Top 5 điểm khác biệt giữa ống kính cinematic và ống kính chụp ảnh

Ngành quay phim và chụp ảnh có khá nhiều điểm giống nhau, cũng không ít điều khác biệt. Tiếp tục series về các điều thú vị của hai ngành nghề này, hôm nay mình sẽ gửi đến anh em ‘Top 5 điểm chỉ có trên lens cinematic mà không có trên các lens chụp ảnh’.

1. Vòng lấy nét, khẩu độ, vòng chỉnh tiêu cự có răng cưa

Gần như 99,99% các ống kính cinematic từ giá rẻ cho đến cao cấp, đều có các răng cưa ở vòng lấy nét, vòng chỉnh khẩu, thậm chí là vòng chỉnh tiêu cự.

Các răng cưa này nhằm mục đích tạo ra một ngàm kết nối với một thiết bị rời có tên là Follow Focus. Nguyên nhân chính là tất cả các lens cinematic đều sẽ không có hệ thông auto focus, và họ sẽ phải điều chỉnh độ nét bằng một công cụ có tên là Follow Focus được điều khiển nét bằng tay bởi một người gọi là Focus Puller (FP).

Các cảnh film, với nhiều mục đích, nhu cầu của đạo diễn là rất khác nhau, cho nên việc lấy đúng nét và nét vào đâu là rất phức tạp, cho nên các nhà làm film thường tin tưởng vào FP của họ hơn là một hệ thống AF của một hãng nào đó.

Thông tin thêm là các ống kính cinematic đều phải có hệ thống lấy nét, chỉnh khẩu độ là cơ học thay vì điện tử cũng vì chỉ có hệ thống cơ học mới đủ đáp ứng được nhu cầu phức tạp và yêu cầu về tốc độ của các nhà làm film.

Đây đã trở thành một đặc điểm nhận dạng và phân biệt giữa lens cine và lens chụp ảnh, các lens chụp ảnh với việc ghi nhận từng khung hình riêng biệt, và dễ dàng kiểm soát độ nét hơn, nên họ đã không cần tới các răng cưa này.

2. Đồng bộ về ngoại hình

Khi một hãng ra mắt một set nhiều lens với nhiều tiêu cự, thông số, có một điều anh em sẽ dễ nhận thấy là các lens sẽ có cùng ngoại hình, kích thước, trọng tâm lens, phi filter và thậm chí là cân nặng gần như bằng nhau (đôi khi sẽ có một vài tiêu cự đặc biệt hoặc set lens đó ở phân khúc thấp thì sẽ có trường hợp ngoại lệ).

Lý do cho việc này là để động bộ mọi thứ, trong một set máy quay, sẽ có rất nhiều phụ kiện, công cụ hỗ trợ cho chiếc máy quay đó, được gắn chi chít và phức tạp ở trên chân máy, shoulder mount, hoặc nghiêm trọng hơn là trên gimbal, steadycam.


Mọi thứ phải được cân chỉnh cho cân đối, dễ thao tác, hoặc trên gimbal thì mọi thứ phải nằm ở vị trí cân bằng.
Việc thay đổi một chiếc lens khác kích thước, cân nặng và trọng tâm sẽ làm thay đổi mọi cân bằng đã được điều chỉnh trước đó, và camop sẽ phải cân bằng lại, nặng nề hơn là cân lại gimbal thì càng mất nhiều thời gian, chưa nói đến việc thay lens là việc thường xuyên và bắt buộc phải xảy ra.

Còn phi filter bằng nhau thì dễ hiểu rồi, một filter anh em có thể dùng cho cả set lens, đỡ phải mua nhiều kích thước, và chưa nói là filter xịn cũng rất mắc.

Để giải quyết triệt để vấn đề này, thì các hãng lens luôn cố gắng đồng bộ set lens của họ thật tốt, và chắc chắn các ống kính chụp ảnh thì không cần tới tính năng này.

3. Các thông số khoảng cách lấy nét

Một chi tiết ít ai để ý tới, đó là các thông số trên lens cine thường rất nhiều, rất chi tiết và các nấc của thông số thường nhỏ.

Camop thường phải quan sát và kiểm soát rất nhiều thông tin khác nhau của set máy, nên họ cần có góc nhìn nhanh và trực quan nhất, nhìn phát thấy luôn, để kiểm soát tốt nhất. Tránh việc cần biết một thông số nào đó, họ phải thao tác và tìm trên máy quay rất mất thời gian.

Và các thông số trên vòng lấy nét rất chi tiết đôi khi cũng hỗ trợ rất tốt cho Focus Puller.

Đây cũng là một đặc điểm nhỏ dễ nhận diện của các lens cine, và các lens chụp ảnh thì thường không cần đến nên các thông số thường ít xuất hiện trên thân ống kính (thường chỉ có thông số tiêu cự và khẩu độ, đối với một số lens MF hoặc một số lens cao cấp mới có nhưng cũng không nhiều).

4. Không có hiện tượng thở

Hiện tượng thở trên ống kính là hiện tượng khi anh em thay đổi khoảng cách lấy nét thì ống kính sẽ bị tự động thay đổi tiêu cự, lý do là khi lấy nét, cụm thấu kính để lấy nét sẽ di chuyển, làm thay đổi nhiều thông số bên trong ống kính bao gồm cả tiêu cự. Mình có một bài viết nói về hiện tượng này tại đây, anh em có thể tham khảo chi tiết.

Lý do cho tính năng này, đơn giản là các nhà làm phim không thích việc bị thay đổi tiêu cự đó, và để phục vụ cho nhu cầu này, các hãng lens dần đưa tiêu chuẩn lens không thở trở thành một tiêu chuẩn của lens cine.

Trên các lens chụp ảnh, thì tính năng này không cần thiết lắm, vì việc thay đổi tiêu cự chỉ trên một khung hình là khó mà nhận ra, và các nhiếp ảnh gia cũng không mấy để ý đến nó. Nhưng gần đây các lens chụp ảnh cũng dần có tính năng này, vì việc sử dụng các lens chụp ảnh để quay phim dần trở nên phổ biến, và ý đồ này của các hãng cũng dần lộ rõ.


Ví dụ là combo Canon EOS C70 và lens Canon 24-70 f/2.8 ngàm RF của họ, anh em có thể xem bài trên tay hai thiết bị này tại tên của nó nhé.

5. Parfocal lens

Đơn giản mà nói, Parfocal lens là các ống kính có khả năng khi thay đổi tiêu cự mà điểm nét của ống kính vẫn giữ nguyên. Mình có một bài viết nói khá chi tiết về tính năng này, anh em có thể tham khảo tại đây nhé.

Các nhà làm phim thực sự cần điều này vì, họ thường xuyên phải thay đổi tiêu cự khi quay để tạo một vài hiệu ứng, hoặc đáp ứng nhu cầu nào đó của đạo diễn, cho nên tính năng này sẽ thực sự cần thiết và giảm nhẹ đi rất nhiều gánh nặng cho Focus Puller.

Đây là một tính năng hay và cũng có một phần cần thiết đối với các nhiếp ảnh gia, nhưng do sẽ làm chi phí sản xuất tăng cao, và nhóm người cần đến chức năng này khá ít, nên các hãng sản xuất ống kính chụp ảnh thường không trang bị nó cho các lens chụp ảnh của mình.

5 điểm trên cũng là 5 điểm nổi bật nhất mà mình thấy ở các lens Cine mà các lens chụp ảnh không có, hi vọng anh em sẽ có thêm nhiều thông tin thú vị, cũng như có thêm nhiều góc nhìn khác về lĩnh vực này. Nếu anh em có những phát hiện, thông tin thú vị nào khác về các lens Cine, hãy cùng chia sẻ với mình bằng các bình luận ở phía bên dưới nhé.