các mạng xã hội như TikTok hay YouTube - vốn là những nền tảng tạo nên các trend và viral video mà chúng ta vốn đã quen thuộc những năm gần đây. Và chỉ trong thời gian ngắn, bài hát này đã trở thành một hiện tượng toàn cầu khi nhanh chóng đứng đầu vào bảng xếp hạng Billboard Japan 100 cũng như bảng xếp hàng toàn cầu Billboard Global 200, cũng như trở thành một trong những bài hát được stream nhiều nhất vào năm 2020 trên Spotify.
Sự thành công của Yoru ni Kakeru cho thấy sức mạnh của truyền thông và mạng xã hội. Một bài hát có nội dung khác lạ, sự thể hiện tuyệt vời hoàn toàn có thể lan tỏa một cách nhanh chóng tới công chúng trong nước cũng như toàn cầu, bất kể rào cản ngôn ngữ. Nó khá tương đồng với sự lan tỏa của các meme (ảnh / video chế) - dù nguồn gốc ở đâu đi chăng nữa thì nó hoàn toàn vẫn có khả năng lan tỏa nếu nội dung của nó tạo được sự khác biệt với phần còn lại của thế giới.
2. LiSA, Homura và hiệu ứng Demon Slayer
Khi nói đến J-Pop năm 2020 thì chúng ta không thể nhắc tới LiSA. Cô ca sĩ sinh năm 1987 đã có một năm phải nói là cực kì, cực kì thành công trong suốt sự nghiệp ca hát của mình với bản hit “Homura”, sáng tác bởi nữ nhạc sĩ Yuki Kajiura. Không thể phủ nhận Homura là một ca khúc tuyệt vời, nhưng điều làm cho danh tiếng của bài này phủ khắp năm châu chính là nhờ hiệu ứng khủng khiếp của bộ phim Demon Slayer: Mugen Train. Đây cũng chính là một trong những bộ phim anime thành công nhất của tập đoàn Aniplex trực thuộc Sony Music Japan Entertainment trong năm 2020, soán ngôi Spirited Away để trở thành bộ phim hoạt hình ăn khách nhất mọi thời đại ở Nhật Bản và thu về 380 triệu USD - đứng thứ 4 trong top 10 bộ phim có doanh thu cao nhất năm 2020, một năm vô cùng khó khăn của ngành điện ảnh toàn cầu.
Riêng với Homura, single này luôn năm trong top đầu của bảng xếp hạng tại Nhật Bản kể từ ngày phát hành, đứng đầu bảng xếp hạng những ca khúc được stream nhiều nhất ở cả US và Nhật Bản với 19,8 triệu lượt stream, vượt qua cả single Dynamite của BTS, đứng thứ 21 trong bảng xếp hạng Billboard Global 200 và đạt chứng nhận bạch kim bởi Hiệp hội ghi âm Nhật Bản (RIAJ) cho cả bản CD và Digital (trên 250,000 lượt bán). MV của bài hát này hiện đang có 131 triệu lượt xem trên YouTube và phần trình diễn live của bản nhạc này trên kênh THE FIRST TAKE có 34 triệu lượt xem. Tất cả đã đưa danh tiếng của cô ca sĩ này vượt ra ngoài Nhật Bản và vươn đến tầm châu lục.
Quảng cáo
3. THE FIRST TAKE và trào lưu thưởng thức âm nhạc tại nhà
Mình đã từng có một bài viết (tương đối) sâu về THE FIRST TAKE rồi, nhưng để tóm tắt lại thì mình chỉ có một ý sau: với một concept khác lạ, cách thể hiện đơn giản nhưng lại rất tinh tế, THE FIRST TAKE đã trở thành một hiện tượng âm nhạc không chỉ ở Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Ngoài ra, THE FIRST TAKE cũng đem đến một hình thức biểu diễn âm nhạc hoàn toàn độc đáo: những người nghệ sĩ biểu diễn live chỉ với một take duy nhất, cũng như phiên bản THE HOME TAKE - nghệ sĩ biểu diễn tại gia, và trong thời điểm bùng phát của dịch COVID-19, khi mà các concert đều bị hủy đồng loạt thì đây trở thành một trong những hình thức thưởng thức âm nhạc được rất nhiều người quan tâm.
Sự thành công của THE FIRST TAKE cũng có những “dấu chân” của tập đoàn Sony: Chẳng hạn như với chiến dịch quảng bá các sản phẩm tai nghe chống ồn của Sony tại Nhật Bản thì họ đã sử dụng THE FIRST TAKE như một phương tiện quảng bá sản phẩm. Ngoài ra, THE FIRST TAKE cũng vô tình trở thành “sân sau” của hãng thu âm Sony Music Japan Entertainment, giúp hãng quảng bá các ca sĩ của họ.
Quảng cáo tai nghe WF-1000XM3 qua THE FIRST TAKE
Quảng cáo
Quảng cáo tai nghe WH-1000XM4 qua THE FIRST TAKE
Tóm lại: Có thể nói năm 2020 là một năm không chỉ đánh dấu sự thành công của J-Pop mà còn cho thấy được sự thay đổi trong cách các hãng đĩa Nhật Bản truyền thông sản phẩm của mình ra thế giới, đi đầu là Sony Music Japan Entertainment. Với tiềm năng cực lớn của các ca sĩ và nhóm nhạc Nhật Bản thì mình hi vọng sang năm 2021 thì ngành công nghiệp âm nhạc Nhật Bản nói chung và J-Pop nói riêng sẽ còn khởi sắc hơn nữa
