Theo nguồn tin từ New York Times, hồi tháng 12 năm 2018, cảnh sát Trung Quốc đã bắt giữ 5 cựu nhân viên của Huawei khi phát hiện những người này bàn luận về vấn đề Huawei phá vỡ các lệnh cấm vận mà Mỹ đặt lên Iran. Trên WeChat, một người trong số họ khẳng định: "Tôi có thể chứng minh Huawei đã bán cho Iran."
Trước đó Huawei đã nhiều lần khẳng định không liên quan, không bị quản lý bởi chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, vụ bắt bớ trên cũng như điều mà các cựu nhân viên Huawei bàn luận đã phần nào trùng khớp với những cáo buộc trước đó của Hoa Kỳ về việc Huawei đã vi phạm lệnh cấm vận và cả sự dính líu của giám đốc tài chính Mạnh Vãn Chu - ái nữ của nhà sáng lập Huawei - Nhậm Chính Phi, bà hiện đang bị quản thúc tại Canada.
Các tin nhắn của nhóm cựu nhân viên Huawei không cho thấy bằng chứng hữu hình về hoạt động bất hợp pháp của Huawei tại Iran nhưng trong vài tuần, cảnh sát tại Thẩm Quyến đã bắt giữ toàn bộ 5 người đàn ông và 2 trong số họ đã có cơ hội kể lại với New York Times.
2 người này là Li Hongyuan, 42 tuổi và Zeng Meng, 39 tuổi. Họ cho biết cảnh sát đã hỏi họ tại sao lại nói về Iran và tại sao liên lạc với các trang tin nước ngoài, đây là những chủ đề họ đã trao đổi với nhau trên WeChat. Ông Li sau đó bị giam 8 tháng còn Meng bị giam 3 tháng.
Trước đó Huawei đã nhiều lần khẳng định không liên quan, không bị quản lý bởi chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, vụ bắt bớ trên cũng như điều mà các cựu nhân viên Huawei bàn luận đã phần nào trùng khớp với những cáo buộc trước đó của Hoa Kỳ về việc Huawei đã vi phạm lệnh cấm vận và cả sự dính líu của giám đốc tài chính Mạnh Vãn Chu - ái nữ của nhà sáng lập Huawei - Nhậm Chính Phi, bà hiện đang bị quản thúc tại Canada.
Các tin nhắn của nhóm cựu nhân viên Huawei không cho thấy bằng chứng hữu hình về hoạt động bất hợp pháp của Huawei tại Iran nhưng trong vài tuần, cảnh sát tại Thẩm Quyến đã bắt giữ toàn bộ 5 người đàn ông và 2 trong số họ đã có cơ hội kể lại với New York Times.
2 người này là Li Hongyuan, 42 tuổi và Zeng Meng, 39 tuổi. Họ cho biết cảnh sát đã hỏi họ tại sao lại nói về Iran và tại sao liên lạc với các trang tin nước ngoài, đây là những chủ đề họ đã trao đổi với nhau trên WeChat. Ông Li sau đó bị giam 8 tháng còn Meng bị giam 3 tháng.
Trong hơn 1 năm qua, Huawei - nhà sản xuất trang thiết bị viễn thông lớn nhất và cũng là hãng làm smartphone hàng đầu thế giới đã trở thành mục tiêu đàn áp của chính quyền Trump. Bộ tư pháp Hoa Kỳ đã buộc tội Huawei ăn cắp bí mật thương mại và nói dối về hoạt động kinh doanh tại Iran. Huawei đến nay vẫn phủ nhận mọi cáo buộc và cũng khẳng định không bị quản thúc bởi chính quyền Trung Quốc.
Cho dù không bị quản lý bởi chính quyền đi nữa thì giới chức Trung Quốc vẫn thường bảo vệ cho Huawei như thể là một tài sản nhà nước mang tính chiến lược!
Bắc Kinh đã tuyên bố sẽ trả đũa các lệnh cấm mà chính phủ Hoa Kỳ đặt ra đối với Huawei. Đại sứ Trung Quốc tại Đức đe dọa nước này sẽ lãnh hậu quả nếu Huawei bị loại trừ khỏi thị trường viễn thông. Các cửa hàng viễn thông tại Trung Quốc thì lại tuyên truyền người dân ủng hộ Huawei như một hành động yêu nước.
Diễn biến:
Vụ bắt giữ ông Li và Zeng cùng 3 người khác là động thái ngăn họ nói ra những gì Huawei đã làm tại Iran. Tin ông Li bị bắt đã khiến người dùng Internet tại Trung Quốc phẫn nộ khi cho rằng Huawei đã trừng phạt một nhân viên cũ khi ông này dám lên tiếng đòi tiền thù lao mà công ty còn thiếu khi đơn phương chất dứt hợp đồng.
Tuy nhiên, vào thời điểm ông Li kiện Huawei đòi tiền thì việc Li cùng nhóm cựu nhân viên của Huawei trao đổi về vấn đề Iran vẫn chưa bị phát hiện. Vụ việc chỉ bị phát giác vào ngày 11 tháng 12 năm 2018 theo thời gian hiển thị trên những tấm hình screenshot mà New York Times có được. Vài ngày sau thì Li bị bắt ở Thâm Quyến nơi Huawei đặt trụ sở chính còn Zeng thì bị bắt sau đó khi đang đi nghỉ tại Thái Lan và đưa về Trung Quốc.
Đối với Huawei thì không phải mọi hoạt động kinh doanh với Iran sẽ bị liệt vào hoạt động bất hợp pháp. Về nguyên tắc hãng này chỉ được bán những thứ không liên quan đến sản phẩm, công nghệ hay dịch vụ có xuất xứ từ Mỹ. Công ty nói rằng những gì đã bán cho Iran là sản phẩm dân sự và không vi phạm đến các lệnh trừng phạt.
Thế nhưng ông Li cho biết cảnh sát đã hỏi ông về sự liên quan của ông đối với Iran, điều mà ông đã đề cập trên WeChat. Li là một cựu giám đốc toàn cầu mảng kinh doanh thiết bị biến tần điện của Huawei và ông hiển nhiên có liên hệ với những đồng nghiệp tại Iran. Tuy nhiên, ông chưa từng đến Iran. Chia sẻ với New York Times, Li nói: "Tôi chỉ là đã biết quá nhiều. Tôi nói tất cả những gì tôi biết với họ." Cảnh sát cũng không đưa ra lý do tại sao lại hỏi ông về vấn đề Iran.
Quảng cáo
Cảnh sát thậm chí còn biết ông Li đã sắp xếp gặp một phóng viên Hong Kong trong tháng 12 nhưng điều ông dự định trao đổi với người phóng viên này là về các chính sách lao động và thuế của Huawei - thứ mà ông Li đang rất bất mãn do chưa đòi được thù lao còn thiếu, chứ không phải là Iran. Ông nói: "Tôi nói với họ rằng những gì tôi muốn nói với phóng viên nọ không hề trái pháp luật."
Trong khi đó ông Zeng lại được cảnh sát giải thích cụ thể hơn về lý do ông bị bắt. Cảnh sát nói rằng: Khi trao đổi về hoạt động kinh doanh của Huawei tại Iran và liên hệ với các trang tin nước ngoài thì ông đã "vượt rào". Một cán bộ nói với Zeng: Trung Quốc và Hoa Kỳ đang ở giữa cuộc chiến thương mại và tại thời điểm tế nhị như vậy thì tại sao ông lại gây thêm rắc rối? Ông Zeng phản bác với vị cán bộ này rằng: vậy tại sao lại ủng hộ Nhật Bản sau khi nước này xâm lược Trung Quốc vào những năm 1930?
Nói về vụ việc của Zeng, Li cho rằng "Vào thời điểm đó, tình hình bà Mạnh (giám đốc tài chính của Huawei) quá nóng. Họ có thể sợ rằng những gì chúng tôi nói sẽ đổ thêm dầu vào lửa, gây phiền phức cho Sếp Mạnh."
Zeng trước đó là giám đốc sản phẩm của Huawei tại Ma-rốc nhưng do không hài lòng với năng lực, Huawei đã cho ông nghỉ vào tháng 5 năm 2018. Tuy nhiên gói thôi việc của Zeng không bao gồm tiền thưởng cuối năm và Zeng đã kiện Huawei.
Trong suốt thời gian đó, Zeng đã tìm kiếm những nhân viên Huawei cùng bất mãn bởi các chính sách của công ty và tạo ra một nhóm trên WeChat. Nhóm này sau đó có sự góp mặt của Li bởi ông cũng đang kiện Huawei vì tiền thù lao chưa được thanh toán hết do Huawei đơn phương chấm dứt hợp đồng. Nhóm người bất mãn này sau đó lên đến 60 người. Họ đều biết rằng Huawei có thể đang theo dõi họ bởi đây là một thông lệ của tập đoàn này - thường xâm nhập vào các hội nhóm nhân viên bất mãn để nghe ngóng.
Quảng cáo
Vào tháng 11 năm 2018, một nhóm WeChat nhỏ hơn được Li, Zeng và một số người khác từ nhóm ban đầu lập ra nhằm mục đích thu hút truyền thông quốc tế về các vấn đề lao động của Huawei. Đến tháng 12, nhóm WeChat lớn bắt đầu bàn luận về các vấn đề chính trị xoay quanh Huawei và một người trong nhóm đã đề cập đến tình hình Iran.
Người này nói: "Tôi đã làm việc cho các dự án của IranCell (một nhà mạng của Iran) từ năm 2012 đến 2014. Tôi đã có các chuyến công tác tới đây." … Ông Li cũng đã trả lời với người này rằng: "Tôi cũng xác nhận. Trong nội bộ công ty thì có một bí mật mở là Huawei đã bán sản phẩm cho Iran."
Ngày 16 tháng 12 năm 2018, Li bị cảnh sát Thâm Quyến bắt giữ với lệnh từ viện kiểm sát. Li nói ông ban đầu bị buộc tội làm rò rỉ bí mật thương mại. Zeng thì bị bắt 2 tuần sau đó với cùng tội danh. 3 người còn lại cũng nằm trong nhóm WeChat nhỏ được lập ra sau này và Zeng nói trong số họ có 1 người đã châm ngòi cuộc thảo luận về vấn đề Iran trong nhóm WeChat lớn.
Khi cảnh sát đưa Zeng về lại khách sạn của ông tại Thái Lan thì một cán bộ đã tịch thu điện thoại của ông, sau đó phát hiện ra ông Zeng đã liên hệ với các trang tin quốc tế bao gồm cả New York Times để nói về việc các đồng nghiệp của mình bị bắt.
Cán bộ này dò hỏi rằng: Ông có thực sự đã liên lạc với truyền thông nước ngoài không?
Zeng kể lại ông bị giam trong một buồng giam chật hẹp ẩm ướt với 30 tù nhân khaác ở Thâm Quyến. Chỉ vào giữa trưa thì buồng giam mới có chút ánh nắng mặt trời chiếu lên mảng tường gần chỗ vệ sinh và lúc đó, các tù nhân ai nấy vây quanh mảng tường này, vừa sưởi nắng vừa bịt mũi.
Sau khi bị giam vài tuần, Zeng được cảnh sát buộc tội lừa đảo thay vì tội làm lộ bí mật thương mại ban đầu. Tháng 3 năm 2019, Zeng được thả nhưng cảnh sát đã bắt ông phải viết một bảng tuyên bố hứa rằng sẽ không công khai chống lại đường dây làm ăn giữa Huawei và Iran hoặc bị các thế lực nước ngoài thao túng với những động cơ không rõ ràng mà thế lực ở đây chính là các đơn vị truyền thông nước ngoài.
Ông Li cũng bị đổi cáo buộc từ làm lộ bí mật thương mại sang tội tống tiền. Đến tháng 8 năm 2019 ông được thả tự do.
Huawei hiện vẫn đang từ chối bình luận về vụ việc, chỉ nhắc lại tuyên bố trước đó là bắt giữ vì phạm tội hình sự. Cảnh sát Thâm Quyến cũng không trả lời khi New York Times gởi fax cho đơn vị này.
Không lạ khi Huawei đứng về phía cảnh sát. Hãng này là tâm điểm của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung trong đó có cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt áp đặt lên Iran. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy giới chức Trung Quốc sẵn sàng bảo vệ Huawei như thế nào và điều này càng thể hiện sự dính líu đến chính quyền Trung Quốc. Nếu Li và những người đã bị bắt đưa ra được bằng chứng cho thấy Huawei đã phá vỡ các lệnh trừng phạt thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng, không chỉ đối với Huawei mà là cả Trung Quốc.
Theo: New York Times
