Cuộc chiến pháp lý giữa cha đẻ Fortnite và cha đẻ iPhone sau 9 tháng trời kể từ ngày Fortnite bị gỡ khỏi App Store cuối cùng cũng diễn ra phiên xử đầu tiên. Đến đây mọi thứ đã rõ ràng hơn bao giờ hết. Bỏ qua tất cả những lý lẽ của cả đôi bên, thì kết luận của thẩm phán xét xử vụ kiện này sẽ được quyết định khi cả hai phe lẫn bồi thẩm đoàn cùng thẩm phán đưa ra được câu trả lời cho một câu hỏi cứ tưởng là tu từ: iPhone rốt cuộc là gì?
Trước khi rate bài này một sao vì tội viết bài nhảm nhí, anh em bình tĩnh nghe mình đã. Lần nọ, mod Tiến đã viết bài hỏi anh em rằng vì sao anh em thích dùng iPhone, và câu trả lời được nhiều anh em chọn nhất chính là trải nghiệm hệ điều hành và hiệu năng khi hàng ngày sử dụng chiếc máy có logo Táo Khuyết ở phía sau. Lựa chọn đứng thứ nhì là hệ sinh thái vận hành xoay quanh những thiết bị chạy iOS:
Kết quả bình chọn như thế này chứng tỏ một điều, rằng anh em đều nhất trí với nhau rằng cái trải nghiệm rất riêng, đơn giản mà thân thuộc của mỗi bản iOS cùng hệ sinh thái ứng dụng (bị Epic cho là kín cổng cao tường) là thứ không thể tách rời với mỗi chiếc iPhone. Đó cũng là lúc câu hỏi xứng đáng bị rate 1 sao tồn tại, thế rốt cuộc, “iPhone” là gì?
Trong quy mô cuộc chiến pháp lý giữa Epic Games và Apple, câu trả lời của câu hỏi ấy sẽ là thứ quyết định xem đâu là bên thắng cuộc. Lý do là, các luật sư sẽ nhanh chóng thiết lập góc nhìn từ câu trả lời ấy, để bồi thẩm đoàn xác định xem Apple là một tập đoàn khổng lồ tham lam kinh doanh theo kiểu độc quyền, hay hệ sinh thái iPhone là một giải pháp bảo vệ tối đa cho người dùng khỏi những mã độc và những kẻ trục lợi bằng những phần mềm bòn rút dữ liệu cá nhân để kiếm lời, bảo vệ cho thứ thiết bị cá nhân nhất của mỗi con người.
Trước khi rate bài này một sao vì tội viết bài nhảm nhí, anh em bình tĩnh nghe mình đã. Lần nọ, mod Tiến đã viết bài hỏi anh em rằng vì sao anh em thích dùng iPhone, và câu trả lời được nhiều anh em chọn nhất chính là trải nghiệm hệ điều hành và hiệu năng khi hàng ngày sử dụng chiếc máy có logo Táo Khuyết ở phía sau. Lựa chọn đứng thứ nhì là hệ sinh thái vận hành xoay quanh những thiết bị chạy iOS:
Kết quả bình chọn như thế này chứng tỏ một điều, rằng anh em đều nhất trí với nhau rằng cái trải nghiệm rất riêng, đơn giản mà thân thuộc của mỗi bản iOS cùng hệ sinh thái ứng dụng (bị Epic cho là kín cổng cao tường) là thứ không thể tách rời với mỗi chiếc iPhone. Đó cũng là lúc câu hỏi xứng đáng bị rate 1 sao tồn tại, thế rốt cuộc, “iPhone” là gì?
Trong quy mô cuộc chiến pháp lý giữa Epic Games và Apple, câu trả lời của câu hỏi ấy sẽ là thứ quyết định xem đâu là bên thắng cuộc. Lý do là, các luật sư sẽ nhanh chóng thiết lập góc nhìn từ câu trả lời ấy, để bồi thẩm đoàn xác định xem Apple là một tập đoàn khổng lồ tham lam kinh doanh theo kiểu độc quyền, hay hệ sinh thái iPhone là một giải pháp bảo vệ tối đa cho người dùng khỏi những mã độc và những kẻ trục lợi bằng những phần mềm bòn rút dữ liệu cá nhân để kiếm lời, bảo vệ cho thứ thiết bị cá nhân nhất của mỗi con người.
Phải nói rõ ràng, ở tòa, sẽ không một vị luật sư đầu đầy sạn nào dám đưa ra câu hỏi thẳng thừng vậy đâu, mà thay vào đó, mọi câu hỏi và lý lẽ tranh tụng tại tòa, dù tưởng chừng không liên quan, nhưng chúng đều được dùng để thiết lập quan điểm về khái niệm của một thị trường ứng dụng di động, rồi từ đó liên hệ sang thực tế của App Store và iOS. Đấy là một chiến lược rất quan trọng trong vụ kiện này, khi bên nguyên đơn cáo buộc bên bị đơn kiểm soát một cách độc quyền một thị trường nhất định. Để đi đến kết luận trước tòa, đầu tiên phải xác lập được khái niệm thị trường ấy trước đã.
Trong trường hợp này, Epic cho rằng hiện tại có hai thị trường: Một là nền tảng phân phối ứng dụng, và nền tảng thanh toán mua sản phẩm trong ứng dụng trên iPhone. Trong đó, Fortnite là một trò chơi điện tử anh em có thể tải về và chơi trên iPhone, bên cạnh rất nhiều nền tảng thiết bị khác. Lấy ví dụ nếu không thích tuân thủ theo quy định phân phối ứng dụng trên App Store, thì Epic Games vẫn có thể đem trò chơi đó lên các nền tảng khác mà phân phối, từ PC đến PS, Xbox, Switch, v.v...
Về cơ bản, Apple rõ ràng có quyền hành tuyệt đối khi nói tới nền tảng phân phối ứng dụng trên iPhone, và quản lý gần như tuyệt đối cách các nhà phát triển ứng dụng thu tiền từ những giao dịch in-app purchase. Nhưng cùng lúc, không một ai có thể nói rằng Apple đang độc quyền thị trường game cả. Chúng ta giờ vẫn còn Steam, còn PlayStation Network, Xbox Live, còn Android cơ mà.
Điều đó vô tình lại dẫn dắt chúng ta quay trở lại câu hỏi ở đầu bài viết: iPhone là gì?
Đối với Apple, iPhone là một thiết bị được hơn 1 tỷ người dùng trên toàn thế giới sở hữu và sử dụng, phục vụ hàng trăm hàng nghìn nhu cầu khác nhau, từ nhắn tin, nghe gọi, lướt web, chụp ảnh, chơi game, xem clip trên mạng. Nhưng tất cả những nhu cầu đó của người dùng iPhone đều được phục vụ, thông qua một nền tảng duy nhất: App Store. Từ đó hoàn toàn có thể có cách hiểu rằng, “iPhone” là tổng hòa của cả phần cứng lẫn ứng dụng, cả trải nghiệm lẫn hệ sinh thái xoay quanh chiếc máy cầm tay. Không có App Store, chắc chắn trải nghiệm iPhone sẽ không thể được như bây giờ.
iPhone rõ ràng là con gà đẻ trứng vàng. Doanh thu quý vừa rồi của riêng những chiếc điện thoại đã giúp Apple thu về 48 tỷ USD. Chỉ riêng mảng này cũng giúp Apple có được khoản thu ngang ngửa doanh thu của tất cả các mảng kinh doanh thuộc tập đoàn Microsoft.
Quảng cáo
Còn đối với Epic Games, iPhone dù vẫn là một thiết bị được hơn 1 tỷ người trên thế giới sở hữu và sử dụng, nhưng họ nhìn vào thực tế này theo cách khác. Đó là thị trường đầy tiềm năng, một cánh cổng đem sản phẩm của họ đến cho hàng trăm triệu người thưởng thức. Đấy là lý do lớn nhất khiến các dev phát triển ứng dụng cho iOS. Khác biệt là ở chỗ, Epic muốn tự bán đồ ảo trong Fortnite trực tiếp tới người dùng iPhone, và thậm chí còn muốn có cả một cửa hàng riêng của họ trên iOS để bán ứng dụng trực tiếp tới người dùng.
Chung quy mọi luận điểm đều có thể rút ngắn lại bằng chữ tiền. Tham vọng của Epic nếu thành công sẽ khiến họ bơi trong tiền, nhưng một chướng ngại khổng lồ xuất hiện chắn giữa con đường: Apple. Nhà sản xuất iPhone, nhà quản lý App Store đòi 30 phần trăm chi phí chia sẻ doanh thu cho mỗi giao dịch của người dùng thực hiện thông qua ứng dụng phân phối trên App Store, thứ mà Epic không hề muốn nhả ra một chút nào.
Và rồi, “khái niệm iPhone” cũng cần được làm rõ. Liệu rằng nên coi iPhone chỉ là một thiết bị điện toán giống hệt máy Mac hay PC, nơi người dùng muốn làm gì với chiếc máy họ sở hữu cũng được. Hay là, iPhone là một giải pháp toàn diện, nơi phần mềm đóng một vai trò vô cùng thiết yếu tác động đến trải nghiệm người dùng, thiếu ứng dụng, thiếu App Store và thiếu hệ thống thanh toán thì điện thoại không thể ngon được?
Liên hệ trực tiếp với vụ kiện này, thì sẽ có hai khả năng xảy ra. Nếu tòa nhất trí rằng ý đầu tiên trên đây là khái niệm của một chiếc iPhone, thì Epic sẽ có cửa rất rộng để giành được lợi thế về mặt pháp lý, vì họ coi chiếc máy chỉ là công cụ tính toán xử lý, Apple đang độc quyền hệ sinh thái iOS. Còn nếu bồi thẩm đoàn và thẩm phán xác định iPhone không thể thiếu được App Store, thì Epic sẽ gặp khó khăn lớn trong việc thuyết phục tòa rằng Apple đang độc chiếm thị trường hơn 1 tỷ thiết bị.
Với một công ty game như Epic, doanh thu 4 tỷ USD trong quý IV vừa rồi đã được công bố trước tòa, và khi khái niệm “iPhone là gì” được xác lập cũng sẽ tác động trực tiếp tới kế hoạch của Tim Sweeney trong việc để Apple sang một góc, tự kinh doanh tự thu tiền tự phân phối ứng dụng và đồ ảo.
Quảng cáo
Điều tréo ngoe ở đây là, khá chắc có rất nhiều người vẫn coi iPhone là một thiết bị điện toán không hơn không kém, dù rằng Apple đã cố hết sức trong rất nhiều năm qua để tích hợp App Store và thư viện ứng dụng khổng lồ trở thành một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái thiết bị. Họ chỉ cần một chiếc máy dùng ngon, mượt, lướt web đọc Facebook xem Instagram và chụp ảnh, chat chit với nhau tốt. Nhưng đừng quên rằng không có App Store, thì rất nhiều tính năng kể trên coi như không tồn tại.
Sở dĩ nói điều đó tréo ngoe là vì, khi chiến đấu trên mặt trận pháp lý, chưa thể biết được liệu cả Apple lẫn Epic, trong những tranh luận nảy lửa trước tòa, họ có nghĩ cho người dùng, lo cho lợi ích lớn nhất của chính chúng ta hay không.
Còn với anh em, câu hỏi ở dòng title cũng dành cho anh em. Nếu không có App Store và hệ sinh thái, thì có thể coi một chiếc iPhone là hoàn chỉnh được không?
Theo Inc