Ngày 9 tháng 2 vừa qua đã kỷ niệm 50 năm chuyến bay đầu tiên của Jumbo (Boeing 747) và cũng là ngày mở ra kỷ nguyên máy bay phản lực 2 tầng 2 hàng lối đi. Dù 747 vẫn đang được sản xuất nhưng Boeing cũng đã có kế hoạch thay thế trong thời gian tới và Jumbo cũng sẽ sớm đi vào lịch sử. Nhắc đến 747, chúng ta thường ấn tượng với vẻ ngoài to lớn, 2 tầng, 4 động cơ và cũng là loại máy bay xuất hiện nhiều trong phim ảnh, đơn cử là Không lực 1 của Tổng thống Mỹ. Thế nhưng, có những sự thật thú vị đằng sau 747 mà không phải ai cũng biết, dưới đây là 5 trong số đó.
Boeing 747 - chuyến bay đầu tiên ngày 9 tháng 2 năm 1969.
"Chú voi" Jumbo quá lớn khiến Boeing phải xây dựng một nhà máy mới chỉ để lắp ráp dòng máy bay này:
Nhà máy của Boeing tại Paine Field (Everett) đang được xây dựng năm 1967.
Với phần đuôi cao tương đương một toà nhà 6 tầng thì 747 quá lớn đối với các nhà máy lúc bấy giờ của Boeing (những năm 60 của thế kỷ trước). Boeing đã chọn Paine Field - một căn cứ quân sự cũ của Mỹ thời thế chiến thứ 2 nằm cách Seattle 30 dặm về phía bắc để xây dựng nhà máy sản xuất 747. Nhà máy Everett - lớn nhất trong số các nhà máy lắp ráp máy bay của Boeing bắt đầu được xây dựng vào 1966, sức chứa của nó lên đến 5,6 triệu m khối. Sau này khi được mở rộng đển sản xuất các dòng 767, 777 và 787 thì nhà máy này vẫn lớn nhất thế giới về sức chứa.
Boeing 747 - chuyến bay đầu tiên ngày 9 tháng 2 năm 1969.
Nhà máy của Boeing tại Paine Field (Everett) đang được xây dựng năm 1967.
Chiếc Boeing 747 đầu tiên được lắp ráp tại nhà máy Everett.
Việc thua đấu thầu dự án C-5 Galaxy - siêu vận tải quân sự vào tay Lockheed Martin đã khiến Boeing có cái nhìn thấu đáo hơn về nhu cầu về các động cơ turbofan tỉ lệ bypass cao, mạnh hơn và tiết kiệm nhiên liệu hơn để trang bị cho 747:
Tác giả Joe Sutter - kỹ sư trưởng dự án 747, đồng tác giả cuốn sách nói trên với Jay Spensor chia sẻ rằng những gì ông học được từ cuộc đua với Lockheed Corp khi đó nhằm giành quyền phát triển C-5 đã tình cờ mở đường cho các loại động cơ turbofan mạnh hơn và đạt hiệu quả nhiên liệu cao hơn. Những động cơ này chính xác là những gì một chiếc máy bay thân rộng thế hệ mới như 747 cần.
Động cơ turbofan Pratt & Whitney JT9D được phát triển dành riêng cho Jumbo và cũng là động cơ có tỉ lệ bypass cao đầu tiên trên thế giới.
Quảng cáo
Turbofan đã tạo ra cuộc cách mạng về hệ thống đẩy cho máy bay vận tải thương mại khi nó mang lại 3 ưu điểm lớn so với turbojet: 1. Nhờ đĩa cánh quạt lớn ở ngoài cùng, turbofan có thể đưa thể tích khí lớn hơn vào động cơ ở vận tốc thấp nhờ đó cải tiện khả năng tăng tốc khi cất cánh cho máy bay. 2. Nó sử dụng ít nhiên liệu hơn. 3. Nó hoạt động im lặng hơn rất nhiều so với turbojet.
747 được cho là vô tình chịu trách nhiệm cho cái chết của máy bay vận tải siêu thanh (Supersonic Transport - SST) như Concorde:
Boeing 747 tại Paris Airshow 1969, xa xa là Concorde.
Trong cuốn sách 747, Sutter nói rằng những chiếc máy bay vận tải thương mại siêu thanh cần rất nhiều nhiên liệu để đạt vận tốc trên tốc độ âm thanh. Concorde cũng gặp vấn đề về tầm bay và sức chứa. Nó có thể chở tối đa 128 người tính cả phi hành đoàn nhưng thiết lập ghế ngồi cho hành khách trên Concorde của 2 hãng khai thác là British Airways và Air France đều chưa đến 100 người. Thêm vào đó tầm bay của nó chỉ giới hạn ở phạm vi vượt Bắc Đại Tây Dương với những đường bay phổ biến khi đó là London - New York, Paris - New York.
Quảng cáo
Mô hình Boeing 2707 với phần mũi có thể cụp - duỗi tại bảo tàng hàng không Hiller.
747 ban đầu dự tính là máy bay 2 tầng 1 lối đi thay vì 2 tầng 2 lối đi như hiện tại:
Đến nay thì Boeing dường như đã đúng về thiết kế 2 tầng. Hồi tuần qua Airbus đã ngưng sản xuất dòng A380 thiết kế 2 tầng và bản thân Sutter cũng tỏ ra ngạc nhiên khi viết trong cuốn 747 rằng ông không nghĩ Airbus lại chọn thiết kế 2 tầng như vậy.
Các phi công thử nghiệm đã rất ngạc nhiên về khả năng xử lý nhiễu động khí của 747 ngay ở chuyến bay đầu tiên:
Chuyến bay đầu tiên của Boeing 747 năm 1969.
Wygle nhấn mạnh rằng 747 thậm chí còn xử lý nhiễu động tốt hơn so với các mẫu máy bay vào thời điểm đó bởi nó lớn hơn, nặng hơn và cùng một nhiễu động khí thì tác dụng của dòng khí lên 747 ít hơn.
Nếu không có 747 thì cũng sẽ không có những dòng máy bay tầm xa như Boeing 767, 777, 787 Dreamliner hay Airbus A330, A340 và A380. Wygle nói khi hạ cánh 747 vào ngày mùa đông tháng 2 năm đó (1969), ông có lẽ đã không nhận ra rằng thế giới đã bắt đầu thu nhỏ lại.
Theo: Forbes
