Vào ngày 5/6/1981, CDC Mỹ công bố một báo cáo về việc 5 người đàn ông thuộc giới tính thứ 3 trẻ tuổi, ở Los Angeles được chẩn đoán mắc căn bệnh nhiễm trùng phổi được gọi là viêm phổi do nhiễm trùng bào tử Pneumocystis (PCP). 2 trong số 5 người này đã qua đời. Đây là lần đầu tiên người ta phát hiện ra trường hợp suy giảm miễn dịch mắc phải (hay còn được gọi là AIDS) ở Mỹ. Theo báo cáo tại Mỹ cho biết ở giai đoạn bùng nổ, HIV đã cướp đi sinh mạng của 32 triệu người trên toàn cầu. Tính đến cuối năm 2-18, có đến khoảng 1,2 triệu người ở Mỹ đang sống chung với HIV.
Chỉ vài ngày sau khi bài báo cáo đầu tiên được công bố trên báo, CDC đã nhận ra vẫn còn nhiều trường hợp như vậy đang tồn tại ngoài xã hội ở những người thuộc giới tính thứ 3. Những người đó không chỉ mắc PCP mà họ còn mắc những bệnh lây nhiễm thứ cấp khác, trong số đó có một loại ung thư hiếm gặp được gọi là ung thư Sarcoma Kaposi (KS). Khoảng 1 tháng sau đó, trong báo cáo hàng tuần về bệnh tật và tử vong của CDC, con số các ca mắc bệnh đã tăng lên với tốc độ rất nhanh. Hôm nay tròn 40 năm trường hợp mắc bệnh AIDS đầu tiên được báo cáo, kể từ đó, đã có hơn 700.000 người Mỹ chế vì căn bệnh này. Mặc dù thế giới đã có nhiều tiến bộ y tế nhưng đây vẫn là căn bệnh thế kỷ và chưa có cách chữa trị hoàn toàn.
Chỉ vài ngày sau khi bài báo cáo đầu tiên được công bố trên báo, CDC đã nhận ra vẫn còn nhiều trường hợp như vậy đang tồn tại ngoài xã hội ở những người thuộc giới tính thứ 3. Những người đó không chỉ mắc PCP mà họ còn mắc những bệnh lây nhiễm thứ cấp khác, trong số đó có một loại ung thư hiếm gặp được gọi là ung thư Sarcoma Kaposi (KS). Khoảng 1 tháng sau đó, trong báo cáo hàng tuần về bệnh tật và tử vong của CDC, con số các ca mắc bệnh đã tăng lên với tốc độ rất nhanh. Hôm nay tròn 40 năm trường hợp mắc bệnh AIDS đầu tiên được báo cáo, kể từ đó, đã có hơn 700.000 người Mỹ chế vì căn bệnh này. Mặc dù thế giới đã có nhiều tiến bộ y tế nhưng đây vẫn là căn bệnh thế kỷ và chưa có cách chữa trị hoàn toàn.
Tình trạng hỗn loạn ban đầu
Dưới đây là cái nhìn lại về cách mà đại dịch AIDS đã diễn ra. Vào khoảng giai đoạn đầu, AIDS là căn bệnh còn mới lạ và gây hoang mang ở nhiều người. Theo nhà hoạt động chống AIDS, đồng thời là người sáng lập tổ chức khủng hoảng sức khoẻ Nam giới cho những người đồng tính nam - Larry Kramer cho biết trong một buổi phỏng vấn vào năm 1983: “Bạn có thể tưởng tượng được sẽ như thế nào nếu bạn mất đi đến tận 20 người xung quanh trong vòng 18 tháng hay không? Không rõ nguyên nhân, không có thuốc chữa, tình trạng thật hỗn loạn.”
Sự thờ ơ của chính quyền
Chính quyền khi đó lại ít để tâm đến căn bệnh này, tận 4 năm sau, tổng thống Ronald Reagan mới công khai đề cập đến AIDS. Thông qua các cuộc trao đổi với phóng viên vào giai đoạn 1982, 1983 cho thấy các quan chức hàng đầu của quốc gia khi đó xem căn bệnh này như một trò đùa, một vấn đề không quá quan tâm. Điều đó xuất phát bởi quan niệm coi AIDS như một “bệnh dịch đồng tính”, căn bệnh được cho là gắn liền với lối sống và hành vi của những người đồng tính năm, mặc dù cho các trường hợp nhiễm bệnh ở phụ nữ, trẻ sơ sinh, những người mắc bệnh máu khó đông, hay những người tiêm chích ma tuý cũng đã được ghi nhận.
Khi các các quan chức, tổ chức chính phủ không hành động, các nhà hoạt động đã làm mọi thứ để giảm sự kỳ thị trong cộng đồng. Chẳng hạn như xuất bản các tập sách cung cấp cho người dân những thông tin quan hệ an toàn và những việc làm cần thiết. Đây cũng là một trong những lần đầu tiên mà những người đồng tính nam được khuyên nên dùng bao cao su khi quan hệ với người khác.
Bản án tử hình
Vào những năm 80, căn bệnh HIV/AIDS được coi là bản án tử hình lúc bấy giờ. Các nhà khoa học và bác sĩ phải vật lộn để tìm hiểu về nguyên ngân gây ra căn bệnh và cách mà chúng lây lan. Điều này đã khiến việc tìm kiếm các phương pháp điều trị trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Theo tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc của Viện Dị ứng và bệnh Truyền nhiễm Quốc gia vào thời kỳ AIDS bùng nổ mô tả khoảng thời gian đó là những năm đen tối trong suốt sự nghiệp của mình. “Tôi đã phải chăm sóc những người mà chắc chắn họ sẽ qua đời sau một khoảng thời gian ngắn.” Đó là một sự ám ảnh bởi họ không thể làm gì để ngăn chặn cái chết.
Định kiến dần xoá nhoà
Phải đến ngày 19/3/1987, cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm mới phê duyệt một loại thuốc kháng retrovirus được gọi là AZT để điều trị nhiễm HIV. Một thay đổi quan trọng khác cũng diễn ra vào năm này. Sau các áp lực từ những nhà hoạt động đấu tranh cho cộng đồng mắc bệnh AIDS, FDA đã ban hành các quy định mới về thử nghiệm thuốc lâm sàng giúp các bệnh nhân có cơ hội tiếp cận với các liệu pháp thử nghiệm có khả năng cứu sống mà không cần phải đợi quá lâu để được cơ quan chính phủ phê duyệt.
Quảng cáo
Vào cuối những năm 80 và 90, nhận thức của công chúng về HIV/AIDS cũng bắt đầu thay đổi nhờ vào các nhà hoạt động nổi bật và những người nổi tiếng. Một trong số đó là Ryan White, một thiếu niên người Ấn Độ nhiễm bệnh AIDS vào năm 1984 qua một kim tiêm khi đang được điều trị. Kể từ đó, anh đã trải qua sự phân biệt đối xử trong cộng đồng, thậm chí còn bị từ chối vào trường cấp 2 của mình. Đến khi Ryan công khai nói ra những trải nghiệm của mình, câu chuyện của anh ấy đã truyền cảm hứng đến nhiều người. Ngoài ra, công nương Diana, Earvin “Magic” Johnson cũng là những người giúp làm giảm sự kỳ thị và nhận biết của người dân về căn bệnh này.
Bước đột phá
Đến năm 1996, FDA phê duyệt các chất ức chế protease đầu tiên giúp HIV/AIDS từ một án tử hình trở thành một căn bệnh có thể kiểm soát được. Hy vọng quay lại với bệnh nhân, nhiều người đã có thể quay trở lại cuộc sống và tận hưởng gần như bình thường. Năm 2012, FDA đã phê duyệt việc sử dụng dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) đối với những người có HIV (-), giảm thiểu tối đa nguy cơ lây nhiễm tới 90%. Đây là một trong những cột mốc quan trọng nhất đối với căn bệnh này.
Theo CNN
