Touch Bar trên Macbook Pro không thật sự hữu ích và Apple bỏ nó chẳng có gì phải tiếc!

Mình thích cách Apple tạo ra những cách mới hơn, tiện hơn để hoàn thành một việc nào đó. Thí dụ như cách họ tạo ra iPhone dùng tay chạm vào màn hình điện dung thay vì xài bút chọt chọt như trước đó. Tuy nhiên, không phải lúc nào họ cũng đúng với logic đó, cụ thể là việc dùng Touch Bar để thay thế cho dãy phím Function vốn có tuổi đời hơn 50 năm trước.

Trên những chiếc bàn phím máy tính hồi xửa hồi xưa, thời mà Apple còn nằm dưới ngón chân út của Steve Jobs, hàng phím function đã tồn tại và tất nhiên nó là phím vật lý. Khi đó những phím này được đấu nối với bản mạch cắm vào phía sau để thực hiện những lệnh đã được lập trình sẵn. Dần dần, mọi thứ tiện hơn, bàn phím được làm gọn hơn nhưng bất kể thế nào, bàn phím thì phải vật lý. Thao tác nhấn vào một nút, nó lún xuống tới giới hạn và khẳng định với người dùng rằng "đã bấm ăn". Đó là sự thật không thể chối cãi về hành vi sử dụng của người dùng. Và rồi 2016, Apple cho ra đời Touch Bar với mục tiêu không phải để làm tốt hơn hàng phím function mà để thay thế nó.

Apple từng cho chúng ta ăn cái bánh…. vẽ như thế nào?

Còn nhớ tại buổi ra mắt Macbook Pro 2016, anh giám đốc martketing toàn cầu Phil Schiller từng nói "đội ngũ thiết kế luôn vượt qua thử thách để ........" và nếu bỏ hàng phím Function thì họ sẽ "đưa ra giải pháp công nghệ để nâng cao trải nghiệm dùng máy tính suốt một ngày dài của người dùng." Và Schiller giới thiệu giải pháp Touch Bar mà theo ông là "thật sự đáng chú ý" với "màn hình cảm ứng đa điểm, hiển thị chất lượng Retina", cho phép "chỉ với một cú trượt hoặc chạm, chỉnh độ sáng màn hình hay chỉnh âm lượng dễ hơn bao giờ hết", lại còn "tự động gợi ý từ sắp gõ như iOS" để gõ văn bản nhanh hơn.

Rồi cũng trong buổi ra mắt đó, anh Craig Federighi, phó chủ tịch cao cấp về kỹ thuật phần mềm của Apple còn lên demo xài thử Touch Bar, khiến ai cũng mắt chữ A mồm chữ O, từ ngồi trong khán phòng cho tới ngồi trước màn hình coi livestream. Lúc đó Craig dùng touch bar để hiện một loạt biểu tượng cảm xúc lên để nhập vào. Khung cảnh ra mắt Macbook thiết kế hoàn toàn mới thần thánh, thiết kế mỏng nhẹ, màn hình đẹp, bàn phím cánh bướm siêu mỏng, rồi thêm đoạn Touch Bar lung linh nằm cạnh cảm biến vân tay đã khiến bao giờ điên đảo về sự sexy, tương lai của chiếc Macbook Pro mới.

Sau 5 năm, chắc hẳn nhiều trong số những người coi buổi ra mắt hôm đó, nhiều trong số những người đã mua touch bar, đều có chung một cảm xúc: nó vô dụng!

5 năm qua như thế nào

Sau những cảm xúc hí hửng mở Macbook Pro Touch Bar sexy ra để chạm thử vào màn hình cảm ứng, điều chỉnh độ sáng màn hình, điều chỉnh âm lượng, bấm mute,.... vào những ngày đầu dùng máy thì sau đó chúng ta nhanh chóng nhận ra rằng: có lẽ đó cũng chính là tất cả những gì mà chúng ta thường làm với Touch Bar nhất trong nhiều năm qua.



Thực sự, việc chạm vào màn hình nhỏ nhỏ, đẹp đẹp trên Macbook Pro để điều khiển cho một cảm giác thần thánh, sexy, tương lai. Nhưng một cách sòng phẳng, việc đó đối với cá nhân mình thực sự không thoải mái khi dùng lâu. Thao tác điều chỉnh âm lượng hay độ sáng bằng cách chạm vào touch bar đòi hỏi mình phải nhìn lâu hơn để tìm nút trước khi vuốt để kéo thanh trượt. Ngược lại, đối với phím function vật lý, mình chỉ cầm đưa tay lên vị trí quen thuộc, bấm là xong. Bất kể là dù có quên vị trí đi chăng nữa thì thời gian liếc xuống cũng nhanh hơn rất nhiều cả thao tác cồng kềnh khi chạm vào dải màn hình vừa hẹp, vừa nhỏ ở cạnh trên của bàn phím.

Thêm một lý do khó chịu khác, lắm lúc mình đưa tay vào chỉnh ở khu vực âm lượng hay độ sáng, dễ chạm vào nút Siri nằm sát bên nút nguồn / Touch ID, để rồi lại phải tốn thêm ít thời gian để tắt vì lúc đó không có nhu cầu dùng.


Đang lướt web, mở tab mới thì click chuột và bấm vào trang Favorites luôn chứ chạm dưới để làm gì? Hiện double cho đẹp hay gì?

Và còn nhiều nữa những kịch bản sử dụng Touch Bar "khả thi" mà chúng ta đã từng nghĩ tới hay Apple từng gợi ý. Nhưng thực tế 5 năm qua, chúng ta có mấy lần dùng Touch Bar để chuyển qua lại giữa các tab khi lướt web bằng Safari?



Mấy lần nhập emotion bằng cách chọn trong nguyên list dài của Touch Bar trong khi bình thường chỉ cần gõ 😁 (mà thực tế thì gõ xong cái này thì các emotion mới hiện ra, vậy hiện ra chi nữa?) Và kịch tính hơn, nếu muốn hiện ra bảng nhiều emotion để chọn, chỉ cần đơn giản bấm cụm phím Command + Option + Space Bar là hiện ra để chọn và chắc chắn là nó nhanh hơn 80 lần so với việc phải vuốt mãi qua trái trên dải Touch Bar nhỏ xíu chỉ hiện được 1 dòng Emotion. Ủa, chắc anh Craig Federighi cũng cảm thấy điều này chứ hả?

Cá nhân mình hay dựng video bằng Final Cut và một trong những ứng dụng mình từng nghĩ là "tuyệt vời" khi mới dùng Macbook Pro Touch Bar chính là xem timeline và di chuyển nhanh vùng làm việc, cắt nhanh đúng đoạn cần cắt,... Tuy nhiên sau vài lần cố dùng thử, việc dùng chuột chọn chính xác vị trí, sau đó Cmd + B,... vẫn nhanh hơn, chính xác hơn, lại đỡ mất nhiều thời gian cồng kềnh hơn. Tương tự như vậy, ý tưởng ban đầu về việc kéo các thanh trong Lightroom để chỉnh ảnh trên Touch Bar đã không thể diễn ra. Làm thế nào mà thao tác trượt ngón tay trên một màn hình nhỏ xíu lại có thể nhanh và chính xác tới từng pixel trên màn hình như chuột được.


Điển hình như chọn màu, đang làm việc trên màn hình, click chuột chọn màu, chọn mã hex,… há chẳng tiện hơn?

Là phải cúi xuống chạm chạm cái này, thêm thao tác nữa để làm gì cho mất tập trung?

Một ứng dụng khác mà mình vẫn thường dùng là Photoshop và thực sự, Touch Bar chưa bao giờ giúp ích gì cho mình trong những năm qua. Tất nhiên, chúng ta có thanh công cụ được hiển thị rất đẹp trên đó, Crop Tool, Brush, Magic Ward,... lại có thể thay đổi theo ngữ cảnh khi chọn từng công cụ. Nhưng cho tới tận cùng, mình không cần một khu vực luôn thay đổi như vậy trên bàn phím và tất nhiên, việc chọn công cụ trên đó chưa bao giờ là thói quen.

Cái mình cần chỉ đơn giản là hàng phím Function cho Photoshop, bấm F1 phát là Undo, F2 Cut, F3 Copy, F4 Paste, F12 Revert, Shift F7 để Inverse Selection,... Và tất cả đều là phím cứng, nó sẽ luôn nằm ở đó để đảm bảo khi nào cần là bấm vào. Lúc làm việc trong Photoshop, chúng ta mặc định biết các phím đó luôn nằm ở đó trong vô thức, cần là bấm, luồng suy nghĩ trong lúc này cần tập trung vào bức ảnh cần xử lý, hình cần vẽ, chữ cần gõ,... chứ không phải bị phân tâm bởi việc nhìn xuống coi công cụ đó trên Touch Bar là gì để chọn. Và cuối cùng tới 2021 này, Amazing Good Jobs Apple ơi! cuối cùng họ cũng trả lạ Function vật lý cho Macbook Pro mới rồi.

Những nỗ lực bảo vệ cái sự bất tiện

Có những người, thí dụ như mình, đã cố thử dùng Touch Bar một cách tối đa nhưng không thành công, để rồi bỏ mặc không quan tâm tới nó nữa, chỉ dùng nó để chỉnh âm lượng, độ sáng màn hình, dành thời gian để xài những cái khác ngon hơn trên Macbook Pro. Đối với mình, Macbook hay rộng ra là máy tính xách tay, là công cụ phục vụ công việc, cái nào giúp làm việc nhanh và tiện thì dùng, nếu nó làm chậm hoặc cồng kềnh hóa quá trình làm việc thì bỏ quách đi cho rồi (đặc biệt là phải trả thêm hàng trăm đô la cho cái đó).

Tuy nhiên, cũng có người không chấp nhận dừng lại, vẫn cố gán Touch Bar vào những kịch bản mà họ tưởng tượng là "ngon", là "tuyệt vời". Một thí dụ sống động là trong bài "Touch Bar trên MacBook Pro tuy không thật sự có ích, nhưng thật tiếc nếu Apple bỏ nó" gần đây của Mikeknowsme.



Đối với mình, đây có thể xem như một cách gán ghép, nỗ lực không thể "tuyệt vọng" hơn😄

• "thử hình dung khi bạn soạn văn bản trên Pages hoặc KeyNote, bạn thêm màu sắc, in đậm, nghiêng,… cho các đoạn chữ bằng Touch Bar nó đã vô cùng" > Đã chỗ nào, cái này chỉ mất chưa tới 1 giây để Cmd + B, Cmd + I bằng 2 ngón tay vốn luôn đặt sẵn trên bàn phím là xong,. Trong khi với Touch Bar phải đưa mắt kiếm tìm đúng biểu tượng, đưa tay lên chọn chọn, vuốt vuốt.
• "Trong khi hành động bình thường là phải bôi đen đoạn chữ đó - chọn công cụ,… rõ ràng mất thời gian hơn" > Dẫn chứng sai, vô nghĩa, dù Touch Bar hay phím tắt, hay chọn công cụ thì cái nào chẳng bôi đen.

Cũng do đó, mình tuyệt nhiên không đồng ý với ý kiến trên. Chắc chắn nhóm "người dùng" mà bạn này nói không có mình (và nhiều anh em khác). Touch Bar đối với mình chỉ gieo sự bực mình với cái đẹp của nó, để rồi mình nhớ về hàng phím Function nhiều hơn mà thôi.

Apple, xin cám ơn

Trên mặt ý tưởng, Touch Bar là một ý tưởng hay, đẹp, sexy, lung linh và tương lai. Đó có thể xem là một nỗ lực của Apple để tiếp tục đổi mới và đẩy các sản phẩm công nghệ tới một giới hạn khác. Chúng ta không thể phủ nhận, chính sự sáng tạo đó đã đưa Apple lên vị trí như ngày nay, giúp họ giữ vững được vị trí đó qua nhiều năm. Nhưng chắc chắn không phải vì thế mà tất cả những gì họ làm đều đúng, đều thành công và tạo được sự cách mạng.



Một cách sòng phẳng, Touch Bar là một tính năng thất bại cả về phần cứng lẫn phần mềm, giống như nhiều "thất bại" khác của Apple như bàn phím cánh bướm chẳng hạn. Và trên Macbook Pro mới, họ đã "sửa sai" nhiều thứ bao gồm cả việc mang về lại dải phím Function vật lý mà chúng ta chưa bao giờ muốn thay thế. Cám ơn Apple, 5 năm qua đã quá đủ "khổ đau" cho những Apple Fan, quá đủ cho những người nhận ra ra sự khổ đau đó bất kế là sớm, là muộn hay thậm chí là thương cho những người không bao giờ nhận ra sự khổ đau đó.

Ở góc độ tích cực, cám ơn Apple thêm một lần nữa bởi có thể, đó là cách Apple giúp chúng ta hạnh phúc khi mà có ai đó từng nói, "Con người chỉ tìm thấy hạnh phúc khi họ từng trải qua sự khổ đau"